Wat is kraamzorg?
Kraamzorg zoals we die kennen in Nederland is uniek in de wereld. Nergens anders krijg je de eerste dagen na de bevalling een kraamverzorgende in huis die jou ondersteunt en helpt bij het verzorgen van je baby.
In de kraamtijd observeert en controleert de kraamverzorgende de gezondheid van jou en je baby. Ze temperatuurt je, bekijkt je hechtingen, vraagt hoe het mentaal met je gaat en checkt bijvoorbeeld hoeveel bloed je verliest. Ook helpt ze je met douchen en aankleden als dat nodig is. De kraamverzorgende voert ook controles uit bij je baby: ze weegt hem, houdt zijn temperatuur in de gaten en controleert of hij goed drinkt, poept en plast. Ze houdt alle gegevens bij in een dossier. Lijkt er iets aan de hand te zijn met je kind, dan trekt ze aan de bel bij de verloskundige of huisarts.
Verder helpt de kraamverzorgende je bij de verzorging van je baby. Zeker bij een eerste kind is alles nog nieuw: ze laat daarom zien hoe je je baby in bad doet, verschoont en ondersteunt je bij de (borst)voeding. Ook geeft ze voorlichting over zaken als veiligheid in huis, roken, shaken baby syndroom wiegendood, allergieën en ontzwangeren. Daarnaast is ze een luisterend oor: bij haar hoef je je niet groot te houden, die kraamtranen heeft ze al bij heel veel andere nieuwbakken moeders gezien.
Tip! Bezig met de babykamer? De leukste babykamerdecoratie shop je hier
Huishoudelijke taken
De kraamverzorgende doet ook lichte huishoudelijke taken, maar dan voornamelijk taken die te maken hebben met de hygiëne in huis. Denk aan het schoonmaken van het toilet en de badkamer, het verschonen van je bed en het stofzuigen van de slaapkamer, al is dit wel afhankelijk van het aantal uren dat beschikbaar is.
Lees ook: Wat doet een kraamverzorgster (en wat niet)?
Hoe lang krijg je kraamzorg?
In Nederland heeft iedere vrouw na een bevalling recht op kraamzorg. Die zorg valt namelijk onder de basisverzekering. Hoeveel uur kraamzorg je krijgt, hangt af van jouw situatie en wordt berekend volgens het Landelijke Indicatieprotocol (LIP).
-
Het wettelijk minimum aantal kraamzorguren is 24 met een maximum van 80 uur. Dit wordt vaak verdeeld over 7 tot 8 dagen.
-
Voorheen werd er standaard uitgegaan van 49 uur aan kraamzorg als je borstvoeding geeft of 45 uur bij flesvoeding, maar door het tekort aan kraamzorgenden wordt dit aantal uren al lange tijd niet gehaald.
Hoeveel uur kraamzorg krijg je per dag?
Gemiddeld krijg je 6 à 8 uur kraamzorg per dag. Dit is meestal verdeeld over 7 tot 8 dagen. In overleg met de kraamverzorgende bepaal je hoe je die uren over de dagen worden verdeeld. Meestal blijft ze de eerste dagen wat langer en komt ze aan het eind nog maar halve dagen. Zo kun je de laatste dagen langzaam wennen aan het idee dat je het na de kraamweek zelf moet kunnen.
Het aantal uren kraamzorg wordt minder als je in het ziekenhuis bevalt en daarna in het ziekenhuis moet blijven. De dagen dat je in het ziekenhuis was, worden afgetrokken van het aantal uren kraamzorg. Voor één dag in het ziekenhuis lever je zes uur kraamzorg in. De dag dat je thuiskomt, telt niet mee als ziekenhuisdag.
In bepaalde situaties kun je ook méér kraamzorg krijgen. Meer uren worden in principe alleen toegekend als daar een goede reden voor is. Dit kan soms al tijdens het intakegesprek worden vastgesteld, maar het aantal uren kan ook tijdens de kraamtijd nog worden verlengd. Dit gebeurt in overleg met de kraamzorgorganisatie en de verloskundige.
Mogelijke redenen voor het verlengen van de kraamzorg zijn:
-
complicaties bij de bevalling
-
opstartproblemen bij de baby
-
als jij niet snel genoeg herstelt
-
kraamtijd bij een tweeling of meerling
-
als je alleenstaande moeder bent
-
het niet goed op gang komen van de borstvoeding
Indicatie voor aantal uur kraamzorg
Rond de zevende maand van je zwangerschap heb je een intakegesprek met een consulent van het kraambureau waar je je hebt aangemeld. Op basis van het gesprek wordt het aantal kraamzorguren bepaald (de eerste indicatie). In sommige situaties wordt er van tevoren al meer kraamzorg aangeboden en afgesproken. Bijvoorbeeld als er een meerling op komst is of als er sprake is van een instabiele gezinssituatie.
Je kunt er ook voor kiezen om minder uur kraamzorg af te nemen. Wel geldt hiervoor een wettelijk minimum van 24 uur. De kraamverzorgende heeft deze uren nodig om goed jou en je baby goed te kunnen observeren en controleren.
Na je bevalling – als je kraamperiode begint – wordt opnieuw een indicatie gemaakt (de tweede indicatie). Op basis hiervan wordt het aantal kraamzorguren eventueel bijgesteld. Redenen waardoor je na de tweede indicatie toch meer kraamzorguren krijgt, kunnen zijn omdat je bijvoorbeeld een keizersnede hebt gehad of als je baby een aangeboren afwijking heeft.
Ook tijdens de kraamzorgperiode (de derde indicatie) kan het aantal uren kraamzorg nog veranderen. Bijvoorbeeld als het (borst)voeden niet op gang komt of als je erg onzeker en labiel bent. Dan kan de kraamverzorgende in overleg met de verloskundige bij de kraamzorginstelling aangeven dat er meer uren kraamzorg nodig zijn.
Intakegesprek met kraamzorg
Tijdens het intakegesprek wordt dus een eerste indicatie voor het aantal uur kraamzorg gegeven, maar er wordt nog veel meer besproken. Het gesprek vindt bij jou thuis of telefonisch plaats. De volgende onderwerpen zullen aan bod komen:
-
Wat verwachten jullie van de kraamzorg?
-
Waar wil je bevallen?
-
Wil je borst- of kunstvoeding geven?
-
De taken van de kraamverzorgende
-
De arbo-richtlijnen: er zitten onder andere eisen aan de hoogte van het kraambed en de commode.
-
De spullen die je in huis moet hebben, zoals het kraampakket en de babyuitzet.
-
Indicatie van het aantal uur kraamzorg.
-
Wanneer bel je de kraamverzorgende?
Het intakegesprek is voor de kraamzorgorganisatie ook een kennismaking met jou en je partner. Het bureau wil graag weten hoe de gezinsomstandigheden zijn, hoeveel je partner van huis zal zijn voor zijn werk, of jullie bepaalde diëten volgen of allergieën hebben, etc. Daarnaast wil de medewerker van het bureau meestal even het huis bekijken: waar is de slaapkamer, hoe ziet de babykamer eruit en is het huisnummer buiten duidelijk zichtbaar? Er is ook tijd voor vragen van jullie kant.
Wanneer komt de kraamverzorgende?
Als je thuis bevalt, begint de kraamzorg al tijdens de bevalling. De kraamverzorgende is aanwezig bij de geboorte van je kind om de verloskundige te assisteren. En vanaf het moment dat je kind bij jou op de borst ligt, is ze er om jou te begeleiden.
Als je in het ziekenhuis bevalt, bel je de kraamzorgorganisatie op het moment dat je met je baby naar huis gaat. In principe staat ze dan zo snel mogelijk bij jullie voor de deur om jullie thuis op weg te helpen.
Wat als het niet klikt met de kraamverzorgster?
De kraamweek is een heftige periode. Je maakt kennis met je baby en herstelt van de bevalling. Doordat de hormonen door je lijf gieren, ben je vaak nogal emotioneel. Juist in deze tijd is het belangrijk dat je je op je gemak voelt of naar de kraamverzorgende uitspreekt als je iets niet prettig vindt. Als de klik er niet is en je hebt dit ook geprobeerd uit te spreken naar de kraamverzorgende, bel dan zo snel mogelijk de kraaminstelling of laat je partner dat doen. Er wordt dan in overleg naar een oplossing gezocht. Schaam je hier niet voor als dit gebeurt, dit gebeurt vaker en het is heel normaal.
Na de kraamtijd
Als de kraamtijd is afgelopen, draagt de kraamverzorgende het dossier met alle informatie over aan het consultatiebureau. Vanaf dat moment is het consultatiebureau je aanspreekpunt voor alle vragen die je hebt over de ontwikkeling en opvoeding van je kind. Je verloskundige draagt na de kraamtijd ook de medische zorg over aan de huisarts, bij wie je voortaan terecht kunt voor alles rond de gezondheid van je kind.
Wanneer moet ik de kraamzorg aanvragen?
Aanmelden voor kraamzorg kun je het beste zo snel mogelijk doen, als je een week of twaalf zwanger bent en een goede eerste termijnecho hebt gehad. Dit komt omdat het ontzettend druk is en er een tekort aan kraamverzorgenden is.
Doe het uiterlijk in de twintigste week. Ben je al verder in je zwangerschap, dan kan het soms lastig zijn om nog kraamzorg te regelen bij de kraamzorgorganisatie of kraamverzorgende van jouw keuze of je krijgt minder uren dan geïndiceerd volgens het Landelijk Indicatie Protocol.
Maakt het uit welk kraambureau ik inschakel?
Je mag zelf kiezen welke kraaminstelling je inschakelt, maar check altijd eerst even of je zorgverzekeraar afspraken heeft met het bureau van jouw keuze. Dan weet je zeker dat de kraamzorg vergoed wordt (op de wettelijke eigen bijdrage na).
Elke kraamzorgorganisatie heeft zijn eigen visie en werknemers. Sommige bureaus zijn onderdeel van een grote organisatie, een kleiner bureau is vaak zelfstandig. Er zijn ook kraamverzorgenden die voor zichzelf werken. Bekijk websites om te bepalen wat jou aanspreekt en vraag naar ervaringen van vrienden en familie. Je kunt ook checken met welke instellingen je verloskundige een fijne samenwerking heeft.
Sommige kraamzorgorganisaties bieden naast kraamzorg ook aanvullende digitale zorg. Er kan dan gedurende 24 uur via chat of videobellen een kraamverzorgende worden geraadpleegd. Ook bieden een aantal kraamzorgorganisaties BabythuisZorg. Deze zorg kan in bepaalde situaties worden geboden na de kraamweek tot het kind 1 jaar oud is.
Vergoeding en eigen bijdrage
Kraamzorg wordt vergoed vanuit de basisverzekering, maar je betaalt er wel een wettelijke eigen bijdrage voor. Dit geldt zowel voor kraamzorg thuis, als in het ziekenhuis:
-
voor kraamzorg aan huis is de eigen bijdrage in 2025 € 5,40 per uur.
-
voor kraamzorg in het ziekenhuis (zonder medische noodzaak) is de eigen bijdrage in 2025 € 43 per dag, € 21,50 voor je baby en € 21,50 voor de moeder. Soms komt daar nog een bedrag bovenop.
-
Verblijf je in het ziekenhuis en heb je een medische indicatie, dan betaal je geen eigen bijdrage voor kraamzorg.
De eigen bijdrage voor de kraamzorg kun je eventueel aanvullend verzekeren zodat deze kosten ook gedekt zijn. Hoe hoog deze dekking is, verschilt per zorgverzekeraar en hoe uitgebreid aanvullend je verzekerd bent. Check hiervoor je zorgverzekeringspolis of neem contact op met je zorgverzekeraar.
Fijne producten voor tijdens en na de kraamweek
/2f7e4002d6d043ad93745f67f3e33ffb/image.jpg)
/eb8cbe5ef6994da0b10a4e553c9f8e52/image.jpg)
/b4be70f531eb40a2a0499b655e597f0f/image.jpg)
/95bc9f99379e4885afb295ae4123f149/image.jpg)
/6596c406dbb24f0b8237838dc9bd0ce4/image.jpg)
/31b6fdc0b1224799b99bbc95571995df/image.jpg)
/0613cb02ff9a4ffb84a660c47ed4f080/image.jpg)
/93d9cd0cc7364337a2e96159f29cb373/image.jpg)
/0b9084d1fc5147edacc23bc6068f011d/image.jpg)
/57d6dc8b1c5a453fa1c48d14fc6617b3/image.jpg)
/d0fa5875bfa04a80bdc2b858c07a31dc/image.jpg)
Lees ook: 12 redenen voor een ode aan alle kraamverzorgenden.
