Een klein meisje met blonde vlechtjes zit op de vloerbedekking voor een slagroomtaart met het cijfer 1. Om haar heen moedigen vijf jonge moeders haar aan een hap te nemen. Twee van hen leggen vanaf de grond met hun smartphone het taartmoment vast. Papieren feestmutsen staan op tafel en er hangen grote folie ballonnen. Achterin de gezamenlijke woonkamer is het stiller, daar wiegen twee moeders hun baby. Ze kijken onbewogen voor zich uit.
Oud-bewoonster Jamilla (34) en haar zoon Adam (2) zijn ook op het feest. Het is de eerste keer dat ze op bezoek zijn sinds hun verhuizing een maand geleden. Jamilla: 'Ik kwam hier twee weken voordat ik beviel. De eerste maanden na de geboorte leek ik wel versteend. Niets van wat Adam deed, kwam bij me binnen. Dat ik nu een moeder voor hem kan zijn, is voor een groot deel dankzij het Babyhuis'.
Meer lezen over: Psychische klachten tijdens de zwangerschap
Dag en nacht hulp
In het Babyhuis in Dordrecht verblijven elf jonge moeders die dag en nacht hulp nodig hebben bij het zorgen voor hun baby. Op de locatie in Leiden verblijven er negen. '96 procent van onze bewoonsters heeft een trauma', zegt Anette Verwoerd, bestuurder en directeur van Stichting Babyhuis.
'Naast het leren zorgen voor hun baby, werken ze daaraan. Expertise die we niet in huis hebben, schakelen we in, zoals psychiatrische hulp. De hoofdfocus is de hechting tussen moeder en baby. De moeders leren hoe ze goed op hun baby kunnen reageren, zodat het veilig is voor moeder en kind.'
Het Babyhuis is opgericht in 2013 en een persoonlijk initiatief, zo wordt op de site uitgelegd, dat gericht is op de veiligheid van het kind en samenwerking met de biologische ouders. Stichting het Babyhuis ontvangt financiering van de Drechtsteden gemeenten en wordt daarnaast financieel ondersteund door diverse foundations, bedrijven en particulieren. Het professioneel team van het Babyhuis werkt op vrijwillige basis.
Het belangrijkste
Toen Jamilla hier kwam was haar psychose in remissie en haar alcohol- en marihuanaverslaving onder controle. Dat waren de voorwaarden om in het Babyhuis te mogen wonen om de veiligheid van andere bewoners te garanderen. 'Ik was dakloos toen ik zwanger raakte. Vanwege mijn psychose en verslaving, merkte ik het niet eens op. Ik kwam er pas achter toen ik na een aanvaring met een Leger des Heils-collega in een ggz-instelling terechtkwam.'
Ze stopte meteen met gebruiken. Toen de kinderrechter besloot dat haar baby naar een pleeggezin zou gaan als Jamilla psychotisch zou blijven, koos ze ervoor om in behandeling te gaan. 'Ik wilde er alles aan doen om bij Adam te blijven. Het voelde als het belangrijkste dat ik ooit in mijn leven zou doen.'
Lees ook: Een kind kan veilig of onveilig gehecht zijn, maar wat betekent dat precies?
Vertrouwen
'Uithuisplaatsing wil je het liefst voorkomen', zegt Verwoed. 'Dat is traumatisch voor moeder en kind. Jammer genoeg is het niet altijd te voorkomen, bijvoorbeeld als een moeder een verslaving nog niet onder controle heeft op het moment van de bevalling.
Eén oud-bewoonster maakte bij ons een nieuwe start met haar baby nadat die zeven maanden bij een pleeggezin had gewoond. Tijdens de dutjes bleef ze maar ijsberen voor de wieg. Zo bang was ze om haar kind weer te verliezen.'
Geen liefdevolle opvoeding
Het begin was voor Jamilla ook zwaar: 'Ik vond het moeilijk om de begeleiders en vrijwilligers te vertrouwen'. In het Babyhuis zijn 6 professionele begeleiders, die begeleiding en behandeling geven, en 25 vrijwilligers, die helpen in het huishouden, een luisterend oor bieden of een huilende baby overpakken als de moeder even rust nodig heeft.
Jamilla: 'Ik heb als kind geleerd om stil te zitten en niet vervelend te zijn. Als ik dat niet deed, werd ik geslagen. Ik hou van mijn moeder, en heb nog steeds contact met haar, maar ik heb geen liefdevolle opvoeding gehad. Ik wist daardoor niet hoe ik op een goede manier met Adam kon omgaan. Als hij huilde, had ik geen idee hoe ik hem gerust kon stellen'.
Lees ook: Intergenerationeel trauma: 'Ik wilde het trauma van mijn moeder niet doorgeven aan mijn kinderen'
Waarom zouden ze zich om mij bekommeren?
Hier leerde ze waar ze aan kon denken. En ook dat kinderen mogen bewegen, spelen en rommel maken, en dat ze daar zelfs aan mee mag doen. 'Het was pijnlijk om te horen dat mijn basisgedrag schadelijk voor hem was. Ik kon moeilijk geloven dat ze dat zeiden omdat ze het goed met mij en mijn kind voor hadden.
Misschien wilden ze Adam alsnog van me afpakken, dacht ik dan. Want als niet eens mijn eigen moeder zich vroeger om mij bekommerde, waarom zouden deze mensen dat nu doen?'
Samen aan de slag
Het waren de kleine dingen die dit veranderde. 'Zoals mijn mentor die me een kopje thee bracht toen ik het even zwaar had. Toen dacht ik: oké, dat is wel echt een lief gebaar.' Ook liefdevolle blikken van vrijwilligers naar haar baby merkte ze op.
'Daardoor dacht ik: deze mensen bedoelen het écht goed. Ik begon naar ze te luisteren en hun tips op te volgen. Hun kritiek was niet bedoeld als stempel. Ze keurden mij niet af als moeder, we gingen er juist samen mee aan de slag.'
Lees ook: Desidera (38): 'Had ik maar eerder geleerd voor mezelf te zorgen'
Knuffel nodig
'We doen het hier net iets anders dan in andere instellingen', zegt sociotherapeut Zoë Neeskens. 'Als wij zien dat iemand een knuffel nodig heeft, geven we die gewoon. We staan naast de moeders, de afstand is klein. Dat komt ook doordat we intern therapie geven in hun huis, want dat is het Babyhuis voor ze. Zij wonen hier, wij komen helpen.'
Gemiddeld zitten moeders hier zes tot negen maanden. Iemand komt binnen op de groepsfase, met veel structuur, gaat vervolgens naar een woonruimte met meer vrijheid en ten slotte verblijven ze in individuele units, waarbij moeders oefenen volledig zelfstandig te wonen.
Niet opgeven
Neeskens: 'Doordat ze hier maanden zitten, bouw je een band op. Ik word nog steeds uitgenodigd op de verjaardag van een kind van een oude bewoonster, dat doet me zoveel. Ook omdat we hier vaak moeilijke gesprekken voeren en het weleens botst. De moeilijkste momenten zijn de uitzonderlijke gevallen, waarbij moeders voortijdig stoppen met het traject. Gelukkig komt dat niet vaak voor.'
Neeskens begeleidde ook Jamilla, die er twee jaar verbleef. 'Dat is relatief lang, maar als je hier komt en je gaat ervoor, dan maken we een traject helemaal af. Jamilla gaf niet op. Ze wilde zo graag met Adam zijn. Elke keer pakte ze die gedachte erbij als het moeilijk werd.'
Jamilla: 'Het ging pas echt beter toen ik mijn medicatie ging afbouwen. Toen begon ik Adam echt te 'zien' en kon ik volledig zelfstandig zijn signalen oppikken. Voordat ik in het Babyhuis kwam, dacht ik: bij elkaar blijven is het hoogst haalbare. Dat zie ik nu anders. Het hoogst haalbare is: liefdevol samen zijn. En hier heb ik geleerd hoe ik dat doe'.
De namen van de ervaringsdeskundige en haar kind zijn vanwege privacy geanonimiseerd.
