Ik hoorde bij de kleine groep vrouwen die geen dag misselijk was tijdens het eerste trimester ('Wacht maar, jij krijgt je portie zwangerschapskwalen nog wel!'). Zwanger zijn vond ik leuk, ik voelde me fantastisch ('Wacht maar tot je vocht gaat vasthouden en je er als een olifant bijloopt!').
Wacht maar tot
Op uiteenlopende keuzes die ik maakte en waarbij ík me goed voelde, volgde weleens een berisping. Lange tijd verkoos ik broeken met elastiek in maatje XL boven zwangerschapskleding, omdat ik weinig leuks kon vinden waarin ik me prettig voelde ('Wacht maar tot je een maand verder bent, dan loop ook jij gewoon in de mama-collectie van Prénatal').
Omdat mijn bekken 's nachts wat extra steun konden gebruiken, sliep ik met een voedingskussen tussen mijn benen - wat ik echt hemels vond. Toen ik dat terloops aan iemand vertelde, kreeg ik het advies om zo snel mogelijk naar de bekkenbodemfysiotherapeut te gaan. Het leek me wat overdreven en ik sloeg haar woorden in de wind. Haar reactie: 'Wacht maar tot je straks amper kunt lopen, dan piep je wel anders.'
Getest door de redactie: de vijf fijnste voedingskussens van dit jaar
Onzekerheid óf willen spreken als autoriteit
Als ik Roos Vonk, hoogleraar sociale psychologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen en auteur van onder andere Mijn ego heeft altijd gelijk, vraag waarom mensen dit doen, verzekert ze me dat ik niet de enige ouder ben die hier tegenaan loopt. Ze ziet twee mogelijke verklaringen. De eerste: onzekerheid. "Iemand die zelf in de problemen kwam, wil niets liever dan horen dat het heel normaal is wat hij doormaakte, dat iedereen ermee te maken krijgt."
Volgens Vonk komt die onzekerheid en 'niet de enige willen zijn met een probleem' voort uit het ego, net als de tweede verklaring die ze geeft. 'Mensen met meer ervaring en kennis dan jij (lees: ouders) vinden het fijn om als autoriteit te kunnen spreken. Zij nemen hun eigen situatie als uitgangspunt en denken: ik heb dat al meegemaakt en jij niet, ik kan jou vertellen hoe het zit.'
Ouders hebben een enorme drive om het goed te doen, als dat niet lukt, raakt hen dat in hun diepste kern
Vonk ziet dat alles wat met hun kinderen te maken heeft, ontzettend gevoelig ligt bij ouders. Kritiek, ongevraagd advies en succesverhalen van anderen zorgen ervoor dat ze zich razendsnel aangevallen voelen. Want dat iets bij een ander wel lukte, betekent dat dan dat zij iets over het hoofd zagen? "Ouders hebben een enorme drive om het goed te doen. Als dat om wat voor reden dan ook niet lukt, raakt hen dat in hun diepste gevoel van eigenwaarde."
Lees ook: Goed genoeg ouderschap: 'Feilbare ouders bewijzen hun kind een enorme dienst'
Waarschuwing voor barre tijden
Dat heb ik geweten, want ook sinds onze baby (inmiddels zes maanden oud) er is hoor ik nog altijd waarschuwingen voor barre tijden. Terwijl ik vrij bescheiden ben, niet opschep over de dingen die goed gaan en ook ik mijn portie tegenslag heb gehad.
Het was mijn diepste wens om thuis te bevallen, maar mijn bevalling werd medisch en eindigde in een keizersnede. Mijn herstel ging traag, ik kreeg borstontsteking op borstontsteking, lag dagen futloos op bed en miste de bruiloft van mijn broer. Maar sinds we de boel aardig op de rit hebben, hoor ik de beroemde uitspraak weer vaker. 'Wacht maar..!'
Waarom gaat het bij jou wél goed?
Als ik hoogleraar Vonk vertel dat onze baby goed drinkt, veel lacht en al sinds zijn geboorte 's nachts voornamelijk slaapt, begrijpt ze wel waarom andere ouders mij overspoelen met waarschuwingen voor naderend onheil. 'Het grootste probleem van kersverse ouders, zijn de slapeloze nachten. Een chronisch slaaptekort is slopend.
De wetenschap dat álle ouders dit meemaken, kan ze helpen. Bovendien kun je ook echt minder adequaat reageren als je een slaaptekort hebt en hou je minder rekening met de gevoelens van een ander.' En dan ontkracht ik ineens die theorie door te zeggen dat ik 's nachts 'gewoon' slaap.
Lees ook: Slimme producten die je baby langer laten slapen (zodat jij je handen even vrij hebt)
Reageer begripvol
Voordat er misverstanden ontstaan, niet iedereen in mijn omgeving overspoelt me met 'wacht maar..!' als reactie op de dingen die goed gaan. Er zijn ook ouders die zeggen dat ze het heerlijk voor me vinden, dikwijls aangevuld met de opmerking dat ze er destijds een moord voor hadden gepleegd om zo'n fijne zwangerschap of goed slapende baby te hebben. Volgens Vonk is het mogelijk dat die mensen verder zijn in hun ego-ontwikkeling. "Ze zijn de fase waarin ze vanuit zichzelf redeneren voorbij."
Maar die anderen, hoe ga ik daarmee om? De hoogleraar adviseert me om begripvol te zijn. 'Ego's zijn besmettelijk, je krijgt al snel de neiging om zo terug te doen, maar doe dat niet. Stap erover heen, wees empathisch, stel belangstellende vragen en luister. Stel het ego van de ander gerust door te zeggen dat je dat inderdaad vaak hoort, dat je beseft hoe erg je boft en dat je alleen maar kan hopen dat de ellende die zij doormaakte jou bespaard blijft.'
Geruststelling zoeken
Vonk stelt dat iemand die 'wacht maar..!' roept eigenlijk gerustgesteld wil worden, wil horen dat wat hij meemaakte heel normaal is en dat mijn situatie een uitzondering is. En eerlijk is eerlijk, dat klinkt zo gek nog niet. Want ja, de waarschuwingen roepen irritatie bij me op.
Maar wat is nou eigenlijk de moeite om empathisch te reageren? Het ouderschap ís heel intens. Als ik met mijn reactie ervoor kan zorgen dat de ander zich beter voelt, waarom zou ik dat dan niet doen?
