Zwangerschapsmisselijkheid: wat helpt echt?

Oorzaak van misselijkheid tijdens de zwangerschap

De oorzaak van zwangerschapsmisselijkheid is niet precies bekend. Waarschijnlijk speelt het hormoon hCG – waar je lichaam tijdens de eerste weken van je zwangerschap veel van aanmaakt – een belangrijke rol. Maar denk ook aan de volgende oorzaken:

• Hormonale schommelingen
  De hoeveelheid hCG en oestrogeen stijgt in je lichaam. Deze hormonen beïnvloeden je maag en spijsvertering, wat kan leiden tot een misselijk of opgeblazen gevoel.

• Langzamere spijsvertering
  Door zwangerschapshormonen vertraagt je spijsvertering. Voedsel blijft langer in je maag, wat het risico op misselijkheid vergroot.

• Sterkere reactie op geuren
  Je reukzin wordt gevoeliger tijdens de zwangerschap. Geuren zoals parfum, koffie of gebakken eten kunnen ineens misselijkheid opwekken.

Wanneer stopt misselijkheid tijdens de zwangerschap?

Zodra je hormoonspiegel (met name het hCG) wat meer in evenwicht is en je lichaam aan de veranderingen gewend is, gaat zwangerschapsmisselijkheid meestal vanzelf over. Doorgaans stopt de zwangerschapsmisselijkheid na twaalf tot zestien weken. Twintig procent van alle vrouwen blijft de hele zwangerschap last houden van misselijkheid of heeft last van vlagen van misselijkheid.

Ben je misselijk na het eten?

Het kan ook zijn dat de misselijkheid overgaat en aan het einde van de zwangerschap weer terugkomt. Vaak ben je dan misselijk na het eten als je zwanger bent. De baarmoeder drukt dan tegen de onderkant van de maag, waardoor maagzuur richting je slokdarm wordt geduwd. Zodra de baby indaalt, neemt de misselijkheid vaak weer af. Tip: Dit kun je doen tegen brandend maagzuur

Welke week is het meest misselijk als je zwanger bent?

Meestal wordt gedacht dat je vooral in de ochtend misselijk bent tijdens je zwangerschap, maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn. Ook in de middag of avond kun je je hondsberoerd voelen. Misschien heb je soms vlagen van misselijkheid en duurt het een andere keer de hele dag en zelfs 's nachts.

Misselijkheid begint vaak tussen week 4 en 9 van de zwangerschap en neemt bij de meeste vrouwen af na week 14 tot 16. Toch heeft ongeveer 15% van de zwangeren er nog last van tot week 20, en bij 10% blijven de klachten zelfs de hele zwangerschap aanwezig. Hoewel de term ochtendmisselijkheid veel wordt gebruikt, klopt die niet altijd. Je kunt je ook in de middag, avond of zelfs 's nachts beroerd voelen. Soms komt de misselijkheid in vlagen, andere keren houdt het de hele dag aan. Zwangerschapsmisselijkheid beperkt zich dus zeker niet tot de ochtend.

Lees ook: Dit doen zwangerschapshormonen met je lijf en humeur

Wat kun je doen tegen misselijkheid als je zwanger bent?

• Start 's ochtends rust op. Ben je 's morgens misselijk, doe het dan kalm aan. Begin de dag rustig. Eet een cracker of beschuitje en drink een kop thee. Word je misselijk van drinken, eet dan eerst. Zet de avond van tevoren iets te eten en drinken klaar of vraag je partner een ontbijtje te halen, zodat je in bed kunt eten. Eet niet te veel in één keer, maar liever elke paar uur een beetje. Zorg ook dat je altijd iets te eten bij je hebt. Je maag bezighouden kan helpen: als je maag leeg is, is de kans groter dat je weer misselijk wordt.

• 's Nachts misselijk? Eet dan iets kleins voor je naar bed gaat, bijvoorbeeld een bakje kwark. Sla geen maaltijden over en eet zo gezond mogelijk. Scherp gekruide en vette gerechten kun je nu beter mijden. Sinaasappelsap en koffie kunnen een misselijk gevoel opwekken. Geef je geregeld over? Dan kan het zijn dat je veel vocht kwijtraakt. Drink de hele dag kleine slokjes water. Een waterijsje kun je ook eten om vocht binnen te krijgen.

• Probeer voeding tegen misselijkheid. Sommige zwangere vrouwen hebben baat bij pepermunt, gemberthee of zure snoepjes.

• Geef prioriteit aan je (nacht)rust. Slaapgebrek en spanning kunnen ervoor zorgen dat zwangerschapsmisselijkheid toeneemt. Soms helpt het om rust te nemen.

Lees meer: Acupunctuur tegen zwangerschapsmisselijkheid, hoe werkt dat?

Nu misselijk, bij een volgende zwangerschap weer?

Dat hoeft helemaal niet. Het kan ook zijn dat je bij de eerste zwangerschap nauwelijks iets merkt en bij een volgende wel last van zwangerschapsmisselijkheid hebt. Ben je zwanger van een meerling, dan is de kans op misselijkheid zwangerschap wel groter.

Lees ook: Rianne vertelt: 'Ik was negen maanden lang misselijk'

Is misselijkheid vaker voor bij een jongen of een meisje?

Er is een wijdverbreide overtuiging dat je vaker misselijk bent als je zwanger bent van een meisje. Maar wat zegt de wetenschap? Sommige studies suggereren een iets hogere kans op zwangerschapsmisselijkheid (en vooral op de ernstigere vorm, hyperemesis gravidarum) bij vrouwen die zwanger zijn van een meisje. 

Zo zou de hormonale belasting bij een meisjeszwangerschap iets hoger kunnen zijn, wat de misselijkheid mogelijk versterkt. Maar: het verschil is klein en niet betrouwbaar genoeg om het geslacht op te baseren. Veel vrouwen met flinke misselijkheid krijgen ook gewoon een jongen. 

Misselijkheid kan iets vaker of heftiger zijn bij een meisje, maar het is geen waterdicht teken. Elk lichaam reageert anders op zwangerschapshormonen, ongeacht het geslacht van de baby.

Bestaat er een medicijn tegen zwangerschapsmisselijkheid?

Als je heel veel moet overgeven, kan de huisarts medicijnen voorschrijven. Denk aan Emesafene, Primperan of Domperidon. Deze medicijnen hebben wel bijwerkingen en het is altijd verstandig om tijdens de zwangerschap voorzichtig te zijn met medicatie. Als je heel veel moet overgeven, kunnen de voordelen van deze medicijnen opwegen tegen de nadelen.

Als de zwangerschapsmisselijkheid wordt veroorzaakt door brandend maagzuur, kunnen middelen tegen brandend maagzuur (zoals Rennie, Regla pH, Antagel of Gaviscon) de klachten verlichten. Overleg altijd eerst met je verloskundige of huisarts voordat je deze middelen neemt.

Meer lezen: Tips van andere moeders tegen zwangerschapsmisselijkheid

Kan veel overgeven kwaad?

Zwangerschapsmisselijkheid en braken in het begin van je zwangerschap zijn in principe niet gevaarlijk voor je baby. Je lichaam zorgt er in de eerste plaats voor dat je baby krijgt wat hij nodig heeft. Die is de eerste periode bovendien nog zo klein, dat hij heel weinig voedingsstoffen nodig heeft. Misschien kom jij wat minder aan of val je wat af. Dat hoeft niet verontrustend te zijn, meestal heb je voldoende reserves. Zorg wel dat je genoeg vocht binnenkrijgt, dat is vooral belangrijk.

Wanneer contact opnemen met de huisarts?

Dat verschilt per vrouw. Sommige zwangere vrouwen braken vier keer per dag en hebben geen klachten, terwijl andere dan al in de gevarenzone zitten. Blijf je de hele dag overgeven en hou je niks binnen, dan raak je snel uitgedroogd.

Check daarom je urine: plas je minder vaak dan normaal, is je urine donker van kleur en ruikt het sterk, dan heb je gebrek aan vocht. Ruikt je adem naar aceton, dan is je stofwisseling ernstig verstoord. Neem direct contact op met je verloskundige, gynaecoloog of huisarts om te bepalen of je opgenomen moet worden in het ziekenhuis.

Bronnen: De Verloskundige, Thuisarts