Ik hoor je denken: een droombevalling? Het valt toch niet te regisseren en Moeder Natuur niet te voorspellen? Ik dacht er precies zo over. Echt voorbereid op de komst van mijn eerste dochter was ik dan ook niet. De paar ademhalingstechnieken die ik samen met mijn vriend had geleerd tijdens een cursus, werkten meer op onze lachspieren dan dat we er iets van opstaken. Het enige wat was blijven hangen, was de badbevalling. Het zag er zo puur en sereen uit op de foto's. Zo wilde ik het graag.
Daar ging mijn wens
Bij 37 weken braken mijn vliezen midden in de nacht. Het kon een paar uur duren voordat de bevalling door zou zetten, aldus mijn verloskundige. Met een gerust hart ging ik slapen. Wakker met weeën werd ik niet. Dat niet bij álle vrouwen de weeën vanzelf op gang komen na gebroken vliezen, wist ik niet.
Mijn verloskundige droeg me na 24 uur over aan het ziekenhuis. Balen, daar ging mijn vertrouwde gezicht. Mijn lichaam kreeg volgens het protocol 72 uur de tijd om het zelf op te pakken, daarna zou ik ingeleid worden. In bad mocht ik niet meer vanwege infectiegevaar. Daar ging mijn enige wens.
Lees ook: De bevalling: wat kun je verwachten?
Van weeënopwekkers naar weeënstorm
Mijn onwetendheid maakte dat ik alles gelaten over me heen liet komen. In die 72 uur heb ik heel wat zorgpersoneel aan mijn bed gehad. Steeds weer zag ik nieuwe gezichten. Toen de dag van de bevalling eindelijk aangebroken was, wilden ze me overbrengen naar een ander ziekenhuis: er was geen verloskamer beschikbaar. Maar door de weeënopwekkers zat ik inmiddels in een flinke weeënstorm.
Ik mocht gelukkig blijven. Een ruggenprik volgde en voordat ik het goed en wel kon beseffen, was ik 2,5 uur aan het persen om mijn dochter ter wereld te brengen. Voor mijn gevoel had ik gefaald, omdat mijn bevalling niet zonder medisch ingrijpen was gelukt. En toen ik opnieuw in verwachting raakte, werd ik angstig om weer te bevallen.
Lees ook: Bang voor de bevalling? Dit kun je doen
Holistische geboortezorg voor lichaam en geest
Ik ben niet de enige, lees ik in het boek Mama'en van ondernemer Nina Pierson. Pierson, moeder van drie kinderen, is een voorvechter van zelfbeschikking tijdens de bevalling. 'Bevallen wordt door veel vrouwen nog vaak gezien als iets om tegenop te zien, terwijl elke vrouw recht heeft op een positieve bevalervaring. Dit laatste is belangrijk, omdat bevallen juist een kans is om iets te doen waar je de rest van je leven kracht uit kunt putten.'
Gynaecoloog Marjolein Kok, zelf moeder van twee zoons, beaamt dit. Kok werkte tien jaar in een academisch ziekenhuis. Een burn-out veranderde haar visie op het vak en hoe ze dit wilde uitoefenen radicaal. Ze zegde haar baan op voor de realisatie van haar droom: een holistisch centrum voor geboortezorg. Een plek waar zorg wordt geboden aan vrouwen, partners en kinderen vanuit de holistische visie dat lichaam en geest met elkaar verbonden zijn.
Rust, ruimte, regie
'Een gezonde vrouw met een gezonde zwangerschap laat je zo veel mogelijk met rust,' vindt Kok. Belangrijk omdat een vrouw ruimte nodig heeft om haar eigen keuzes te maken, een gevoel van regie te geven en haar pad te laten bewandelen. Kok: 'Op papier kan een vrouw nog zo'n mooie bevalling hebben gehad, maar als de vrouw er met een slecht gevoel op terugkijkt, kan de bevalling als traumatisch worden ervaren.'
10 tot 20 procent van de vrouwen ervaart haar bevalling als traumatisch, staat te lezen op bevalbeter.nl, opgericht door gynaecoloog en Ouders van Nu-expert Claire Stramrood. Haar missie: elke vrouw een positieve bevallingservaring, ongeacht hoe de bevalling verloopt.
Lees ook: Zo verwerk je een traumatische bevalling
Schrijf je wensen op, voor als het anders gaat dan gehoopt
Soms is er niets wat een vrouw of de mensen om haar heen hadden kunnen doen om een vervelend verloop van de bevalling te voorkomen. Maar er is ook een deel waar je wél invloed op hebt, kom ik achter in gesprek met mijn vriendinnen Marlies en Rosa. 'Dat zat 'm voor mij in de voorbereiding,' vertelt Marlies, moeder van een dochter (2) en een zoon (0).
Maak een geboorteplan, is haar advies. 'Niet zozeer om je droombevalling te plannen, maar juist om op te schrijven wat jouw wensen zijn als het níét gaat zoals je hoopt dat het gaat. Wat vind jij in die situatie belangrijk?' Haar doula heeft haar hier enorm bij geholpen. 'En verder, weet dat je altijd keuzes hebt. Ik was bij mijn eerste bevalling flink overtijd. Ik had gelezen wat mijn opties waren in dat scenario, inclusief de bijbehorende risico's.
Ik was gezond en had een ongecompliceerde zwangerschap, dus ik koos ervoor om niets te doen, ook na 42 weken niet. Daarmee ga je buiten het protocol en daar zijn de meeste verloskundigen niet happig op. Gelukkig had ik een verloskundige gekozen die dezelfde visie op bevallen had en dat bleek in mijn geval dus heel erg nodig aan het einde van de zwangerschap. Zij gaf mij de regie, en ik heb daardoor uiteindelijk een droombevalling gehad.'
Het hoeft niet perfect
Rosa (36), moeder van een zoon (4) en een dochter (0), had op papier een traumatische bevalling, maar heeft er toch een goed gevoel aan overgehouden. 'Mick werd met 31 weken en 5 dagen veel te vroeg geboren. Ondanks dat ik bepaalde dingen moest ondergaan voor mijn eigen gezondheid en die van mijn kind, heeft het zorgteam mij ondersteund in mijn wensen die wél mogelijk waren.
Zo wilde ik proberen om zonder pijnbestrijding te bevallen en wilde ik het samen met mijn partner doen. Het zorgpersoneel bleef op de achtergrond en liet ons in onze bubbel. Omdat we deze keuzes konden maken, kijk ik er positief op terug.'
Bewuste keuzes
Een positieve bevalervaring heeft niets met de vorm te maken, onderstreept Pierson in haar boek. 'Er bestaat geen perfecte manier van bevallen. Er is geen goed of fout. Er is vooral 'krachtig' en 'eigen'. Thuis in een bevalbad hoeft voor jou helemaal niet de meest ontspannen manier te zijn. Of bewust kiezen voor een ruggenprik omdat je door de verplichte inleiding in een weeënstorm terecht bent gekomen, is het krachtigste wat je op dat moment kunt doen. Bovendien draagt het bij aan jouw positieve bevalervaring. Een ervaring die jij vooral zelf mag creëren.' Precies zoals Marlies en Rosa hebben gedaan en wat de nare bijsmaak die ik zelf aan mijn bevalling heb overgehouden verklaart.
Lees ook: Pijnstilling bij de bevalling? Bespreek het halverwege je zwangerschap, zeggen specialisten
Eyeopener
Ik heb geen moment het gevoel gehad dat mijn bevalling een ervaring was die ik zelf heb gecreëerd. Dat je keuzes hebt tijdens het bevalproces, was voor mij echt een eyeopener. Mijn inleiding voelde meer als een voldongen feit dan als een keuze.
Niet zo vreemd, vindt Kok. 'Het protocol, zoals bij langdurig gebroken vliezen, is om complicaties te voorkomen. Vandaar de grens van 72 uur. Daarna wordt de kans op infectiegevaar groter. En dat is het laatste wat je wilt als barende vrouw. Je vertrouwt daarin op de artsen.'
Ken de kracht van je lijf
Vertrouwen en goede communicatie zijn volgens Kok de sleutelwoorden in het voorkomen van trauma's. 'Als je geen vertrouwen hebt in je zorgverleners en je niet het idee hebt dat er keuzes zijn, kun je over je eigen grenzen gaan. Je gehoord en gezien voelen in welk scenario dan ook is heel belangrijk en dat de keuzes die gemaakt zijn, jóúw keuzes waren. Dat is volgens mij de definitie van een droombevalling.'
Het gaat over empowerment, vervolgt Kok. 'Zwangere vrouwen hebben een sterke intuïtie en weten zelf vaak heel goed wat het beste voor hen is. Het is daarbij wel belangrijk om onderscheid te maken tussen intuïtie en besluiten gebaseerd op emotie, zoals angst. Dus leer je eigen kracht en de kracht van je lichaam kennen en ga daarvoor staan, zodat je beter weet welke keuze het beste voor jou is.'
Uit je hoofd, in je lijf
Sabine Hendriksen, doula en moeder van drie kinderen (10, 8 en 6), is ervan overtuigd dat je een droombevalling kunt creëren. 'En dan niet door te bevallen in bad met een zoutlamp en je favoriete muziekje op de achtergrond. Dit zijn slechts randvoorwaarden.'
Lees ook: Een doula als extra steun tijdens je zwangerschap en bevalling
Hendriksen heeft het ook wel over power birthing. 'Uit je hoofd gaan en in je lijf zakken, daar draait het om.' Zij ziet al acht jaar lang vrouwen die veel te druk zijn en de connectie met hun lijf zijn verloren. 'Ik leer aanstaande ouders in 21 dagen – zo veel dagen zijn minimaal nodig om oude gedachtepatronen plaats te laten maken voor nieuwe – in hun kracht te bevallen. Enerzijds door vrouwen uit te leggen hoe het lijf werkt en dat ze daar vertrouwen in mogen hebben, anderzijds door de geboortepartner kracht te geven om zijn of haar vrouw bij te staan.'
Of je 'in je kracht' bevalt, is ook afhankelijk van het team om je heen. Uit de nieuwe richtlijnen van de WHO, de Wereldgezondheidsorganisatie, blijkt onder andere dat goede ondersteuning het verloop van een bevalling positief beïnvloedt. 'Kies een team dat je steunt, met je meedenkt en je behoeftes en grenzen bewaakt.' Een bevalling is totale overgave, zegt Kok. 'Die overgave is alleen mogelijk bij mensen bij wie je je compleet veilig voelt.'
De meest rauwe en intense ervaring
Een badbevalling was bij mijn tweede kind een feit. Net op tijd overigens. Mijn dochter werd zo'n beetje letterlijk het nieuwe jaar in gelanceerd. In 2,5 uur tijd, waarvan ik een halfuur in bad gezeten heb, kwam ze tijdens oud en nieuw ter wereld.
Was het zo puur en sereen als ik me had voorgesteld? De setting wel. Ik werd omringd door mijn partner, doula en verloskundige. Er was geen in- en uitloop van medisch personeel. De lichten waren gedimd. Er waren geen externe prikkels, zoals muziek of mensen die hard praatten, zodat ik kon focussen. Door het warme water verdwenen de scherpe randjes van mijn weeën, dat was fijn.
Ik wist me lastig een houding te geven in het bad, maar ik kreeg gelukkig alle vrijheid om te kiezen wat goed voelde. Ik koelde wel snel af, helemaal toen ik het bad uitklom, en het bad was niet heel comfortabel. Maar dat is een bevalling voor mij ook niet. Het was wederom de meest rauwe en intense ervaring van mijn leven, maar nu wel een waar ik dankzij een goede voorbereiding met een enorm positief gevoel op terugkijk. Met recht een droombevalling. En dat gun ik iedere vrouw.
