'Ik was 27 jaar toen ik vader werd van een tweeling', vertelt Maikel van der Valk (49) uit Den Haag. 'Ik was een vrijbuiter, ging veel uit, werd verliefd maar was nog helemaal niet bezig met kinderen. Die kwamen er wel en een jaar na de geboorte van Jam en Jali (22), strandde de relatie.
Ineens woonde ik in een tweekamerflat, met aan weerszijden van mijn bed een ledikantje. Krap, en eerlijk gezegd: vooral overleven. De jongens waren ieder weekend bij mij. Het was niet helemaal hoe ik het vaderschap voor me had gezien, en ik was ergens ook opgelucht toen ik na een jaar weer een nieuwe relatie kreeg en de zorg weer kon delen.'
Opnieuw twee zoons
Zeven jaar lang waren Van der Valk en zijn nieuwe vriendin samen, met wie hij opnieuw twee zoons kreeg, Kaan (18) en Savier (16). Maar ook deze relatie strandde.
'Ik vond het moeilijk om weg te gaan. Ik had al twee zoons uit een verbroken relatie, dat wilde ik niet nog eens. Uiteindelijk ontstond er een ongezonde situatie met veel ruzie, waar mijn kinderen de dupe van waren. Mijn oudste zoons kwamen op een gegeven moment ook niet meer.'
Ik weet nog goed hoe zenuwachtig ik was om haar te vertellen dat ik al vier kinderen had bij twee verschillende vrouwen
Maikel van der Valk
Zes jongens
Toen hij ook deze relatie uiteindelijk verbrak, wilde Van der Valk met zichzelf aan de slag. 'Als je twee relaties niet kunt laten slagen, ligt dat natuurlijk ook aan jezelf. Ik ben iemand die graag geeft, maar had geen idee wat ik zelf nodig had in een relatie. Ik ben in therapie gegaan om daarachter te komen.'
Lees ook: Dit zijn de meestgestelde vragen van ouders over scheiden
Met open armen
Een jaar later werd Van der Valk opnieuw verliefd. 'Ik weet nog goed hoe zenuwachtig ik was om haar te vertellen dat ik al vier kinderen had bij twee verschillende vrouwen. Er zijn genoeg vrouwen die zouden wegvluchten, maar Barbara niet. Ze heeft mijn kinderen met open armen ontvangen.
Natuurlijk dacht ik wel even: moet ik nog wel aan kinderen beginnen met wéér een nieuwe vrouw? Maar het voelde goed. Achteraf ben ik ontzettend blij dat we samen nóg twee jongens hebben mogen verwelkomen. Fela is nu 10 en Elan is 8. Ze zijn dolblij met hun vier broers.'
Het klassieke kerngezin, vader, moeder en twee kinderen maakt steeds vaker plaats voor andere gezinsvormen
Mariska Klein Velderman onderzoeker TNO en expert op het gebied van gezinsdynamiek
Er wordt nog altijd veel gescheiden, zegt Mariska Klein Velderman, onderzoeker bij TNO en expert op het gebied van gezinsdynamiek. 'Het klassieke kerngezin, vader, moeder en twee kinderen maakt steeds vaker plaats voor andere gezinsvormen, zoals een samengesteld gezin of een eenoudergezin.
Maar juist relaties in samengestelde gezinnen hebben een kleinere kans van slagen omdat het gezinsleven er niet makkelijker op wordt. Tel daarbij de langere vruchtbaarheid van mannen op, en voilà: het patchwork van exen, nieuwe partners, kinderen, stiefkinderen, schoonouders en ex-schoonouders is een feit.'
Flink puzzelen
In Nederland hebben circa 128.000 mannen biologische kinderen bij ten minste twee verschillende partners. Dat is ongeveer 0,75 procent van alle mannen. In de relaties is dat vaak flink puzzelen.
Klein Velderman: 'Het nieuwe gezin is complex. Want niet alleen hun nieuwe partner en de kinderen onder hetzelfde dak zijn er onderdeel van, maar ook hun ex-partner(s) en kinderen die elders wonen. Ieder met eigen opvoedstijlen en gewoontes.
Vaders proberen hun aandacht te verdelen, maar sommige kinderen zijn er veel, anderen - door bijvoorbeeld een weekendregeling - minder. Dan kan er een gevoel van tekortschieten ontstaan.'
Nog niet klaar
Zoals Douwe Bob, vader van drie kinderen bij drie verschillende vrouwen, zei in een interview met AD: 'Ik heb te maken met drie exen met verschillende achtergronden die allemaal andere ideeën hebben over het leven en de toekomst. Daardoor zie ik mijn dochters minder dan mijn zoon. Of eigenlijk: ik zie ze momenteel helemaal niet. En dat vind ik heel moeilijk.'
Ook bij acteurs komen samengestelde gezinnen vaker voor. Zo heeft Pierre Bokma vier kinderen bij drie vrouwen, wat hij wijt aan karma: 'Het universum zegt: hier, kijk es: je bent nog niet klaar.'
Collega-acteur Peter Faber heeft zelfs vijf kinderen bij vier verschillende vrouwen. Dat is niet altijd even gemakkelijk, vertelde Faber eerder aan het AD. Zo liepen gezamenlijke etentjes regelmatig in de soep. 'Heel vaak is dat geëindigd in de situatie dat er iemand vroegtijdig opstond en zie: 'Krijg jij de kolere, ik peer 'm'. Ondertussen gaat het een stuk beter nu iedereen wat ouder is en ze hun oude vader accepteren zoals hij is.'
Schuldgevoel
Van der Valk herkent dat. 'Toen mijn tweede relatie strandde, voelde ik me enorm schuldig. Naar mijn oudste zoons, omdat het mij niet gelukt was hen een plek te geven in dat gezin. En naar mijn twee middelste zoons, omdat ik het gezin opbrak.
Ik ben mijn ex nog steeds heel dankbaar dat mijn oudste zoons op hun 12e voltijds bij Barbara en mij zijn komen wonen. Daardoor heb ik veel gemiste tijd kunnen inhalen.'
Lees ook: Kan mijn kind een scheiding verwerken?
Het normale leven
Zijn middelste zoons komen elk weekend. 'In het begin ging ik dan ook elk weekend iets leuks met ze doen, maar daar ben ik op een gegeven moment mee opgehouden. Ze moeten ook gewoon het normale leven bij ons meekrijgen.
Nu ze ouder worden, hebben ze ook niet altijd zin om te komen. Dat begrijp ik. Ze moeten doen waar ze gelukkig van worden. Loyaliteit naar mij toe mag nooit leidend zijn. Soms zeg ik op zaterdagavond: ik kom wel naar jullie. Dan kook ik, eten we gezellig met zijn vieren, en daarna kunnen ze met vrienden afspreken.'
Respect voor de moeders
De band met de drie moeders is nu gelukkig goed. Van der Valk: 'Zo'n breuk is nooit leuk, maar ik heb alle bitterheid en boosheid losgelaten. Ik heb veel respect voor de moeders van mijn kinderen. Hoe zij vooral in die eerste jaren het grootste deel van de zorg hebben gedragen. Natuurlijk zijn we het niet altijd eens, maar dat hoeft ook niet. Het is belangrijk om je eigen ego opzij te zetten.'
Als ik die tafel rondkijk, met drie generaties en drie moeders die allemaal een belangrijke rol spelen in het leven van mijn kinderen, voel ik vooral trots
Maikel van der Velde
Meer flexibiliteit
Gelukkig wordt de maatschappij steeds positiever voor vaders met meerdere kinderen bij verschillende vrouwen. 'Sinds de wetswijziging in 2009 krijgen vaders automatisch 50 procent van de zorg, tenzij je daar samen anders over beslist', schetst socioloog Katia Begall van de Radboud Universiteit.
'Bij een derde van de scheidingen wordt nu zo'n fiftyfifty-regeling afgesproken. Dit geeft ouders de kans de rollen binnen het gezin flexibeler in te vullen en niet vanuit gewoonte te kiezen voor een rolverdeling van de vader als kostwinner en de moeder als zorger.'
Lees ook: Alles over co-ouderschap: verdeling en voorwaarden
Vooral trots
Van der Valk: 'Afgelopen Moederdag zaten we met z'n allen aan een enorme tafel. Mijn twee exen, mijn vrouw Barbara, mijn zes zoons en alle oma's. Het is heus niet altijd makkelijk. Maar als ik die tafel rondkijk, met drie generaties en drie moeders die allemaal een belangrijke rol spelen in het leven van mijn kinderen, voel ik vooral trots.
Mijn jongens kunnen met hun verhaal bij hun vader terecht, maar ook bij drie moeders. Dat we hen dat kunnen bieden, vind ik ontzettend waardevol.'
Tips voor vaders - van relatie - en gezinstherapeut Gideon de Haan
1. Investeer in de relatie met de moeder(s) van je kinderen. Zij moeten immers aan hun kant ook ruimte kunnen bieden aan jou, om die band met je kinderen goed te houden.
2. Vaderdag is geen recht, maar een feestje voor kinderen om hun vader te verrassen. Zorg dat ze die kans krijgen. Lukt het bijvoorbeeld niet op Vaderdag zelf door omgangsregelingen? Verplaats het dan, of zorg er in ieder geval voor dat je belt.
3. Kinderen vinden het vaak ontzettend leuk als iedereen samen is op feestelijke dagen, zoals verjaardagen. Liggen de verhoudingen lastig? Houd het dan kort (maximaal een uurtje), vermijd gevoelige onderwerpen en slik eventuele sneren in.
4. Zorg voor voldoende tijd met álle kinderen, ook als ze niet voltijds bij je wonen. Zoek naar nieuwe verbindingsmomenten, zoals op zaterdag langs de lijn van het voetbalveld.
5. Accepteer dat de opvoedstijl van de moeder niet altijd overeenkomt met die van jou. Voor kinderen is het prima te begrijpen dat op elk erf eigen regels gelden.
6. Let erop dat je bij het kopen van verjaardagscadeaus ongeveer hetzelfde bedrag uitgeeft. Zo voorkom je dat een kind zich minder belangrijk voelt.
