Snijwonden en schaafwonden bij kinderen

Ze steppen, klimmen, hollen op hun hardst en vallen dus ook weleens. Daardoor komen wonden veel voor bij kinderen. Hoe pas je wondzorg toe bij je kind als hij een snijwond of schaafwond oploopt?

Zelf wondzorg toepassen

Voor ouders is het een naar gezicht als hun kind een smak maakt en zich verwondt. Je vóélt het gewoon in je eigen lijf. Zeker als er bloed uit de wond komt, kun je goed schrikken. Voor je kind is het fijn als jij rustig blijft en hem het gevoel geeft dat je hem goed kunt helpen. De meeste snijwonden, schaafwonden en splinterverwondingen kun je namelijk prima zelf behandelen. Zeker als ze oppervlakkig zijn, waarbij dus alleen het bovenste laagje van de huid beschadigd is.

Wondzorg bij een kleine schaafwond of snijwond komt neer op het schoonmaken van de wond. Dit doe je door hem te spoelen met water uit de kraan. Het lichaam van je kind is vervolgens goed in staat om eventuele ziektekiemen binnen 24 uur te vernietigen. We vertellen hieronder per soort wond wat je het beste kunt doen, én wanneer je voor wondzorg naar de huisarts moet.

Wondzorg bij schaafwond

Kinderen kunnen tijdens het (buiten) spelen zomaar een schaafwond oplopen. In zo’n schaafwond zit vaak zand, aarde, grind of textiel van de kleren. Bij een schaafwond is meestal alleen de bovenste laag van de huid beschadigd. Je ziet bloedvlekjes die eruitzien als rode puntjes, dat zijn kapotte haarvaatjes. Het is belangrijk dat je schaafwonden goed schoonmaakt. Zo gaat wondzorg bij een schaafwond:

Spoel de wond schoon met lauw leidingwater. Ontsmetten is meestal niet nodig, alleen als de schaafwond vuil is. Uit onderzoek blijkt dat ontsmetting de genezing van de wond kan vertragen.
Dep of wrijf de schaafwond zo nodig met een zachte washand schoon.
Schaafwonden hoef je niet te verbinden, behalve als er steeds kleding tegenaan schuurt. Gebruik in dat geval een niet-verklevend verband, anders ‘groeit’ het verband vast aan het korstje en trek je de wond steeds open bij het verwisselen van het verband. Ook is dat voor je kind erg pijnlijk.
Ga bij grote (of diepe) schaafwonden naar de huisarts of huisartsenpost voor de juiste wondzorg.

Wondzorg bij voorwerp in de huid

Haal alleen oppervlakkig zittende voorwerpen, zoals glas, grind of splinters uit de huid.

Haal een splinter alleen uit de huid als er een puntje uitsteekt dat je kunt vastpakken met een pincet.
Pak de splinter zo dicht mogelijk bij de huid vast met het pincet en verwijder hem in de lengterichting.
Ontsmet de huid na het verwijderen van de splinter.
Kun je de splinter niet makkelijk verwijderen, ga dan naar de huisarts of huisartsenpost.
Met een pincet kun je ook oppervlakkig vuil zoals grindsteentjes verwijderen. Laat bij twijfel altijd even de huisarts naar de wond kijken.
Ga ook naar de huisarts als je kind een vishaakje in zijn huid heeft gekregen of als zijn huid tussen een rits is gekomen.

Wondzorg bij snijwond

Al hou je scherpe voorwerpen uit de buurt van je kind, het kan in een onbewaakt moment gebeuren dat hij zich snijdt aan een mes, schaar, naald, spijker of papier. Een snijwond is meestal scherp, diep en duidelijk begrensd. Soms komt er veel bloed uit. Afhankelijk van de grootte en diepte van de wond kunnen de randen openstaan, dat wordt ook wel een gapende wond genoemd. Zo pas je wondzorg toe bij een snijwond:

Hou de snijwond onder zacht stromend leidingwater om hem schoon te spoelen.
Is er geen schoon water, maak een kleine snijwond dan schoon met een huidontsmettingsmiddel, zoals Betadine jodium. Gebruik nooit ether of ontsmettingsalcohol: dat is schadelijk voor de cellen, geeft een brandend gevoel en vertraagt de wondgenezing. Je kunt het wel gebruiken om de gave huid rond de wond te reinigen of te ontvetten, zodat een pleister beter plakt.
Dek de wond af met een wondpleister of steriel kompres met kleefpleister.
Bij een snijwond groter dan één centimeter kan de wond gaan openstaan en is het bloeden minder makkelijk te stoppen; gebruik bij de wondzorg dan hechtstrips om de wondranden bij elkaar te brengen.
Laat een diep-zittend voorwerp in de snijwond zitten. Als je het verwijdert, kan het omliggende weefsel beschadigd raken, waardoor de wond harder gaat bloeden.

Stopt het bloeden niet of staat de snijwond lelijk open? Ga dan naar de huisarts of huisartsenpost. De huisarts kan bepalen of er meer beschadigd is dan alleen de huid, en wat de beste wondzorg is: hechten, plakken of nieten. Dit kan tot zes uur na de verwonding, dus hoe eerder, hoe beter.

Wondzorg bij bijt-, scheur- of krabwond

De meeste kinderen zijn gek op dieren, maar kunnen ze uit enthousiasme onverwacht of net iets te hardhandig aaien. In een reflex kunnen dieren dan bijten of krabben. Dat levert vaak rafelige/slordige wonden op. Het kan zelfs zijn dat er een stuk huid is afgescheurd. De huid om de wond ziet er meestal rood en gezwollen uit. In dit geval ziet de wondzorg er zo uit:

Haal eerst het dier weg, omdat het in paniek kan zijn en onvoorspelbaar kan reageren.
Maak de wond schoon met leidingwater.
Bel direct de huisarts of huisartsenpost in verband met infectiegevaar en eventuele vaccinatie tegen tetanus en/of hondsdolheid.
Een grote wond of een wond met afgescheurd weefsel moet in het ziekenhuis door een chirurg worden behandeld.

Is je kind door een kat gekrabd of gebeten, wees de dagen daarna dan extra alert. Het kan zijn dat er een zwelling ontstaat van de lymfeklieren bij de wond, of in de hals, lies of oksel van je kind. Ook kan hij koorts krijgen en hangerig zijn. Dit kan wijzen op de kattenkrabziekte. Neem in dat geval contact op met de huisarts.

Wanneer naar de huisarts?

Wanneer moet je voor wondzorg naar de dokter? Grotere wonden, diepe wonden, vuile wonden (bijvoorbeeld door bijten of krabben) en wonden die blijven bloeden, moeten door een huisarts of in het ziekenhuis worden behandeld, nadat je zelf eerste hulp hebt verleend. Bij dit soort wonden is het belangrijk dat ze binnen zes uur gehecht, geplakt of geniet worden. Door bacteriegroei en het afsterven van cellen van de wondranden kan dat daarna niet netjes meer gebeuren, waardoor je kind er een lelijk litteken aan kan overhouden.

Tetanus

De meeste kinderen zijn op jonge leeftijd al via het rijksvaccinatieprogramma tegen tetanus ingeënt (DKTP). Bij een volledige inenting (laatste prik op negenjarige leeftijd) is een kind beschermd tot hij negentien jaar is. Heeft je kind langer dan tien jaar geleden deze vaccinatie gehad? Neem dan bij een bijt-, scheur- of krabwond contact op met de huisarts.

Gesponsord

Alles voor je peuter

Infectie

Een wond kan soms rood en dik worden en (meer) pijn gaan doen. Dit kan betekenen dat ziektekiemen zich vermenigvuldigd hebben. Het afweersysteem van het lichaam van je kind reageert op deze infectie door extra witte bloedlichaampjes aan te maken, die de ziektekiemen proberen te vernietigen. Je kind kan daardoor verhoging/koorts krijgen.

Doe bij een open, geïnfecteerde wond twee dagen een nat verband op de plek. Ook een optie: week de wond twee tot drie keer per dag 15 minuten in water. Spoel ook bij het verwisselen van het verband de wond met schoon water. Verdwijnen de verschijnselen niet snel? Of ontstaat er een rode streep op de huid? Ga dan voor wondzorg naar de huisarts of huisartsenpost.

Video: Zo verzorg je een wond

Bron: IkEHBO.nl