Muggenbeet, wat helpt?

Als je kind wordt gestoken door een mug, ontstaat er een muggenbult. Die kan flink jeuken. Hier lees je hoe je een muggenbeet kunt voorkomen en hoe je ze kunt behandelen.

In samenwerking met expert

Hans de Groot

Allergoloog

Wereldwijd zijn er drieduizend muggensoorten bekend. In Nederland steekt het grootste gedeelte van de muggen niet. Dat geldt niet voor – de naam zegt het al – steekmug. De vrouwtjes van deze muggensoort hebben bloed nodig voor het produceren van eitjes en zijn dus de boosdoeners. De steekmug is vooral actief in de zomer en de vroege herfst.

Muggen komen met name voor in gebieden met veel water: daar worden de eitjes in gelegd. Het is onduidelijk waarom sommige mensen wel en andere mensen niet of nooit worden gestoken.

TIP: Voorkomen is beter dan genezen! Hang bijvoorbeeld één van deze muggenlampen in de slaapkamer van je kind of koop één van deze – stijlvolle! – kinderklamboes.

Hoe ontstaat een muggenbeet

De vrouwtjesmuggen prikken een gaatje in een bloedvat en spuiten daarbij speekselkliervocht in het bloed. Zo gaat het niet stollen en kunnen zij het bloed eruit zuigen. Dit speeksel is een eiwit, dat bij mensen leidt tot een afweerreactie in de vorm van een muggenbult.

Klachten na de beet

Een muggenbult ontstaat als reactie op de muggensteek en ontstaat op de plek van de huid waar de mug bloed zuigt. De jeuk ontstaat meteen na het steken en de bult is meestal lichtrood of wit. De bult verdwijnt voor het grootste gedeelte binnen een paar uur, maar de jeuk kan langer aanhouden.

Behandeling muggenbeet

Een muggenbult is meestal onschuldig. De ergste jeuk en zwelling piekt 24 tot 36 uur na de beet, daarna verdwijnen zowel de bult als de jeuk geleidelijk. Je kunt een washandje met koud water op de beet leggen om de jeuk te verminderen. Ook zijn er verschillende middelen te krijgen bij de drogist en apotheek. Check wel even of ze geschikt zijn voor baby’s of (jonge) kinderen.

Krabben

Met de jeuk van een muggenbult komt vaak ook de (onbedwingbare) neiging om eraan te krabben. Je kind kan dat echt beter niet doen, hoe lastig dat ook is. Door het krabben vererger je de jeuk. Ook kun je de muggenbulten openkrabben, waardoor infecties kunnen ontstaan. Soms helpt het om een pleister te plakken over de bult, zeker voor het slapen gaan. Dan is de kans op openkrabben kleiner.

Jeuk muggenbeet verzachten

Niet krabben is makkelijker gezegd dan gedaan. Zeker als je kind helemaal lek geprikt is. Met deze tips verhelp je de jeuk en de zwelling van een muggenbult écht.

1. Allereerst: koelen
   Om grote rode bulten te voorkomen, koel dan meteen. Bijvoorbeeld met een washandje met ijsklontjes erin of een koelkompres (zak diepvrieserwtjes) in een theedoek gewikkeld. Laat dit ongeveer twintig minuten op de huid liggen, overigens nooit direct op de huid. IJs (iets ijskouds) maakt de huid tijdelijk ‘gevoelloos’, waardoor je minder merkt van de jeuk, en het laat de zwelling afnemen.
2. Citroen
   Snijd een citroen in plakjes en leg er één op elke muggenbult. Het citroenzuur werkt om de jeuk muggenbeet verzachten.
3. Weegbree
   Een echt ‘grootmoeder weet raad’-trucje is een gekneusd weegbree blad. Weegbree is een veel voorkomende plant die vaak groeit in de buurt van brandnetels en bekend staat om zijn anti-jeuk werking. Knijp het blad fijn in je hand en smeer het sap op de muggenbeet. Het zal de zwelling laten afnemen, de jeuk stoppen en is ook geschikt voor de gevoelige en open gekrabde huid.
4. Luuf
   Mentholpoeder en -zalf kan jeuk verzachten, maar is niet geschikt voor de baby of tere kinderhuid. Luuf is een goed alternatief. Dit verkoudheidsbalsem is gemaakt op basis van natuurlijke ingrediënten en bevat géén menthol, maar wel kamper en eucalyptusolie. Wrijf het niet op een opengekrabte muggenbult.
5. Tea tree olie
   Volgens sommigen is dit een geneeskrachtige wondermiddel en het helpt perfect tegen de jeuk van een muggenbeet. Geen fan van de geur van tea tree olie? Voeg dan een paar druppels etherische lavendelolie toe en breng dit oliemengsel aan op de bult.

Overgevoeligheid

Het kan zijn dat de huid van je kind overgevoelig is voor muggensteken. Zijn huid kan deze reacties vertonen:

• Op de muggenbult ontstaat een blaasje of blaar. Dit kan op zich geen kwaad, als het blaasje indroogt. Gaat het blaasje echter open, dan kan er een bacteriële infectie ontstaan. De huisarts kan dan eventueel medicijnen of antibioticazalf voorschrijven.
• Er ontstaat een acute uitbraak van nog meer (jeukende) bultjes. Na de beet ontstaan er dan meerdere lichtrode, jeukende knobbeltjes op de huid.

Allergische reactie muggenbeet

Als de muggenbult groter wordt dan een klein bultje, kan het zijn dat je kind een allergische reactie heeft op de beet. De plek wordt dan steeds groter in oppervlakte, kan een witte rand hebben, pijnlijk zijn en er kunnen blaasjes op ontstaan. Bij een allergische reactie ligt de piek van de klachten een dag of wat later.

Als je kind allergisch is en meerdere keren is gestoken, kan hij er zelfs ziek van worden. De volgende symptomen kunnen dan optreden:

• Misselijkheid
• Rillerigheid
• Koorts
• Spierverslapping
• Vermoeidheid

Het kan helpen de plek waar de mug heeft gebeten goed te koelen. Houdt je kind last van klachten, neem dan contact op met je huisarts. Lees hier meer over wat je kunt doen bij een allergische reactie op een muggenbeet.

Muggenbeet voorkomen

Het beste is natuurlijk muggenbeten bij je kind helemaal te voorkomen. Deze tips kunnen je helpen:

1. Plaats horren voor de ramen en deuren, die houden de muggen buiten. Een klamboe boven het bed werkt ook goed.
2. Zet overdag ramen tegen elkaar open, muggen houden niet van tocht.
3. Hang een klamboe boven het bed (let op: bij kleine kinderen geen klamboe gebruiken in verband met de veiligheid). Minder praktisch als je er ’s nachts een paar keer uit moet om te voeden, troosten of een luier verschonen.
4. Muggen bewegen relatief traag en zijn daarom goed te doden met een (elektrische) vliegenmepper.
5. Hoe meer de huid bedekt is, hoe minder kans muggen hebben toe te slaan. Als het niet te warm is, kun je je kind dus het beste kleren aandoen met lange mouwen en broekspijpen.
6. DEET is een effectief anti-muggen middel. Let wel op de concentratie die je gebruikt. Zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven en kinderen tot 2 jaar mogen geen producten met meer dan 30% DEET gebruiken. Bij baby’s tot 2 maanden mag je DEET wel op de kleding, maar niet op de huid spuiten. Check altijd de bijsluiter voor gebruik.
7. Je kind insmeren met baby-olie schijnt muggen-afstotend te werken.
8. Muggen lijken niet van citroenlucht te houden. Je kunt producten krijgen die een citroengeur verspreiden, al wordt de werking van deze producten wel eens in twijfel getrokken en is het effect van korte duur.
9. Als je met droogtrommeldoekjes over je kleding wrijft voor je naar buiten gaat, vinden muggen je plotseling véél minder aantrekkelijk. Stop er één of twee in de broekzakken van je kind, dat is een stuk minder werk dan om de zoveel tijd smeren met DEET.
10. Er zijn ook stickers verkrijgbaar die gedrenkt zijn in eucalyptus en citronella. Je plakt ze op de slaapzak of het bedje van je kind.
11. Gebruik geen haarspray of geparfumeerde babyolie of –lotion. De zoete geur trekt muggen aan.
12. Een anti-insectenapparaat met ultrasone geluiden is niet giftig, maar de doeltreffendheid ervan is niet bewezen.

Malaria

In Nederland is de malariamug bijna een eeuw geleden uitgeroeid. Ook andere ziekteverwekkers worden in ons land niet (meer) door muggen overgedragen. In andere (vakantie)landen kan dat nog wel het geval zijn. Denk bijvoorbeeld aan het zikavirus dat extreem gevaarlijk voor ongeboren kinderen. Lees hier alles over het zikavirus en welke gebieden je het beste kunt vermijden als zwangere vrouw.

Malaria komt met name voor in tropische- en subtropische gebieden. In een aantal gebieden varieert het risico per seizoen. Boven de tweeduizend meter is malaria zeldzaam, maar ook dit is sterk afhankelijk van het land. Ga je op reis naar een tropisch gebied, check dan altijd bij de GGD of er malaria voorkomt in het land waar je naar toe gaat.