Schijnzwanger: wel symptomen, maar geen baby

Alle zwangerschapssymptomen zijn er. Je bent overtijd, je borsten zijn gevoeliger en zelfs je buik lijkt dikker. Toch toont een zwangerschapstest aan dat er geen sprake is van een zwangerschap. Je blijkt schijnzwanger. Wat is een schijnzwangerschap precies en hoe herken je het?

In samenwerking met expert

Claire Stramrood

Gynaecoloog

Wat is schijnzwanger?

Bij een schijnzwangerschap (pseudocyesis) voelt het alsof je zwanger bent, maar dat ís niet zo. Dat kan puur psychisch zijn, maar het kan zich ook fysiek uiten. Misschien zijn alle zwangerschapssymptomen er, je lichaam ‘denkt’ dan als het ware dat het zwanger is. Je menstruatie blijft uit, je bent misselijk en je buik wordt groter. Maar er groeit geen kindje in je buik. Zelfs zonder deze lichamelijke symptomen zijn sommige vrouwen ervan overtuigd dat ze een kind verwachten. Een schijnzwangerschap kan voorkomen bij vrouwen die heel graag zwanger willen worden, maar ook bij vrouwen die dat juist niet willen. Naast mensen kunnen ook dieren (zoals honden, katten en konijnen) schijnzwanger zijn. En in zeldzame gevallen kunnen zelfs mannen er last van hebben als hun vrouw zwanger is (dit heet het Couvade-syndroom).

Een schijnzwangerschap is erg vervelend, of je nu wel of niet zwanger wilt worden. De zwangerschapsverschijnselen kunnen allerlei emoties losmaken. Zorgen en angst als je niet zwanger wilt zijn. Of hoop en daarna verdriet als je een sterke kinderwens hebt, maar de zwangerschapstest toch negatief blijkt.

Symptomen van een schijnzwangerschap

Bij een schijnzwangerschap kun je dezelfde verschijnselen krijgen als wanneer je echt zwanger bent. Net als bij een zwangerschap verschilt het per vrouw welke verschijnselen dit zijn. Sommige vrouwen hebben last van alle symptomen, terwijl anderen er maar een paar merken. Meestal begint de gedachte dat je zwanger bent bij het uitblijven van je menstruatie: je bent overtijd. Of je menstruatie was al een tijdje onregelmatig. Andere symptomen die je kunt krijgen bij een schijnzwangerschap zijn:

• Misselijkheid en/of overgeven
• Verbeterde reukzin
• Eetbuien en zin in ander eten dan je gewend bent
• Groeiende buik / gewichtstoename
• Onverklaarbare vermoeidheid
• Emotioneel instabiel
• Gevoelige en veranderende borsten
• Veranderende huid
• Meer vaginale afscheiding
• Duizeligheid
• Verhoogde temperatuur en/of hartslag
• Hoofdpijn
• Opgeblazen gevoel

Als je een paar van deze zwangerschapssymptomen hebt, wil dat niet gelijk zeggen dat je schijnzwanger (of echt zwanger) bent. Ze kunnen ook een heel andere oorzaak hebben..

Wat is de oorzaak?

Een duidelijke oorzaak van schijnzwangerschap is er niet. Het vermoeden is dat het vaak psychosomatisch is. Dat betekent dat je zó graag zwanger wilt worden, dat je hersenen hormonale veranderingen op gang brengen. Zo kun je alle verschijnselen krijgen die bij een zwangerschap horen, zonder zwanger te zijn. Ook het tegenovergestelde van een kinderwens kan een oorzaak zijn: sommige vrouwen zijn zo bang om zwanger te raken, dat ze de symptomen ervan gaan merken. Soms speelt een heftige of traumatische ervaring mee. Bij ongeveer een op de zes vrouwen blijkt er een medische reden te zijn voor de zwangerschapssymptomen: bijvoorbeeld verstopping (obstipatie), een eierstok die vergroot is (cyste) of afwijkende hormoonwaarden.

Schijnzwangerschap vs. ‘windei’

Sommige mensen verwarren een schijnzwangerschap met een ‘windei’, maar dit is niet hetzelfde. Bij een windei is er wel sprake van een zwangerschap. De term ‘windei’ (of ‘lege vruchtzak’) wordt soms ten onrechte gebruikt als op de echo wel een vruchtzak te zien is, maar geen vruchtje. Dat betekent niet dat er geen vruchtje is, maar dat het al in een vroeg stadium is gestopt met groeien. De zwangerschap eindigt dan in een miskraam.

Wat doen bij schijnzwangerschap?

Als je denkt dat je zwanger of schijnzwanger bent, is het belangrijk om een zwangerschapstest te doen. Blijkt daaruit dat je niet zwanger bent, dan verdwijnen de zwangerschapsverschijnselen die je ervaart meestal vanzelf. Een schijnzwangerschap duurt vaak niet langer dan twee weken. Blijf je klachten houden, dan is het verstandig om naar de huisarts te gaan om medische of psychische oorzaken van de symptomen uit te sluiten.

Bronnen: Gezondheidsplein, Gynandco.be.nl