Bang voor de bevalling? Dit kun je doen

Bang voor de bevalling

Het is heel normaal als je tegen je bevalling opziet. Het is nogal een gebeurtenis. Je kunt niet voorspellen hoe het precies zal gaan. Ook weet je bij een eerste kind nog niet hoe het voelt en hoe je op de pijn reageert. Ook zijn er (kleine) risico's. Dat is bij alles in het leven zo, maar als het over de geboorte van je kind gaat, sta je er extra bij stil.

Niks mis met een gezonde dosis spanning, dus. Lastiger is het als je echt bang voor de bevalling bent. Je slaapt bijvoorbeeld slecht door angstige gedachten. De angst overschaduwt je zwangerschap of je durft niet eens aan de bevalling te denken. Maar het gaat wél gebeuren...

Als je van nature angstiger bent, is de kans groter dat je ook wat banger bent voor de bevalling. En hoe je omgaat met angst, wordt gekleurd door je persoonlijkheid en wat je hebt meegemaakt. Als je eerder een trauma, depressie of bijvoorbeeld misbruik hebt meegemaakt, is de kans op angst voor de bevalling ook groter. Gelukkig kun je veel doen om je vertrouwen sterker te maken, waardoor de angst meer naar de achtergrond verdwijnt. Dit artikel vermindert de angst misschien al wat én geeft handvatten.

Oorzaken van angst voor de bevalling

Bij angst voor de bevalling kunnen allerlei oorzaken meespelen. Als je weet waar je angst vandaan komt, is het makkelijker om er iets aan te doen. Wat iemand precies angstig maakt is verschillend. Wel zijn er een aantal algemene oorzaken die je bang voor de bevalling kunnen maken:

• Een nare eerdere bevalling
  Angst kan voortkomen uit een eerdere (onverwerkte) bevallingservaring. Maar ook andere nare ervaringen, bijvoorbeeld met een medische situatie of intimiteit, kunnen meespelen. Het is belangrijk om dit te bespreken met je verloskundige of arts. Ze kunnen met je meedenken en helpen bij de voorbereiding op je komende bevalling.

• Verhalen van anderen
  Misschien hebben anderen je iets verteld over hun bevalling, waar je erg van bent geschrokken. Helemaal als je zwanger bent, kun je nare verhalen moeilijker van je afzetten. Het helpt om te beseffen dat elke bevalling anders is. Ook zegt de ervaring van een ander niets over hoe het bij jou zal gaan. Positieve voorbeelden kunnen ook geruststellen, zoals het bevallingsverhaal van Desley.

• Informatie over risico's en complicaties
  Realistische informatie over de bevalling is belangrijk. Je snapt dan beter wat er gebeurt, kunt beter aangeven wat je wilt en wat jou in die situatie helpt. Daarnaast kan informatie over bevallen je angstig maken: ineens wordt concreet dat er een complicatie kan optreden. Hoor je bij de verloskundige of een zwangerschapscursus iets over bevallen wat je bang maakt? Bespreek dit dan met je verloskundige of gynaecoloog. Hoe groot is de kans op de complicatie waar jij bang voor bent? Wat gebeurt er in dat geval, hoe is de medische begeleiding, welke keuzes heb je daarin? Vaak neemt zo'n gesprek de angst (deels) weg.

• Films en tv
  In series en films met scènes van een bevalling zie je vrijwel altijd stress, paniek en angstige vrouwen, die veel pijn lijden. Als je van jongs af aan nare beelden hebt gezien, zelfs als ze lollig zijn bedoeld, kan dat je verwachting ongemerkt hebben bepaald. Terwijl een bevalling in werkelijkheid meestal zo anders gaat.

• Je niet gehoord voelen
  Juist als je angstig bent, is het belangrijk dat je wordt begeleid door zorgverleners bij wie jij je veilig voelt. Zij zijn er om jou door dit proces te loodsen. Voel je je niet gehoord door je verloskundige of gynaecoloog? Bespreek dit dan, zodat jullie elkaar beter gaan begrijpen. Komen jullie er niet uit en blijf je angstig? Dan kun je ook overwegen om over te stappen naar een andere praktijk of ziekenhuis.

Veel voorkomende bevalangsten

Je kunt voor van alles bang zijn als je gaat bevallen, van medische handelingen tot uitscheuren. De meest genoemde angsten voor de bevalling gaan over pijn, verlies van controle, en de gezondheid van de moeder en baby. Dit zijn veel voorkomende angsten:

1. Angst voor pijn

Met stip op één: pijn. Weeën doen ook pijn (uitzonderingen daargelaten), maar hoe weeënpijn voelt is voor iedere vrouw anders. Bekijk hier de video 'hoe voelt een wee'.

Bovendien kun je in de voorbereiding op de bevalling aandacht besteden aan het omgaan met weeënpijn. Wat kan jou helpen om de pijn te accepteren en voor zoveel mogelijk comfort te zorgen? Dit kan bijvoorbeeld natuurlijke pijnverlichting zijn of medicijnen, zoals een ruggenprik. Ook zijn er verschillende zwangerschapscursussen met veel aandacht voor het omgaan met pijn en spanning tijdens de bevalling (zie verderop).

Anders dan andere pijn, is weeënpijn geen signaal dat er iets misgaat in je lichaam. Het is functionele pijn: de weeën zijn nodig om je baby geboren te laten worden. Ook bouwen de pijn en de frequentie van de weeën zich vaak geleidelijk op. Na elke wee heb je bovendien een paar minuten pauze, waarin de pijn meestal helemaal weg is. Nog een helpende gedachte: tijdens de bevalling maak je het hormoon endorfine aan. Dit werkt pijnstillend, geeft kracht en kan je in een roes brengen, waardoor je de pijn beter aankunt.

2. Bang dat de baby er niet door past

Vaak speelt de zorg of de baby wel door het geboortekanaal past. Maar baby's zijn zelden te groot om vaginaal geboren te kunnen worden. Zelfs als uit een echo blijkt dat je baby groot is, hoef je je meestal geen zorgen te maken. Het is aan het eind van de zwangerschap moeilijk te meten hoe groot een baby is en echo's kunnen er flink naast zitten. Ook hoeft een bevalling van een grote baby niet lastiger te gaan dan van een kleinere baby.

Bij de bevalling maak je het hormoon relaxine aan, dat de weefsels in je bekken en vagina soepeler en elastischer maakt. Zo is er meer ruimte om je baby door te laten. En doordat de schedeldelen van de baby nog flexibel zijn, kan het hoofdje zich aanpassen aan het geboortekanaal en tot wel 30 procent kleiner worden. Daarnaast kun je met je bevalhoudingen zorgen voor meer ruimte in je bekken. Hier lees je er meer over.

Ook geduld helpt. Als je tijdens het persen je gevoel volgt – daarbij kan je verloskundige of gynaecoloog je coachen – krijgt je vagina tijd om mee te rekken. Dat kan de kans op inscheuren verkleinen.

Lees ook: Wanneer is een knip tijdens de bevalling (niet) nodig?

3. Bang voor controleverlies

Elke bevalling is anders en je kunt van tevoren niet weten hoe het bij jou zal gaan. Je lichaam neemt het over, er kan medische zorg bij nodig zijn: kortom er is veel waar je geen invloed op hebt. Veel vrouwen die bang zijn voor de bevalling vinden dit een vervelend idee. Ze zijn bang dat ze de controle verliezen of in paniek raken.

Als je kunt besluiten dat je lichaam mag doen wat nodig is, voel je je mentaal sterker. Je kunt het dan ook beter aan. Klinkt makkelijker dan het is? Een goede zwangerschapscursus of -coach kan hierbij helpen (zie verderop). En het voorbereiden van je bevalling, is iets waar je wél grip op hebt. Je kunt jezelf informeren over verschillende (medische) situaties die zich kunnen voordoen, en de keuzes die je kunt maken. Dat geeft overzicht en een gevoel van regie.

Vaak hebben vrouwen ook het idee dat ze bij hun bevalling zijn overgeleverd aan hun verloskundige of ziekenhuispersoneel. Of dat ze weinig in te brengen hebben. Dat is zonde, want waar je ook bevalt en wat er ook gebeurt, je mag altijd de regie nemen. Zorgverleners zijn verplicht je uit te leggen wat ze willen doen en mogen pas handelen als jij toestemming geeft.

Lees ook: Zo hou je zelf de regie over je bevalling

Wat helpt bij angst voor de bevalling?

Ben je bang voor de bevalling? Neem je angst onder de loep met iemand die jou daar goed bij kan helpen. Er is een grote winst te behalen. Met de juiste begeleiding kun je stappen maken van angst naar vertrouwen. Je bent niet alleen en er is veel mogelijk om je vertrouwen te vergroten. Hieronder lees je hoe je dit kunt aanpakken.

Praat erover

Je angst negeren en maar zien hoe het loopt, is geen oplossing. Ook als je merkt dat je nog last hebt van een eerdere bevallingservaring, is het goed om dit serieus te nemen. Als de angst tijdens de bevalling in alle hevigheid oplaait, kan dat (opnieuw) voor een negatieve ervaring zorgen. En het is zo jammer om deze zwangerschap met een rotgevoel te blijven rondlopen.

Bespreek je zorgen met je partner, zodat hij je kan steunen, en ook met je verloskundige of gynaecoloog. Zij kan vast al veel (irreële) angst wegnemen of je een (verloskundig) coach, psycholoog of andere hulp aanraden. Het lucht op om uit te spreken dat je bang voor de bevalling bent en samen te kijken wat jou hierbij kan helpen.

Bereid je goed voor

Als je weet wat je lichaam tijdens de bevalling doet en wat daarbij kan helpen, is het makkelijker om erop te vertrouwen. Fijne boeken hierover zijn bijvoorbeeld Positief over bevallen van Milli Hill en Als bevallen spannend is van Lilian Wirken. Maak een strategie met alles wat je helpt om je sterk en gesteund te voelen. Zo kun je nadenken over waar je wilt bevallen: thuis of poliklinisch? Is een geboortecentrum een optie?

Door wie wil je gesteund worden? Wil je er een doula bij, of je moeder? Hoe wil je omgaan met de weeën? Wil je pijnbestrijding, een TENS, een bevalbad? Welke handelingen wil je niet, zolang het medisch gezien niet nodig is? De keuze is aan jou en het gevoel dat jij de regie hebt kan veel rust geven. Meer tips ter voorbereiding van de bevalling.

Maak een geboorteplan

Al je voorkeuren voor je bevalling kun je vastleggen in een geboorteplan. Door jezelf te informeren over de verschillende mogelijkheden, wordt duidelijker waar jouw voorkeur ligt. Schrijf ook op wat je belangrijk vindt in een medische setting, zoals pijnbestrijding en een keizersnede. Ben je angstig door een eerdere bevalling? Beschrijf dan kort hoe jouw ervaring was, waar je angst voor hebt en hoe je hierbij gesteund wilt worden.

Bespreek je geboorteplan op tijd met je zorgverleners, zodat ze goed op de hoogte zijn. Het kan zijn dat iets niet mogelijk is. Je kunt dan samen kijken naar een alternatief, of een manier om hiermee om te gaan. Ook dat geeft rust. Handleiding geboorteplan schrijven: zo zet je je wensen op papier.

Volg een zwangerschapscursus

Kies voor een cursus die bij jou past. Het is fijn als er ook aandacht wordt besteed aan medische situaties. Daar ligt vaak de grootste oefening: meebewegen als het anders loopt. Mindfulness is bewezen effectief bij het omgaan met angst voor de bevalling. Daarbij train je met onder meer meditaties en oefeningen een 'open houding', waarbij je niet meteen reageert op angstige of negatieve gedachten.

Bij hypnobirthing leer je ontspanningstechnieken en besteed je aandacht aan je overtuigingen rondom bevallen. Of misschien past zwangerschapsyoga of privéles (samen met je partner) bij een geboortecoach het beste bij je.

Bereid je fysiek voor

Zorg dat je voorafgaand aan de bevalling genoeg ontspanning en rust krijgt. Massages, dutjes en lummelen, dus! Zit je veel 'in je hoofd' en vind je het moeilijk om je lichaam te ontspannen? Haptonomie kan daar bijvoorbeeld goed bij helpen. Als je het een idee dat je baby door je bekken moet eng vindt, kan een bekkenfysiotherapeut of chiropractor gespecialiseerd in de zwangerschap helpen.

Met oefeningen kun je je bekken leren ontspannen en de bekkenstand optimaliseren. Dit kan helpen bij de indaling, ontsluiting en spildraaien. De oefeningen van Spinning Babies zijn ook gericht op een optimale bekkenstand en ruimte in je bekken.

Erg bang voor de bevalling? Zoek psychische hulp

Als je erge angst voor de bevalling hebt, een traumatische bevalling hebt gehad of een grensoverschrijdende seksuele ervaring, kan professionele hulp nodig zijn. Vaak helpt EMDR-therapie goed bij het verwerken van een trauma. Op stichtingbevallingstrauma.nl vind je hier meer informatie over. Er zijn ook verloskundigen opgeleid tot bevallingsverwerkingsspecialist. Bespreek met je verloskundige welke hulp bij jou past.

Lees ook: Zo verwerk je een traumatische bevalling

Je partner als steun

Het helpt als je partner ook informatie opdoet over de bevalling en leert op welke manieren hij jou kan steunen. Samen sta je samen sterk. Is je partner bang voor de bevalling? Dan is het ook verstandig om daar aandacht aan te besteden. Ook voor de ander is het een heel belangrijke ervaring, en je partner kan jou beter steunen als hij zich rustig voelt. Je kunt een zwangerschapscursus uitzoeken voor beide aanstaande ouders. Ook het boek Wonderbaarlijk, alles wat je moet weten als je vrouw gaat bevallen van Joyce Schouten en Marijn van der Zwaard is een aanrader.

Bang voor de bevalling: 3 tips

Naast de stappen die hierboven staan beschreven, kun je deze tips elke dag toepassen:

1. 01.

   Zorg tijdens de zwangerschap goed voor jezelf. Vermijd stress, luister naar je lichaam en neem genoeg rust. Dat helpt om ook tijdens de bevalling te kunnen ontspannen. Dit helpt om stress te beperken tijdens de zwangerschap.

2. 02.

   Bescherm jezelf tegen onnodige informatie of enge verhalen die je bang voor de bevalling maken. Bijvoorbeeld op social media. Voor je het weet heb je al scrollend weer van alles gezien en gelezen waar je onrustig van wordt. Op social media missen vaak de context en nuance, waardoor je een eenzijdig en negatief beeld krijgt.

3. 03.

   Doe zoveel mogelijk dingen waar je blij en ontspannen van wordt. Denk aan massages, een boswandeling, creatief bezig zijn of muziek luisteren. Daarbij maak je gelukshormonen zoals endorfine aan en dit heeft een positieve invloed op je mentale gesteldheid.

Lees ook: De 15 beste bevallingstips van verloskundigen

Bron: Deverloskundige.nl