Wat is prenataal kolven?
Prenataal kolven betekent dat je al tijdens de zwangerschap begint met het handmatig uitdrukken van colostrum. Dit is de eerste melk die je lichaam tijdens of na de zwangerschap produceert. Het is dikker en geler dan latere moedermelk en wordt ook wel 'vloeibaar goud' genoemd.
Wat zijn de voordelen van colostrum?
Colostrum is zeer geconcentreerde voeding die boordevol antistoffen en voedingsstoffen zit. Het helpt het immuunsysteem van de baby en bevordert de darmrijping. Een paar milliliter colostrum is vaak al voldoende voor een pasgeboren baby.
Waarom zou je prenataal kolven?
Prenataal kolven is geen must (je bent dus geen slechte moeder als je het niet doet), maar het kan in sommige situaties fijn zijn om alvast wat colostrum achter de hand te hebben. Denk bijvoorbeeld aan:
Een verwachte lage bloedsuikerspiegel bij de baby (dit kan voorkomen als je als moeder diabetes of zwangerschapsdiabetes hebt).
Een geplande keizersnede (waardoor de opstart van borstvoeding mogelijk wat langzamer op gang komt).
Eerdere borstvoedingsproblemen (zoals een trage melkproductie).
De behoefte om bij te voeden met eigen colostrum in plaats van kunstvoeding (in de eerste uren of dagen na de geboorte).
Een langzaam op gang komende melkproductie als je PCOS of een hogere BMI hebt.
“Prenataal kolven wordt steeds vaker overwogen en het kan een fijn gevoel van voorbereiding geven. Tegelijk mag je er op vertrouwen dat je lichaam van nature precies weet wat het moet doen zodra de baby er is. Zeker als er geen medische reden voor prenataal kolven is.”
Christine Bulsing
Wat kun je doen met colostrum na de geboorte?
Colostrum dat je in de zwangerschap hebt gekolfd kan direct na de geboorte gebruikt worden. Je kunt het je baby toedienen met een lepeltje, cupje of spuitje. Veel ouders vinden het een geruststellend idee om een eigen voorraadje moedermelk te hebben, zeker op dagen waarop de borstvoeding nog op gang moet komen.
Lees ook: Voeding tijdens borstvoeding: dit kun je beter wel en niet eten
Hoe werkt prenataal kolven?
Bij prenataal kolven gebruik je meestal geen kolfapparaat; je kolft handmatig. Dit kun je zo doen
- 1
Stap 1: Masseer zacht je borst.
- 2
Stap 2: Knijp met je duim en wijsvinger net achter je tepelhof.
- 3
Stap 3: Druk voorzichtig een beetje colostrum uit je tepel.
- 4
Stap 4: Herhaal dit een aantal keer.
- 5
Stap 5: Vang het gekolfde colostrum op in een steriel spuitje of buisje.
- 6
Stap 6: Bewaar het colostrum in de vriezer.
“Het kolven met de hand kan een goede oefening tijdens de zwangerschap zijn. Zo leer je alvast hoe je gemakkelijk melk met je handen uit je borst kunt krijgen.”
Christine Bulsing
Hoe kun je prenataal gekolfde colostrum het beste bewaren in de vriezer?
Colostrum kun je ongeveer zes maanden in de vriezer bewaren. Houd hierbij ook rekening met de volgende dingen:
Gebruik altijd spuitjes met dop of speciale moedermelkcontainers (te koop bij drogisterijen, apotheek of lactatiekundingen).
Noteer de datum en tijd van het gekolfde colostrum op het spuitje of container waarin je het bewaart (zodat je altijd weet van wanneer het is).
Bewaar het apart in de vriezer (voordat het voor iets anders wordt aangezien).
Wil je het ingevroren colostrum meenemen naar het ziekenhuis voor na de geboorte? Vervoer het dan in een koelbox/koeltas met koelelement, zodat het niet te vroeg ontdooit. Let op: ontdooi colostrum altijd in de koelkast of in warm water en nooit in de magnetron. Omdat een magnetron ongelijk verwarmt, kunnen er hete plekken ontstaan die je baby kunnen verbranden. Daarnaast kan de hoge temperatuur belangrijke antistoffen en voedingsstoffen in colostrum beschadigen. Door rustig te ontdooien in de koelkast of met warm water blijven deze beschermende stoffen behouden.
Kun je ook met een elektrische kolf prenataal kolven?
De meeste lactatiekundigen raden het af om met een elektrische kolf prenataal te kolven. Dit komt omdat een elektrische kolf een sterkere en langdurigere stimulatie aan de tepels geeft. Een enkele, korte elektrische sessie levert meestal niet direct problemen op, maar regelmatig of intensief elektrisch kolven wel. Zo kunnen er sneller samentrekkingen van de baarmoeder worden veroorzaakt, wat kan leiden tot vroegtijdige weeën.
In zeldzame gevallen kan elektrisch prenataal kolven wél een optie zijn, maar dit kun je het beste alleen op advies van je verloskundige of lactatiekundige doen. Overleg dus altijd eerst met een deskundige, voordat je met een elektrische kolf aan de slag gaat.
Wanneer mag je beginnen met prenataal kolven?
De meeste verloskundigen en lactatiekundigen adviseren om pas vanaf de 37ste zwangerschapsweek met prenataal kolven te beginnen. Mocht de bevalling op gang komen, dan is de baby in ieder geval voldoende volgroeid.
Hoelang moet je prenataal kolven?
Prenataal kolven hoeft niet lang te duren. Vaak zijn korte sessies van vijf minuten per borst al voldoende. Je kunt dit één of twee keer per dag doen, maar forceer niets. Sommige vrouwen produceren per keer een paar druppels, anderen meerdere milliliters. Alle hoeveelheden zijn normaal. Voor je eigen overzicht kan het fijn zijn om het prenataal kolven bij te houden in een schema, hierbij een voorbeeldschema prenataal kolven:
Praktische tips om het kolven makkelijker te maken:
Neem een warme douche of leg een warm washandje op je borst.
Zorg voor ontspanning door fijne muziek en een rustige omgeving.
Denk aan je baby of kijk naar echo's, dat helpt bij de toeschietreflex.
Kolven tijdens of na huid-op-huidcontact met je partner kan ook helpen.
Merk je harde buiken of onregelmatige krampen tijdens het prenataal kolven? Stop dan even en overleg bij twijfel met je verloskundige.
Wanneer kun je beter niet prenataal kolven?
Prenataal kolven is helaas niet voor iedereen geschikt. Overleg daarom altijd eerst met je verloskundige of gynaecoloog, voordat je het gaat doen. Helemaal als je:
vroegtijdige weeën hebt gehad;
een hoge-risico-zwangerschap hebt;
een probleem met je placenta hebt;
een meerling draagt;
eerder bent ingeleid vanwege een medisch risico.
bloedverlies hebt in het derde trimester.
Twijfel je? Laat je verloskundige of gynaecoloog beoordelen of prenataal kolven voor jou veilig is.
Helpt prenataal kolven om de melkproductie te verhogen?
Het is niet zo dat de melkproductie bij elke vrouw eerder of beter op gang komt als je prenataal kolft. Meestal komt het, door invloed van hormonen, pas echt op gang ná de bevalling. Helaas lukt het niet alle moeders om borstvoeding te geven. Daarnaast zegt de hoeveelheid colostrum dat je tijdens het prenataal kolven produceert niets over de melkproductie na de bevalling. Zelfs als je prenataal bijna niets kunt opvangen, kun je na de geboorte alsnog meer dan genoeg melk aanmaken.
Wil je toch minderen met borstvoeding geven? Zo kun je borstvoeding het beste afbouwen.
Wat zijn de mogelijke nadelen of uitdagingen van prenataal kolven?
Prenataal kolven heeft voordelen, maar het kan ook stress geven. Vooral als het niet lukt. En dat terwijl ontspanning juist belangrijk is voor het produceren van moedermelk. Wees dus niet te streng voor jezelf, want dit werkt juist averechts.
Wat als prenataal kolven niet lukt?
Soms komt er weinig of zelfs geen colostrum uit je borsten. Dit is normaal. Voor je eigen gemoedsrust kun je het bespreken met een lactatiekundige. Houd er verder rekening mee dat prenataal kolven niet pijnlijk mag zijn. Doet het wel pijn of het voelt het onaangenaam? Stop er dan mee en overleg met een lactatiekundige.
Wil je na de bevalling graag borstvoeding geven? Zorg dan voor veel huid-op-huidmomenten na de geboorte en leg je baby regelmatig aan. Ook kun je tijdelijk bijvoeden met kunstvoeding of donorcolostrum.
Lees ook: Alles wat je moet weten over borstvoeding in de eerste week
Bronnen: Diakonessenhuis, Verloskundigecentrumzwangerenzo, Borstvoeding, Borstvoedingacademie
