Een positieve noot om dit artikel mee te beginnen: er komt een groep geliefden aan die onderling weinig tot geen strubbelingen meer zal hebben over het klimaat. Tenminste, als we de cijfers van datingapps mogen geloven. Zo meldde Tinder al in 2019 dat singles die termen als 'klimaat', 'klimaatverandering' en 'klimaatbewustzijn' in hun profiel hadden staan, drie keer vaker naar rechts werden geswipet dan anderen.
Dat gold trouwens ook voor singles die aangaven zich druk te maken om andere maatschappelijke thema's als racisme en armoede. Of, zoals Tinder het zelf mooi beschreef: 'the next generation of daters wants a partner, not just to match with, but to march with too.' Die trend zet door: een grote internationale datingapp, OKCupid, meldt dit jaar dat het klimaatbewustzijn in datingprofielen de afgelopen vier jaar met 450 (!) procent is toegenomen.
Lees ook: Klimaatverandering is schending van kinderrechten, zegt VN, dus we kunnen er zeker wat tegen doen
Verbouwingsgedoe
Het zit wel snor dus, met de jonge singles, hun liefde voor de aarde en elkaar. Bij Marloes Slabbers (36) en haar vriendin Shirley (36) gaat het echter toch wat anders. 'Ik maak me echt wel zorgen over de toekomst van de aarde en wat dat zal betekenen voor onze zoon Philippe Charles (3)', zegt Marloes. 'Ik vind het eigenlijk super egoïstisch om nu kinderen op de wereld te zetten. Shirley is daar een stuk minder mee bezig.'
Waar Marloes flexitariër is, is minder vlees eten voor Shirley geen optie. Ze zijn het soms ook oneens over de kosten van de verbouwing van hun huis, die ze honderd procent ecologisch doen. 'Dat komt vooral doordat mijn broer de architect is,' zegt Marloes. 'Hij is veganist en heel klimaatbewust en werkt helemaal duurzaam. Het project heeft mij de ogen geopend: je kunt heel mooie en toffe dingen doen zonder de aarde schade toe te brengen.
Shirley ziet dat ook wel, maar dat het soms veel meer geld kost, is lastig voor haar. Waarom een speciale, dure warmtepomp nemen als er ook een goedkopere is? Maar die is dan minder goed voor het milieu. Voor mij en mijn broer is dat inmiddels vanzelfsprekend. Dus dat leidt weleens tot discussies, ook omdat ik soms het gevoel heb dat ik moet schipperen tussen de overtuigingen van mijn broer en die van mijn vriendin.'
Ben je voor of tegen?
Waar relatietherapeut Carolijn Bron-Vet van praktijk Vet Gelukkig in Haarlem eerder zelden iets hoorde over klimaat in haar spreekkamer, merkt ze dat het de laatste tijd wél een thema is tussen stellen. 'Het is een nieuw onderwerp om gedoe over te krijgen,' zegt ze.
'Ik heb het idee dat dat komt doordat het soms lijkt alsof je alleen maar vóór of tegen het klimaat kunt zijn, net als bij thema's als corona en vaccineren, waarover partners ook met elkaar in de clinch konden liggen.'
Lees ook: 7 tekenen dat je relatie in de gevarenzone zit sinds de komst van de baby
Behoorlijk eensgezind
Toch komt het in de praktijk niet zo vaak voor dat stellen qua ideeën over klimaat en duurzaamheid echt lijnrecht tegenover elkaar staan, zegt Carolijn. Dat de een elk weekend op de A12 staat met Extinction Rebellion en de ander helemaal niet gelooft in klimaatverandering.
Dat komt in de eerste plaats doordat Nederlanders behoorlijk eensgezind zijn als het gaat om het klimaatprobleem: ruim 90 procent denkt dat er sprake is van klimaatverandering en daarvan is ruim driekwart van mening dat de mens dit heeft veroorzaakt en het ook kan tegenhouden.
Daar zoek je elkaar op uit
We zijn het dus niet snel echt oneens: slechts 2 procent van de Nederlanders 'gelooft' niet in klimaatverandering. 'En los daarvan,' zegt Carolijn Bron-Vet, 'denken mensen in de meeste relaties over fundamentele zaken vaak redelijk hetzelfde, daar zoek je elkaar op uit.
Waar je alleen op moet letten, is dat kleine irritaties over verschillende opvattingen niet tot grotere issues gaan leiden. Dat geldt natuurlijk niet alleen voor het klimaat, maar voor alle thema's die voor de een heel belangrijk zijn en voor de ander minder of anders.'
Nog wel vlees eten
Shirley en Marloes proberen hun onderlinge irritaties het hoofd te bieden door erover te praten, maar dat gaat niet altijd even soepel. 'Het is voor Shirley gewoon niet zo'n thema,' zegt Marloes. 'En dat begrijp ik ook, ik wil haar daarin in haar waarde laten. Ik vind ook niet dat ik echt recht van spreken heb, ik ben nog vooral 'klimaatbewust vanaf de zijlijn'.
Maar ik merk wel dat het me steeds meer bezighoudt, onder andere doordat ik Carice van Houten en andere klimaatactivisten ben gaan volgen. Bij Shirley gaat dat wat langzamer en dat vind ik niet altijd makkelijk. Ze probeert er de laatste tijd wel meer voor open te staan. Daarom doe ik mijn best er een niet te groot punt van te maken, ook omdat ik het belangrijk vind dat we het eens worden over wat we straks aan Philippe meegeven.
Ik ben blij dat hij zal opgroeien in een volledig duurzaam huis, dat biedt alvast aanknopingspunten. En hoewel hij nu nog vlees eet, sluit ik niet uit dat dat ook minder zal worden. Maar daar ga ik geen ruzie over maken met Shirley, want ik wil gewoon niet dat het klimaat een groot issue wordt tussen ons. We komen er vast wel uit.'
Lees ook: Mijn kind wil vegetarisch eten: waar moet ik op letten?
Oordeel niet
'Het hoeft binnen een relatie helemaal niet erg te zijn dat je over zaken anders denkt,' zegt Bron-Vet. 'Het wordt pas een probleem als je over elkaar gaat oordelen. Zeker bij maatschappelijke zwart-witkwesties als het klimaat loop je dat risico. Probeer het maar eens bij jezelf na te gaan: als jij ergens heel erg van overtuigd bent, vind je degene die er anders over denkt al gauw dom, of onbekwaam.
Dat zijn heel onbewuste processen, die in de beste relaties voorkomen. Het helpt om je daarvan bewust te worden. Om gehoord te worden, moet je luisteren, vertel ik daarom vaak aan de stellen die ik begeleid. Leg niet jouw mening of ideeën aan de ander op, maar sta open voor hoe de ander denkt en probeer daar écht naar te luisteren. Dat is heus niet makkelijk, maar wel belangrijk.
Aanstekelijk
Als je zonder oordeel naar de ander kunt luisteren, is je partner ook eerder bereid om jou te horen. Dan heb je ineens een basis om op verder te gaan in plaats van strijd.' Volgens de Canadese klimaatwetenschapper Katharine Hayhoe, uitgeroepen tot een van de honderd Leading Global Thinkers is het klimaat juist een uitgelezen thema dat relaties verder kan brengen en kan uitdiepen.
Als je door een ander gemotiveerd wordt om duurzaam te leven en regelmatig met elkaar in gesprek gaat over het thema, werkt dat aanstekelijk. Dit versterkt het idee dat we het samen wel kunnen oplossen, zegt Hayhoe in een Ted Talk: we hoeven het niet alleen te doen. En dat gevoel kan een prettige basis zijn voor een relatie. We strijden samen voor de goede zaak.
Ruzie om een plastic tasje
Volgens Roos van der Wardt (42) is dat echter een utopisch beeld. Ze is actief bij Extinction Rebellion, haar vriend Kamiel (39) is adviseur duurzaam bouwen en daardoor al ruim dertien jaar heel actief bezig met duurzaamheid. Hoewel ze hetzelfde doel hebben – een beter klimaat en een groenere leefwereld – verschilt hun weg daarnaartoe behoorlijk.
'Dat kan soms heel frustrerend zijn,' zegt Roos. 'We hebben weleens ruzie gehad in de groentewinkel, toen Kamiel iets in een plastic tasje deed. Daar werd ik heel boos om; ik vind het belangrijk om ook aandacht te besteden aan kleine dingen en kan daarin heel activistisch zijn. Ik doe overal het licht uit, draai de verwarming lager, scheid ons afval en koop zo veel mogelijk biologisch en tweedehands.
Kamiel ziet de dingen, door zijn werk, in breder perspectief. Eén zo'n tasje maakt voor de wereld niets uit, vindt hij, terwijl het voor mij symbool staat voor een mank systeem. Hij gebruikt regelmatig wegwerpluiers voor onze dochter Leila (1), omdat hij dat makkelijker vindt, terwijl ik haar meestal wasbare luiers aan doe. Ik ben het daar niet mee eens, maar wil niet overal een punt van maken en niet ruziemaken over iets waar we in essentie hetzelfde over denken. Bovendien is er in zo'n eerste jaar met een baby al genoeg strijd.'
Lees ook: Wasbare luiers: zo werkt het (en dit bespaar je ermee)
En hoe doen we dat op vakantie?
Roos en Kamiel noemen Leila gekscherend hun zero-waste baby. 'We hebben voor haar helemaal niks nieuws gekocht,' vertelt Roos, 'alleen een zonnehoedje en een fietshelm. Ik wilde dat graag en Kamiel ging erin mee. Ik ben er starder in dan hij. Wij eten al jaren veganistisch, ik ook tijdens mijn zwangerschap en dat willen we op den duur ook voor Leila. Nu ze nog zo in de groei is, eet ze nog vegetarisch. Maar Kamiel vond: als het voor haar ontwikkeling beter is haar af en toe wat vlees te geven, dan is dat prima. Daar moest ik echt wel even van slikken.
We zijn in gesprek gegaan met een diëtist en kwamen erop uit dat Leila niks tekort hoeft te komen met gebalanceerde plantaardige voeding. Vlees hoeft dus niet.' Het grootste punt van 'strijd' tussen Roos en Kamiel is vliegen. Roos wil dat liever nooit meer doen, terwijl Kamiel dolgraag met zijn gezin nieuwe culturen zou ontdekken. 'Dat is voor hem heel belangrijk,' zegt Roos. 'Hij heeft dat van huis uit meegekregen, wat hij heel waardevol vindt.
Ik probeer daar dus mild naar te kijken, maar dat lukt me maar moeilijk. Ik wil echt niet meer vliegen; Leila hoeft van mij ook niet in een vliegtuig. Maar ik wil Kamiel ook niet zijn wens ontnemen en ik snap dat het als een verlies voelt. Dat is het ook. Op mijn beurt vind ik dat me iets wordt opgedrongen als ik in een vliegtuig stap. Voorlopig is het compromis dat we, als Leila wat ouder is, een verre reis gaan maken.'
Eén team
Volgens relatietherapeut Bron-Vet kan het sluiten van een compromis als dit belangrijk zijn voor je relatie, ook als het gaat om zaken die je erg aan het hart gaan. Maar, waarschuwt ze, blijf erover in gesprek. Iets doen omdat je je door de ander gedwongen voelt, werkt niet. 'Maar je kunt elkaar wel inspireren in je anders-denken.'
Het lukt Roos steeds beter om op deze manier naar de verschillen tussen haar en Kamiel te kijken. 'De laatste maanden kan ik milder zijn en zie ik vaker dat Kamiel en ik natuurlijk gewoon een team zijn en we ieder op onze eigen manier bezig zijn de wereld mooier te maken. Hij doet dat met praktische grote stappen, ik ben activistischer en zet me in voor systeemverandering. En dat is oké.
Door er ruzie over te maken, verstaan we elkaar niet meer, terwijl we in wezen hetzelfde zeggen. Dan maar een extra plastic zakje of een wegwerpluier. Hij is al me al eens met Leila komen 'supporten' bij een A12-demonstratie en misschien gaat hij een keer mee de weg op. Dat is niet zijn manier, maar hij wil dat doen voor mij. Dat vind ik fijn. En als hij besluit toch thuis te blijven, is dat prima.'
/9db26668bdc64ceeaabf0f86c5fe9b8f/image.jpg)
/0f88c16d523149708a77394b04f0f7aa/image.jpg)
/473506c8f8444e519a0f08bd4211c101/image.jpg)
/fda79d4dfa9045bdb592d6c99fa07d7a/image.jpg)
/75e76b4840b24d41ba323be97e28d407/image.jpg)
/22eb7338fc024cf4b309965d1465a60d/image.jpg)
/e959e56115d4429ebb06e371b9360dd8/image.jpg)
/7d811a1d70ff4510b9aceac2edbc9dc6/image.jpg)
/681c58dc4c8e4c66a2fd09d89ca86cb4/image.jpg)
/4e2f0eb1ef4f49d08717e64c20f16ab6/image.jpg)
