5x wat je kunt doen om eerlijkheid te stimuleren bij je kind

Baby's liegen niet. Peuters liegen soms. En een paar jaar later kunnen veel kinderen jokken als de beste. Het hoort er allemaal bij. Sterker nog, een leugentje hier en daar is nodig om begrippen als eerlijkheid en de waarheid te snappen. Toch kun je als ouder wel iets doen om eerlijkheid bij je kind te stimuleren.

Eerlijkheid is niet hetzelfde als de waarheid vertellen. Het bijbrengen van eerlijkheid is volgens kinderpsycholoog Gene Beresin dan ook een complex en genuanceerd proces dat tijd kost. ‘Peuters weten het verschil tussen goed en slecht. Pas als een kind een jaar of vijf is, begint hij te snappen wat de waarheid is en wat onwaarheden zijn’, zegt Beresin. Hij noemt het ‘de opmaat naar eerlijkheid’, iets wat kinderen mede door het gedrag van hun ouders leren begrijpen.

Wat kun je als ouder doen om eerlijkheid bij je kind te stimuleren?

Zelf eerlijk zijn

Probeer zelf niet te veel in het bijzijn van je kind te liegen, adviseert Beresin. Hij geeft een voorbeeld: moeder is op pad met de kinderen, terwijl papa aan het koken is. Op weg naar huis stoppen ze nog even bij een winkel. Wanneer ze vervolgens laat thuiskomen en vader aan moeder vraagt waar ze zo lang bleven, moet moeder niet zeggen dat ze in de file stonden, maar eerlijk vertellen dat ze nog zijn gaan winkelen. ‘Met dit soort kleine leugentjes geef je het verkeerde signaal af aan je kind.’
Fouten toegeven

Maak je een foutje en merkt je kind dat? Geef je fout dan toe. ‘De waarheid vertellen, een fout bekennen, zich ervoor verontschuldigen en ook goedmaken is heel belangrijk,’ zegt Beresin. Vergeet je bijvoorbeeld nieuwe pindakaas te kopen in de supermarkt, terwijl de vorige pot al op is, waardoor je kind zijn favoriete beleg niet op zijn boterham kan krijgen? Verzin dan geen smoesje, maar geef het toe en zeg sorry.
Advertentie
Gezag hebben, maar niet autoritair zijn

Eerlijke kinderen opvoeden kost veel geduld. En straf is volgens Beresin geen wondermiddel. Hij meent dat verkeerd gedrag, zoals het overtreden van regels, consequenties moet hebben. Maar ook dat eerlijkheid over verkeerd gedrag geprezen mag worden. Dus wees niet te streng en blijf in gesprek. ‘Hierdoor durft je kind in de toekomst ook eerlijk tegen je te blijven.’ Anders loop je het risico dat je kind z’n fouten voortaan gaat verzwijgen.

Lees ook: ‘Strenge’ ouder vs. ‘coole’ ouder: dit is wat je sterrenbeeld erover zegt
Maak gebruik van verhalen

Gebruik voorbeelden uit boeken of films om uit te leggen wat misleiding of liegen is. Zet even de film op pauze, of stop kort met voorlezen en vertel je kind wat er gebeurt en waarom dat verkeerd is.
Besef: eerlijkheid kost tijd

Nu heb je nog te maken met een peuter die stiekem een tweede koekje heeft opgegeten, terwijl hij er maar één mocht. Straks is het een puber die naar een feestje wil en die druk voelt vanuit zijn vriendengroep. Ook dan moet je over eerlijkheid blijven praten, maar op een andere manier. Bij jonge kinderen gaat het vooral om wat goed is en wat fout, terwijl er bij tieners en pubers veel meer factoren een rol spelen. Begin al op jonge leeftijd met het bijbrengen van eerlijkheid, zodat liegen geen gewoonte wordt. Maar blijf dit vooral volhouden, ook als je kind ouder wordt.

Lees ook: Moeder deelt tip voor ongeduldige ouders