Stel, na je verlof keer je weer terug naar kantoor. Meestal zijn je collega's en manager blij je weer te zien. Je laat ze een aantal babyfoto's zien, deelt beschuit met muisjes uit. En dan krijg je weer je dossiers, je klas of je patiënten terug. Je verlof is klaar, hup weer aan de slag.
Maar dat is een totale onderschatting van deze ingrijpende fase. Ook van werkgevers, zegt Sanne Nout. 'Je hebt als ouder net een levensveranderende gebeurtenis meegemaakt, maar vervolgens moet je weer aan het werk alsof er niets is gebeurd. Alsof je geen kind opvoedt.'
Lees ook: Onderzoek: dit helpt moeders als ze weer aan het werk gaan (en nee, het is niet langer verlof)
Slaaptekort
Tel daarbij op dat veel jonge ouders een dag minder gaan werken, maar in die kortere periode nog steeds hetzelfde werk gedaan moeten krijgen. 'En jonge ouders hebben last van slaaptekort, zijn vaak nog niet hersteld van de bevalling, en hun brein werkt anders dan daarvoor', somt Lotte Bode op. 'Dat is een recept voor ellende', voegt Nout toe.
En dat blijkt, bijna één op drie jonge ouders valt binnen drie maanden na terugkeer uit. 38 procent gaat op zoek naar een andere functie. En het merendeel van de vrouwen kijkt met negatieve gevoelens terug op de terugkeer op de werkvloer. 'We moeten kinderen opvoeden alsof we niet werken en we moeten werken alsof we geen kinderen opvoeden.'
Ik was zzp’er en zag het ouderschap vooral als een extra project dat ik er wel bij kon managen
Dat moet anders vonden Nout en Bode. In 2019 richtten ze daarom Parents Inc. op. Ze begeleiden bedrijven en werknemers rondom zwangerschap en het combineren van werk en gezin. Daarbij richten ze zich vooral op bedrijven die meer ruimte en beleid moeten maken om ouders te ondersteunen.
Aanleiding voor het ontstaan van hun bedrijf waren hun eigen ervaringen. Op 31 juli 2015, precies dezelfde dag, werden ze allebei voor het eerst moeder. 'Ik was zzp'er en zag het ouderschap vooral als een extra project dat ik er wel bij kon managen', zegt Bode.
Lees ook: Zwanger en zzp'er? Dan heb je recht op een ZEZ-uitkering
Kotsend in bed
Dat viel tegen. Tijdens haar zwangerschap zat ze soms kotsend in bed verslagen te typen of gaf ze over in een prullenbak op het station onderweg naar een meeting, geteisterd door zwangerschapsmisselijkheid.
Als haar dochter acht maanden oud is, raakt Bode gefrustreerd. De gelijkwaardige verdeling van de opvoeding die ze voor ogen heeft, blijkt in de praktijk toch niet zo gelijkwaardig. 'Mijn werk stond langere tijd op een lager pitje door verlof en borstvoeding, terwijl mijn partner carrièrestappen aan het zetten was.'
Ze vonden het spannend of vroegen of ik een kinderwens had
Nout solliciteert tijdens haar eerste zwangerschap en wordt afgewezen. 'Ze vonden het spannend of vroegen of ik een kinderwens had.' Uiteindelijk vindt ze een baan. Maar enkele maanden later valt ze uit met een burn-out.
'Ik ging naar de huisarts, had een coach, ging naar het Centrum voor Jeugd en Gezin, maar niemand zei: 'Hey, je bent net moeder geworden. Hoe slaap je eigenlijk? Hoe gaat de borstvoeding?' Gek toch dat die instanties daar niet naar informeerden?'
Rijk sociaal leven
Als kersverse ouder krijg je er een hele nieuwe identiteit bij, zeggen Nout en Bode. Voordat er kinderen zijn, ben je werknemer én heb je een sociale rol. 'Dan komt er opeens ouderschap bij', zegt Bode. 'Een rol die heel veel tijd kost en botst met hard werken en een rijk sociaal leven.'
Fysiek, mentaal en hormonaal verandert er van alles
Er is zelfs een woord voor de verandering die moeders doormaken: matriscentie. Vergelijk het met adolecentie waar je als puber doorheen gaat. 'Fysiek, mentaal en hormonaal verandert er van alles', zegt Nout. 'Het was een opluchting toen ik daarvan hoorde. Ik was niet aan het falen op mijn werk, er was niet iets fout of kapot. Ik ging gewoon door een fase.'
Daar moeten werkgevers beter op inspelen, vinden beide. Niet alleen omdat het ouders helpt, maar ook omdat het ziekteverzuim verlaagt en werknemers behoudt.
Lees ook: Puberteit heftig? Moederteit, de verandering van vrouw naar moeder, is net zo ingrijpend
Een etalage van opties
Dat begint met een goed gesprek. 'Erken als leidinggevende dat vader of moeder worden ingrijpend is', zegt Bode. 'Wees duidelijk, ook over onderwerpen die misschien gevoelig liggen, zoals kolven.'
Ga bovendien zélf het gesprek aan. Wacht niet totdat de vader of moeder aan de bel trekt. 'Doe dat bijvoorbeeld iedere week', zegt Nout. 'Vraag hoe iemand erbij zit. Heeft diegene goed geslapen?'
Geef tijdens de gesprekken aan wat vanuit het bedrijf mogelijk is. Misschien is dat een extra ochtend vrij zodat iemand kan bijslapen, of is er coach die meedenkt over het combineren van werk en privé. Kun je vaker thuiswerken? Of is het mogelijk om iedere dag een uurtje later te beginnen?
Als je in die fase zit, ken je jezelf niet zo goed
Nout heeft het over een 'etalage van opties aanbieden'. 'Als je in die fase zit, ken je jezelf niet zo goed. Dan is het lastig om aan te geven waar je behoefte aan hebt. Het helpt als een manager zegt: 'We weten dat in deze fase bepaalde dingen kunnen spelen. Als dat het geval is, heb je de volgende opties'.'
Werkgevers zijn soms huiverig om het gesprek aan te gaan, ook omdat zwangerschap en een kind wordt gezien als privé. 'Maar die privésituatie heeft wel invloed op je werk. Niet alleen bij vrouwen, maar ook bij mannen', zegt Bode. 'Dus ga dat gesprek aan.'
Tegelijkertijd ervaren jonge ouders barrières om aan de bel te trekken. Want vaak is het al hartstikke druk op het werk en voelen ze zich verantwoordelijk. Nout: 'Probeer dan nog maar een de ruimte te nemen om te zeggen: 'Dit is heel pittig, ik wil een dag minder werken'.'
Lees ook: Hoezo brainfog? Dit zijn de krachtige voordelen van een moederbrein volgens een neurolinguïst
Conflictmanagement
Voor jonge ouders zelf is het advies: Ga toch dat gesprek aan. 'Eis dat gesprek, vertel regelmatig hoe het gaat. Hoe je je voelt', zegt Bode. Nout voegt toe. 'En neem de tijd. Verwacht niet dat je meteen weer kunt presteren zoals voor de zwangerschap.'
Ouderschap vraagt misschien om aanpassingen , maar het levert organisaties ook veel op. Want het managen van een gezin, vraagt dezelfde vaardigheden als dat van een bedrijf. 'Een kind krijgen, is eigenlijk een spoedcursus leiderschap', zegt Nout. 'Je leert prioriteiten stellen, delegeren, conflictmanagement, stressbestendig zijn én je emoties reguleren. Heel waardevol, dat vraagt eigenlijk om een salarisverhoging.'
