Wonder Woman maakt alles beter

Peter Nilsson is ervan overtuigd: Wonder Woman is de belangrijkste film van onze tijd. Niet de beste, maar het belang van de film kan niet onderschat worden. Er is namelijk maar weinig dat ons in onze ontwikkeling zo beïnvloedt, als de verhalen waar we mee opgroeien. In andere verhalen is de man/vrouw-balans verre van ideaal, maar nu Wonder Woman er is zal het beter worden. Zowel op het grote scherm, als in de speelgoedwinkel.

De eerste helden

In 1933 werd Superman bedacht en verschenen de eerste geïllustreerde verhalen over hem in sciencefiction-bladen. Hij was de allereerste superheld zoals we die nu kennen, en mede dankzij hem werden vanaf 1938 comics (Amerikaanse stripboeken) steeds populairder. In 1939 volgde die andere bekende superheld: Batman. De Amerikaanse psycholoog William Marston zei in 1940 in een interview dat hij het idee had dat er met strips nog veel meer mogelijk was dan de verhalen die op dat moment gemaakt werden. Marston was bekend als een van de uitvinders van de leugendetector, maar had verder nog niets te maken met stripboeken. Naar aanleiding van dat interview werd hij benaderd met de boodschap: ‘Nou, toe maar dan!’ Hij overlegde het thuis met zijn vrouw Elizabeth en haar reactie was ‘Prima als je strips gaat schrijven over een nieuwe held, maar maak er wel een vrouw van.’

De eerste heldin

Marston had het idee om een held te maken die niet per se overwon middels geweld en vuurkracht, maar juist met liefde en compassie. Het idee om een zij te maken in plaats van een hij, sprak hem meteen aan. Hij haalde veel inspiratie uit de vrouwen uit zijn omgeving en vroege feministen als Margaret Sanger. Hij had dondersgoed door dat het lastig zou zijn voor een vrouwelijk personage om populair te worden in de “mannenwereld” van stripverhalen en -boeken, dus ook dat gaf hij haar mee in de vorm van de iconische armbanden die WW draagt. Als teken van de ketens van onderdrukking waar ze zich los van moet maken.

Een heldin?!

Uiteraard volgde de nodige opgetrokken wenkbrauwen. Een vrouwelijke superheld. Wie zit daar nou op te wachten? Marstons uitleg over zijn creatie was treffend en indrukwekkend: ‘Zelfs meisjes willen geen meisjes zijn als vrouwelijke archetypen geen kracht en macht uitstralen. Ze willen dan niet teder, ondergeschikt en vredelievend zijn. De beste eigenschappen van vrouwen worden inmiddels namelijk veracht omdat ze juist worden gezien als zwakte. De logische oplossing is dus om een personage te maken dat net zo sterk is als Superman, maar dan met alle goede eigenschappen van vrouwen.’ Hij heeft Wonder Woman overigens gemaakt als rolmodel voor zowel meisjes als jongens. Dit was in 1943.

Tachtig jaar later…

Het is nu, het zal je niet ontgaan zijn, 2017. Superman is inmiddels verschenen in dertien films, waarvan de eerste stamt uit 1946 en de klassieker Superman: The Movie verscheen in 1978. Batman kwam uit in 1989 en zijn teller staat inmiddels op negen films. Beide personages zijn daarnaast verschenen in talloze games en animatieseries en speelgoedwinkels liggen vol met poppetjes van deze helden. Wonder Woman kreeg weliswaar wel, net als Superman en Batman die hadden, een televisieserie in 1975 (met de magistrale Lynda Carter in de hoofdrol), maar een film bleef uit. Games ook. Poppetjes ook. Nu is er na veel pijn en moeite toch die film, maar nog steeds zijn er nauwelijks poppetjes en ander speelgoed, lunchtrommeltjes, rugtassen, stickerboeken enzovoort van haar te vinden.

Jongens willen alleen jongens

Jongens willen namelijk niet spelen met poppetjes van vrouwelijke personages. Net zoals dat jongens (en mannen) niet naar films willen kijken met meisjes (en vrouwen) in de hoofdrol. Oh wacht. Star Wars The Force Awakens. In deze Star Wars film had de vrouw Rey de hoofdrol en de tweede hoofdrol was voor een donkere jongen. Een meid en een etnische minderheid dus. Gedoemd om te mislukken! Oh, wacht. Nee, het was een gigantisch succes. Net als Frozen (meest succesvolle animatiefilm ooit) en nu Wonder Woman. Maar toch. Van die donkere jongen (Finn, hij heet Finn) zijn overal poppetjes te vinden. En Rey? Zij kreeg dezelfde behandeling als Wonder Woman. Nauwelijks ergens te bekennen dus.

Verplichte kost

Het is duidelijk dat filmstudio’s en speelgoedfabrikanten er hetzelfde over denken: voor vrouwelijke personages is geen markt. Terwijl pedagogen het erover eens zijn: er zijn te weinig vrouwelijke rolmodellen voor kinderen in de media. En kinderen slaat dus wederom op zowel meisjes als jongens. Laat ik even duidelijk zijn: ik wil zelf ook een poppetje van Wonder Woman. Ik heb mijn poppetjes van Batman, Superman, Spider-Man en Ironman (man, man, man) allemaal nog en Wonder Woman hoort daar gewoon bij. Ik zou haar gelijkenis kopen voor mezelf én voor mijn kinderen, die als ze wat ouder zijn films als Wonder Woman verplicht te zien krijgen. Een beter rolmodel is nauwelijks denkbaar. Ja, ze is wat schaars gekleed (een discussie op zich), maar zeker bij kinderen is het vooral de krachtige en positieve uitstraling die beklijft.

Wonder Woman brengt verandering

Dankzij Wonder Woman zal het tij gaan keren. Niet heel snel, ze had zelf tenslotte bijna tachtig jaar nodig om op het zilveren scherm te mogen verschijnen, maar stukje bij beetje. Dankzij de drietrapsraket van Frozen, Star Wars en Wonder Woman (en de vele kwaliteitsseries met goed geschreven vrouwelijke personages en hoofdpersonen) beginnen de ouderwetse mannen in pakken door te krijgen dat er ook met vrouwelijke personages geld te verdienen is. Jammer dat het daar moet beginnen, maar het gevolg zal een rijker aanbod aan films, series, speelgoed, boeken, kortom: verhalen, zijn. Real life rolmodellen zijn natuurlijk van onschatbaar belang, maar verhalen en personages leven in je hoofd en in je hart en je hebt ze altijd bij je, waar je ook bent. Ik wil dat mijn kinderen een rijk scala aan gave personages en sterke verhalen hebben om zelf uit te kiezen. Personages zoals Wonder Woman. Want in welke situatie ik me ook bevind, reken maar dat Wonder Woman bij me is. Nu dat poppetje nog.