Wat is een overtijdbehandeling?
Een overtijdbehandeling is het bewust afbreken van een ongewenste zwangerschap in een vroeg stadium. Heb je onbeschermde seks gehad en wil je niet zwanger worden? Dan kun je binnen 72 uur een morning-afterpil nemen. Na die 72 uur is er nog tot vijf dagen na de seks de mogelijkheid om een pechspiraal te plaatsen. Dit is een gewoon spiraaltje, maar als het zo kort nadat je seks hebt gehad wordt geplaatst, is de kans klein dat een bevruchte eicel innestelt in de baarmoederwand.
Blijk je toch zwanger te zijn na een morning-afterpil of pechspiraal? Of was je voor beide opties te laat? Dan kun je kiezen voor een overtijdbehandeling in het ziekenhuis of een abortuskliniek.
Meer lezen: Wanneer kun je een vroege zwangerschapstest doen?
Wanneer en waar overtijdbehandeling?
Als je een positieve zwangerschapstest hebt en maximaal zestien dagen overtijd bent (gerekend vanaf de dag dat je ongesteld had moeten worden), kun je een overtijdbehandeling laten doen. Je kunt zelf een afspraak maken bij een abortuskliniek of een ziekenhuis met een vergunning hiervoor van het ministerie van VWS.
Voor een overtijdbehandeling heb je geen verwijzing van de huisarts nodig. Je huisarts kan je wel adviseren waar je het beste naartoe kunt gaan. Voor een overtijdbehandeling geldt niet de wettelijke vijf dagen bedenktijd, zoals bij een abortus.
Lees ook: Dit zijn de vroege tekenen van een zwangerschap
Zwangerschapsduur
Na de dag dat je ongesteld had moeten worden, kun je een zwangerschapstest doen. Maar niet alle vrouwen weten precies wanneer hun menstruatie moet beginnen. Bijvoorbeeld omdat hun cyclus erg onregelmatig is. Of misschien heb je zo lang gewacht met de test, dat je de draad kwijt bent hoe lang je overtijd bent. Daarom wordt met een echo-onderzoek altijd gecheckt of je op tijd bent voor een overtijdbehandeling. Het vruchtzakje is dan minder dan 17 mm doorsnee.
Lees ook: Overtijd maar niet zwanger. Hoe kan dat?
Zo gaat een overtijdbehandeling
Allereerst kijkt de abortusarts of gynaecoloog met een inwendige echo of de zwangerschap te zien is en of je binnen de termijn van zestien dagen overtijd valt. Het afbreken van de zwangerschap gebeurt vervolgens met zuigcurettage. Je moet hiervoor in een gynaecologische stoel zitten en krijgt een speculum (eendenbek) ingebracht. Je baarmoedermond wordt gedesinfecteerd en verdoofd met een injectie. Vervolgens zuigt de arts de baarmoederholte leeg met een dun plastic buisje. Zo wordt het embryo verwijderd.
De behandeling zelf duurt vijf tot tien minuten. Daarna moet je even bijkomen in een rustkamer en krijg je een nagesprek met de verpleegkundige die bij de behandeling was.
Zo voelt een overtijdbehandeling
De zuigcurettage wordt verdoofd, maar veel vrouwen vinden het samentrekken van de baarmoeder aan het eind van de behandeling wel pijnlijk. Je kunt dit vergelijken met (hevige) menstruatiepijn. De buikkrampen kunnen nog een paar dagen aanhouden en je kunt ook wat bloed verliezen, vergelijkbaar met de menstruatie.
Wanneer is een overtijdbehandeling niet mogelijk?
Voor een overtijdbehandeling moet de zwangerschap te zien zijn op een echo en mag je niet langer dan zestien dagen overtijd zijn. Ook moet je minimaal zestien jaar oud zijn of toestemming hebben van een ouder of voogd (lees hier meer over tienerzwangerschap). Is de zwangerschap niet op de echo te zien, dan ben je te vroeg voor een overtijdbehandeling in het ziekenhuis of een kliniek, of toch niet zwanger.
Bij veel klinieken kun je daarom pas terecht als je zeven tot tien dagen overtijd bent. Ben je langer dan zestien dagen overtijd, dan heet de behandeling een abortus en gelden er andere regels. Je hebt dan een verwijzing van de huisarts of een andere arts nodig en moet daarna vijf dagen wachten voor de abortus kan worden uitgevoerd. Deze wettelijke bedenktijd moet een overhaaste beslissing en spijt achteraf voorkomen.
Lees ook: Negatieve zwangerschapstest en toch zwanger: hoe kan dat?
Verschil overtijdbehandeling en abortus?
Een overtijdbehandeling is een erg vroege abortus. Het doel is hetzelfde: het afbreken van een ongewenste zwangerschap. Het verschil zit hem in de termijn waarop het gebeurt. Ook kan een latere abortus op andere manieren worden uitgevoerd dan met zuigcurettage.
Bij een overtijdbehandeling is de zwangerschap nog heel pril en het embryo zo klein dat je het niet kunt zien. Vaak vinden vrouwen het daarom minder emotioneel belastend dan een abortus. Maar hoe je het ervaart is uiteraard persoonlijk. Het hangt ook af van de situatie en de reden waarom je de zwangerschap niet laat doorgaan. En of je je hierin gesteund voelt of niet. Voor emoties bestaan geen regels, het is voor iedere vrouw anders.
Opnieuw zwanger worden
Na een overtijdbehandeling ben je direct weer vruchtbaar. Het is dan ook verstandig om, voordat je weer seks hebt, voor geschikte anticonceptie te zorgen.
Vergoeding en kosten overtijdbehandeling
De kosten van een zwangerschapsafbreking bij een abortuskliniek wordt rechtstreeks vergoed vanuit de Subsidieregeling Abortusklinieken van de overheid. Ga je ervoor naar een ziekenhuis? Dan vergoedt de zorgverzekering de kosten van de behandeling. Wel kan het zijn dat je eigen risico moet betalen.
Lees ook: Daphne raakte ongepland zwanger: 'En eigenlijk ook ongewenst'
Onbedoeld zwanger? 5 tips
- 01.
Maak zo snel mogelijk een afspraak met de huisarts als je hebt ontdekt dat je zwanger bent. Hoe vroeger je erbij bent, hoe meer mogelijkheden er zijn om de zwangerschap af te breken en hoe lichter de behandeling is. Als je niet zeker weet of je de zwangerschap wilt afbreken, kan een gesprek je helpen dit duidelijk te krijgen.
- 02.
Ook als de zwangerschap nog heel pril is, kan het afbreken ervan veel met je doen. Hoe je ermee omgaat hangt onder andere af van de omstandigheden. Maar ook als je met je verstand helemaal achter de overtijdbehandeling staat, kan het emotioneel lastig zijn. Het kan helpen om erover te praten met je partner en/of iemand anders die je vertrouwt.
- 03.
Neem iemand mee naar de behandeling. Je kunt van tevoren niet precies voorspellen hoe je je fysiek en emotioneel zult voelen en het is fijn om een rots in de branding bij je te hebben.
- 04.
Het is niet gek als je na een overtijdbehandeling behoefte hebt aan een gesprek met bijvoorbeeld een psycholoog of maatschappelijk werker. Sommige vrouwen voelen zich verdrietig of instabiel, eenzaam, sober of schuldig. Je huisarts of de abortuskliniek kan je adviseren waar je naartoe kunt voor hulp.
- 05.
Op Fiom.nl vind je informatie over ongewenste zwangerschap. Ook kun je er hulp krijgen bij de beslissing om een zwangerschap wel of niet af te breken en bij abortusverwerking.
Lees ook: Innesteling van de bevruchte eicel: wat merk je?
Bronnen: Fiom.nl, Abortuskliniek Amsterdam
