Lees ook: 17 onmisbare items voor een stranddag met je baby of peuter
Ongeruste ouders, huilende kinderen
Hè, lekker, naar het strand. Bedje gereed, parasol erbij, zoon geïnstalleerd voor de bouw van een zandkasteel. En dan, nadat je vijf minuten naar je sudoku keek, gaat je blik weer naar de plek waar je zoon zit. Zát.
'Op drukke zomerdagen zijn alleen al in Zandvoort soms tien tot vijftien kinderen tegelijk kwijt,' vertelt Ernst Brokmeier. Hij werkt al 33 jaar bij de reddingsbrigade en zag heel wat ongeruste ouders en huilende kinderen. In 2018 werden landelijk 718 vermissingen bij de brigade gemeld, een jaar later 841 en in 2020 werd een record verbroken met iets meer dan duizend meldingen. In 2021 daalde dat getal aanzienlijk naar 363, vermoedelijk door het matige zomerweer.
Lees ook: Tips om je kind niet kwijt te raken
Kan de beste overkomen
De cijfers laten zien dat je niet de enige bent die zijn kind weleens uit het oog verliest. Schaamte is dan ook niet nodig, zegt Brokmeier. 'Dat werkt averechts. Een baby zat ooit twee uur bij ons omdat de moeder zich uit schaamte niet meldde. Kwijtraken kan de beste ouder overkomen. Een 4-jarige verdwijnt met een stap opzij al achter een zonnescherm. Wij kijken over die schermen heen, maar een kleuter verdwaalt snel.'
Ouder en kind weer met elkaar herenigen, is niet altijd makkelijk. 'Een jongen dacht dat zijn ouders al naar huis waren en stapte in zijn zwembroek de trein in. Zijn ouders zochten hem op het strand, maar kregen het verlossende telefoontje van hun buurvrouw die het jochie in hun straat aantrof.'
Lees ook: Anna Lyn neemt haar ouders mee op zomervakantie
Wat te doen?
De lifeguard heeft tips om eerdergenoemde taferelen te voorkomen. Een inkopper, maar o zo effectief: spreek een punt af waar je heen gaat als je elkaar kwijt bent. 'En kies dan niet de ijscokar, die elk uur ergens anders staat, of de blauwe bedjes, waar er honderden van zijn,' voegt Brokmeier toe.
Geef je kind daarnaast iets mee met je telefoonnummer erop. 'Bijvoorbeeld een 06-polsbandje, dat je deze zomer bij alle reddingsposten gratis kunt ophalen.' Wanneer je je kind mist, meld dat dan na een kwartier bij een reddingspost of horecapunt. Brokmeier: 'En vind je je kind terug, word dan niet boos, maar laat merken dat je blij bent om hem te zien. Ouders zijn soms zo gestrest dat ze dat afreageren op hun kinderen, terwijl die er meestal niks aan kunnen doen.'
Is blinde paniek dan altijd onterecht? 'De kans dat kleine kinderen zelf de zee in gaan, is klein. Ze voelen dat gevaar vaak zelf aan. De kans dat ze een plas of zwembad induiken is helaas groter.' De ervaren lifeguard wil ouders vooral geruststellen. 'In de 33 jaar dat ik op het strand werk, heb ik nooit meegemaakt dat we aan het eind van de dag een kind overhielden of tekortkwamen.'
Water in de buurt
Met de kleine weer aan de hand, komt de volgende uitdaging: zwemmen. Zonder water is de zomervakantie voor kinderen niet compleet, maar voor ouders kan het naast plezier ook zorgen opleveren. 'Mensen denken dat verdrinking eruit ziet zoals in films: een kind steekt de armen de lucht in, spartelt en hoest,' schetst Britt Klaassen, zwemonderwijzer en schrijver van het boek Met succes op zwemles!
'Het tegendeel is waar. Kinderen die water binnenkrijgen, hoor je meestal niet.' Je kind in de gaten houden, is dus van levensbelang. 'Als je met meerdere volwassenen bent is de valkuil dat iedereen denkt dat de ánder oplet. Mijn man en ik spreken het zo af: om de beurt letten we een half uur op.'
Lees ook: Zo is je kind veilig rondom water
Verdrinking
Volgens onderzoek uit 2021 met verzamelde data van alle Nederlandse ziekenhuizen, vinden er in ons land jaarlijks gemiddeld 78 verdrinkingen van kinderen plaats. Het gaat dan om verdrinkingen met én zonder dodelijke afloop. 'Als iemand zodanig hoest dat hij niet meer kan stoppen, heeft diegene waarschijnlijk water in de luchtwegen gekregen en dat noem je al verdrinken,' legt verdrinkingsdeskundige Joost Bierens uit. 'Het proces kan vervolgens op allerlei manieren verlopen.'¹
In 2019 overleden in Nederland zes kinderen tussen de 0 en 15 jaar door verdrinking. Een jaar later was dat er één meer, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Meestal gebeurt dit doordat een kind te lang onder water blijft en daardoor een hartstilstand krijgt, vertelt Bierens.
Hoewel we een tip daarvoor hopelijk nooit hoeven toe te passen, geeft hij er voor de zekerheid een mee. 'Vaak gaat bij reanimatie door omstanders de focus naar het herstellen van het hartritme, maar bij verdrinking staat het hart stil vanwege zuurstofgebrek. Beademing moet daarom bij verdrinking op de eerste plaats komen.'²
Gevaar én plezier
Als we alle angstaanjagende berichten op Facebook moeten geloven, is er ook nog zoiets als secondary drowning, waarbij kinderen dagen na het zwemmen – waarbij ze veel water binnenkregen – alsnog overlijden.
'Ouders worden ongerust gemaakt met verkeerde informatie,' reageert Bierens. 'We weten inmiddels, na eindeloos veel onderzoek, dat als iemand tot acht uur na een waterongeval geen klachten heeft, de kans op een verdrinking verdwijnt.' De term secondary drowning kan dan ook de prullenbak in.
Maar er is wel een vorm van verdrinking waarbij water in de longen langzaam de longblaasjes beschadigt. 'Als je merkt dat je kind na een waterongeval binnen die acht uur hoest, kortademig is of zich niet lekker voelt, is het verstandig om naar het ziekenhuis te gaan. In veel gevallen kan het daar goed behandeld worden.'
Tot slot nog dit: 'Vergeet niet dat water enorm veel plezier brengt,' wil zwemonderwijzer Klaassen nog meegeven. 'Het is goed om de gevaren te bespreken, maar let op de manier waarop je dat doet. Dus niet: "Kom niet bij de sloot, want straks val je en verdrink je!" Maar: "Let goed op bij de sloot, want je hebt nog geen zwemdiploma." En laat daarnaast zien hoe leuk zwemmen is. 'Als jij vrolijk met het water spettert, zal je kind er ook eerder van genieten.'
Lees ook: Mond dicht en op de rug drijven: dit leert je baby bij een cursus overlevingszwemmen
Honderdduizend dingen tegelijk
'De eerste jaren als ouder zijn risicovolle jaren voor incidenten,' zegt Jeanette Dijkstra, klinisch neuropsycholoog in het Maastricht UMC+. 'Je kunt je aandacht maar op één ding tegelijk richten, maar als jonge ouder doe je vaak honderdduizend dingen tegelijk. Wanneer je je dan ook nog opgejaagd, gestrest of vermoeid voelt, liggen momenten dat je aandacht verslapt op de loer.'
Dat heeft doorgaans onschuldige gevolgen. 'Je kent het wel: je wilt een pak sap halen, maakt onderweg een praatje met je kind, loopt de kelder in en denkt: wat doe ik hier?' Maar Dijkstra, zelf moeder, kan zich ook risicovollere momenten herinneren. 'Toen mijn jongste net geboren was, heb ik hem in de maxicosi bij de opvang van mijn oudste laten staan. Pas toen iemand me erover belde, kwam ik erachter. Ik schrok: hoe kon ik hem nou vergeten?'
Iets met een klein hoekje
'Een ongeluk zit in een klein hoekje, dat is niet voor niets een cliché. Je pakt even je telefoon en op dat moment valt je baby van de commode. Dit gebeurt waarschijnlijk elke dag wel ergens in Nederland, maar we lezen er niets over, omdat het zelden fataal is. Maar stel nou dat jij net die ene moeder bent die het meemaakt. Ben je dan een slechte moeder? Nee.'
Om te zorgen dat je aandacht niet verslapt, raadt Dijkstra aan om regelmatig bij jezelf 'in te checken'. 'Vraag je af of je voldoende energie hebt om je hoofd erbij te houden. Zo niet, neem dan op tijd een stap terug.'
Schuldgevoel
Wanneer het toch misgaat en een kleine fout grote gevolgen heeft, kampen ouders vaak met schuldgevoel. 'In therapie proberen we duidelijk te maken dat het diegene overkomen is, in plaats van dat hij of zij er schuld aan heeft. Je kunt bij wijze van spreken 23 uur, 59 minuten en 59 seconden per dag op je kind gefocust zijn en net 1 fatale seconde de andere kant op kijken. Dan ben je geen slechte ouder, dan heb je gewoon ontzettend veel pech.'
In neonkleurige zwemkleding is je kind het best zichtbaar in het water:
/6888f797ce954b24a17f8f12442ddfd2/image.jpg)
/d6b217808a5d4bfd8559cfdc2a50b79a/image.jpg)
1 Universitair Medisch Centrum Groningen en Amsterdam UMC. https://www.umcg.nl/s/aantal-verdrinkingen-onder-kinderen-10-jaar-lang-niet-afgenomen
2 Centraal Bureau voor de Statistiek. https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/7052_95/table?ts=1653232125366]
3 Drs Leenarts. https://www.drleenarts.com/2016/07/20/zon-en-huid-gevaarlijke-combinatie/
4 The National Safety Council. https://injuryfacts.nsc.org/motor-vehicle/motor-vehicle-safety-issues/hotcars/ Het Parool. https://www.parool.nl/amsterdam/drie-kinderen-uit-snikhete-auto-gered-bij-teststraat-schiphol~b077dfb7/]
5 Algemeen Dagblad. https://www.ad.nl/noord-holland/kinderen-1-en-2-uit-warme-auto-gered-ouders-zeiden-vanaf-strand-op-te-letten-met-camera~afa3f228/New York Times. https://www.nytimes.com/2020/06/23/nyregion/hot-car-death-twins-bronx.html]
Dit artikel is eerder verschenen in Ouders van Nu Magazine – Tekst: Verena Verhoeven, beeld: Getty Images
Artikelen van Ouders van Nu ontvangen in je mailbox?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.
