Wat is Shaken Baby Syndroom?
Letterlijk vertaald betekent het Shaken Baby Syndroom het 'schudden baby syndroom'. Het wordt ook wel 'inflicted traumatic brain injury' genoemd. Als een baby door elkaar wordt geschud, kan dat ernstige gevolgen hebben. Een kind kan er blijvende hersenbeschadiging aan overhouden, meervoudig gehandicapt raken en in het ergste geval zelfs overlijden.
Hoe ontstaat het Shaken Baby Syndroom?
Het hoofd van een baby is relatief groot en zwaar vergeleken met de rest van zijn lichaam. De nekspieren zijn nog niet sterk genoeg om het hoofd zelf rechtop te houden. Zeker niet als de baby heen en weer wordt geschud. Dit geldt ook voor kinderen die al ouder zijn dan één jaar, ook al zijn de nekspieren bij hen al sterker.
Op het moment dat een baby wordt geschud, gaat zijn hoofd krachtig heen en weer. De bloedvaten in de hersenen raken daardoor beschadigd waardoor er bloedingen ontstaan.
Lang verhaal kort: het Shaken Baby Syndroom ontstaat als je een baby heen en weer schudt. Dat kan al gebeuren als je je kind uit wanhoop een korte periode heen en weer schudt, omdat hij niet wil stoppen met huilen. Maar ook als je je baby in paniek heen en weer schudt, bijvoorbeeld omdat hij zich verslikt.
Lees ook: Wat moet je doen als je kind zich ernstig verslikt?
Wat zijn de gevolgen van het schudden van je baby?
Als een baby hersenbeschadiging oploopt doordat hij door elkaar is geschud, kan dat allerlei gevolgen hebben:
Doofheid of slechthorendheid
Blindheid
Ademhalingsproblemen
Ontwikkelingsachterstand of leerproblemen op school
Verstandelijke beperkingen
Gedragsproblemen
Stuipen of epilepsie
Verlaagde spierspanning
Coma
Overlijden door een hersenbloeding
De risico's op ernstige gevolgen zijn groot. Zo overlijdt ongeveer een kwart van de baby's met het Shaken Baby Syndroom. Van de kinderen die niet overlijden, houdt 80 procent levenslang last van (enkele van) de bovenstaande klachten.
Wat zijn de symptomen van Shaken Baby Syndroom?
Hoe herken je het Shaken Baby Syndroom? Het Shaken Baby Syndroom is vaak niet direct zichtbaar. Als een baby door elkaar is geschud, kan je kind in eerste instantie nog een aantal uur normaal reageren. Maar na enkele uren ontstaan er symptomen die erop wijzen dat er iets mis is. Zoals:
Verminderde eetlust
Overgeven
Niet goed kunnen slikken
Moeite met ademhalen
Bloedingen in de ogen
Blauwe plekken in de nek
Bleke of blauwe huidskleur
Prikkelbaarheid
Verminderd bewustzijn
Slapheid of verlaagde spierspanning
Stijfheid in armen of benen
Epileptische aanvallen
Vertoont je kind enkele symptomen en weet/vermoed je dat hij door elkaar is geschud? Neem dan onmiddellijk contact op met 112.
Wat moet je doen als je baby door elkaar is geschud?
Als een baby symptomen van het Shaken Baby Syndroom vertoont, is het belangrijk dat hij zo snel mogelijk medische hulp krijgt. Hoe sneller, hoe beter. Het is ook belangrijk dat je als ouder eerlijk vertelt wat er is gebeurd, ook al schaam je je nog zo erg en voel je je enorm schuldig.
Het is belangrijk dat de artsen zo snel mogelijk de juiste diagnose kunnen stellen. Artsen proberen dan om de zwelling in de hersenen te behandelen, zodat de beschadigingen aan de hersenen niet verergeren. Heeft een kind hersenbeschadiging opgelopen, dan is dat in principe blijvend.
Lees ook: Onrustig baby: wat kun je doen?
Hoe snel ontstaat het Shaken Baby Syndroom?
Hoe hard moet je schudden voordat het Shaken Baby Syndroom kan ontstaan? Je baby kan het Shaken Baby Syndroom sneller krijgen dan je misschien denkt. Amerikaans onderzoek met een simulator laat zien dat enkele seconden schudden al genoeg is om ernstige hersenbeschadiging te veroorzaken.
Kinderen die het syndroom hebben opgelopen, blijken gemiddeld 5 tot 20 seconden door elkaar te zijn geschud. Het gaat meestal om minder dan 40 keer schudden. Dus hoe wanhopig je ook bent om je baby stil te krijgen, of hoe boos je ook bent als hij niet naar je luistert: schud je kind niet door elkaar. Je baby slechts enkele seconden schudden, kan al veel schade aanrichten.
Lees ook: Sprongetjes van je baby: zo ga je om met de 3 H's
Kan het Shaken Baby Syndroom ontstaan door spelen of wiegen?
Het syndroom kan in principe niet ontstaan tijdens een spelletje als hop-paardje-hop, als je je baby in de lucht gooit tijdens 'vliegtuigje spelen' of als je je baby rustig heen en weer wiegt. Toch is het tijdens het wiegen en spelen erg belangrijk om het hoofd van je baby altijd goed te ondersteunen. Het komt zelden voor, maar zelfs tijdens goedbedoelde spelletjes waarbij het hoofd te veel heen en weer schudt, kan het per ongeluk misgaan.
Lees ook: Zo ga je om met een baby die veel huilt
Shaken Baby Syndroom door kinderwagen, fietszitje of bakfiets?
Je vraagt je misschien af of je kind het shakenbabysyndroom kan oplopen als hij in een kinderwagen, fietszitje of bakfiets zit en over een hobbelige weg rijdt. Vooropgesteld: het is nooit goed voor je kind om veel schokken te krijgen. Houd de ritjes met de fiets of kinderwagen daarom zo kort mogelijk. En rijd langzaam over hobbels op de weg.
Kies een fiets of bakfiets met een goede vering en een goed stoeltje. Ook is het belangrijk dat het zitje het hoofd goed ondersteunt. Maar de wijze van trillingen die een kind krijgt op de fiets, in een kinderwagen of in de bakfiets, zijn heel anders dan het schudden dat je ziet bij het Shaken Baby Syndroom. De kans hierop is dus echt zeer minimaal.
Hoe vaak en tot welke leeftijd komt het shakenbabysyndroom voor?
In Nederland worden jaarlijks ongeveer veertig baby's in het ziekenhuis opgenomen met het Shaken Baby Syndroom. Het komt vooral voor bij kinderen met een leeftijd onder de vier jaar, maar de meeste slachtoffers zijn drie tot acht maanden oud. Baby's tot een jaar hebben de grootste kans op ernstig letsel, omdat hun nekspieren niet sterk genoeg zijn. Maar ook bij peuters kan het misgaan als zij erg hard door elkaar worden geschud.
Lisanne kreeg een huilbaby: 'Zonder mij begon ze te huilen. Ik kon niet eten, niet naar het toilet, niks'
Hoe voorkom je het Shaken Baby Syndroom?
Er is eigenlijk maar één manier om het te voorkomen: door je baby NOOIT door elkaar te schudden. Hoe wanhopig je ook bent, omdat hij niet wil stoppen met huilen. Of hoe boos je ook bent, omdat je kind totaal niet naar je luistert. Ook in een panieksituatie, omdat je baby zich verslikt of lijkt te stikken, of een ademstilstand heeft, moet je je baby niet door elkaar schudden. Bij verslikking of verstikking zijn er andere manieren om je baby te helpen: bekijk hier wat je moet doen bij verstikking en verslikking.
Om het schudden van je baby te voorkomen, is het vooral belangrijk om je bewust te zijn van de gevaren van schudden. Maar daarnaast is het belangrijk dat je leert omgaan met gevoelens van wanhoop, stress, paniek, onmacht of boosheid. Een aantal tips:
- 1
Heb je last van aanhoudende stress, wanhoop of boosheid, doordat je kind steeds maar huilt en niet te troosten is, leg je baby dan op een veilige plek (de box of in bed) en loop zelf even de kamer uit. Kom pas terug als je zelf weer gekalmeerd bent.
- 2
Zoek iemand die de zorg over je baby even kan overnemen. Bel een familielid of ga langs bij een vriendin. Neem een momentje voor jezelf en neem de zorg over je baby weer over als je je rustiger voelt en meer opgeladen bent.
- 3
Plan een dag(deel) in voor jezelf. Ga iets doen in je eentje of met een vriendin. Winkelen, naar de sauna, bijslapen, een boek lezen: zorg ervoor dat je even kunt ontspannen.
- 4
Zoek hulp! Bespreek je gevoelens met familie, een vriendin, of ga langs bij de huisarts of het consultatiebureau.
Vertel ook andere verzorgers van je kind, zoals opa's en oma's of een oppas, over de gevaren van het schudden van een baby. Iedereen die een baby verzorgt, kan ooit in een wanhoop- of panieksituatie terechtkomen. Door opa's, oma's en andere oppassen bewust te maken van de risico's, voorkom je dat ze op zo'n moment de baby door elkaar schudden.
Lees ook: Geduld verliezen bij je peuter: zó voorkom je het
Vermoedens van kindermishandeling
Het Shaken Baby Syndroom is een vorm van kindermishandeling. Het schudden van een kind is strafbaar. Heb je vermoedens dat je kind door iemand door elkaar is geschud, omdat hij symptomen vertoont van het Shaken Baby Syndroom, bel dan direct 112. Ook als je vermoedt dat een ander kind in jouw omgeving het Shaken Baby Syndroom heeft, bel je de hulpdiensten.
Heb je vermoedens van kindermishandeling bij een kind in jouw omgeving? Bel dan naar Veilig Thuis op 0800-2000 (gratis en 24/7 bereikbaar). Dat kan eventueel anoniem. Dreigt er acuut gevaar voor een kind? Bel dan meteen naar 112, het landelijke alarmnummer.
