Jennifer Hoffman: 'In de serie wordt verteld dat je niet helemaal weg bent als je dood gaat. De geesten in het verhaal hebben vaak nog iets op te lossen voordat ze écht los kunnen laten.
Voor kinderen kan dit een fijne, laagdrempelige manier zijn om te begrijpen wat dood en afscheid nemen betekent, en ook om erover te praten. Het maakt dit onderwerp toegankelijker.
Zware thema's
In Nederland en Europa, vooral in Scandinavië, zijn ze goed in het maken van mooie kinderseries die ook zwaardere thema's behandelen. Ik had laatst een gesprek met iemand uit Amerika en zij vertelde dat daar vooral kinderprogramma's zijn die heel kinderlijk zijn.
Daarnaast zijn er series die zich afspelen op de middelbare school, met thema's zoals cheerleaders, populaire jongens en meisjes, en de outcasts. In Nederland daarentegen zijn we in staat om prachtige verhalen te vertellen waarin ook dergelijke zware thema's aan bod komen. De serie Hein is daar een mooi voorbeeld van.
Lees ook: Rouw bij kinderen: zo help je je kind omgaan met verdriet
Katholiek opgevoed
In mijn jeugd thuis werd er op een half-katholieke manier over dit soort thema's gesproken. Mijn ouders waren katholiek opgevoed en vonden het belangrijk dat ik in ieder geval een beetje wist waar het over ging. Ik ging naar een katholieke basisschool, dus daar werd weleens over onderwerpen zoals de hemel gesproken.
Mijn moeder vond dit idee moeilijk; ze was opgegroeid met angstaanjagende beelden van de hel. Dat soort dingen zijn natuurlijk helemaal niet geschikt voor kinderen, en daardoor bleef ik als kind een beetje verward achter.
Ik had nooit een helder idee over de hemel en geloofde niet dat ik er zelf heen zou gaan, maar ik wist ook niet goed wat er na de dood kwam. Voor mij voelde het toen heel open en vaag.
Schoonvader overleden
In het afgelopen jaar ben ik intensief met de dood bezig geweest, toen mijn schoonvader overleed. Hij had prostaatkanker, maar was heel stellig over hoe hij wilde sterven. Hij zei: 'Ik wil geen ziekenhuizen en zo min mogelijk doktoren. Ik wil eigenlijk een natuurlijke dood sterven'.
In de laatste fase van zijn leven hebben we ook een halfjaar mantelzorg verleend, waarbij onze zoon Cooper er regelmatig bij was. Uiteindelijk is mijn schoonvader vorig jaar zomer overleden. Daar hebben we het uiteraard veel over gehad. Wat vertellen we ons zoontje? Hoe gaan we hiermee om?
Vorig jaar begreep Cooper er nog heel weinig van. Hij was ook niet aanwezig toen mijn schoonvader overleed. Vlak voor zijn overlijden heeft hij hem nog heel even gezien.
Ceremonie voor opa
Na het overlijden van mijn schoonvader hebben we een kleine ceremonie gehouden, samen met de broers, zussen en kinderen van mijn schoonvader. We staken een kaarsje aan in de kerk en zeiden tegen Cooper: 'Doe je ogen dicht en denk aan de mooie dingen die opa altijd deed'.
Daarna zeiden we: 'Hij pelde altijd mandarijntjes voor jou en hij had zijn eigen taaltje met jou'. Op die manier deelden we allemaal een herinnering, als een speciaal moment voor onze zoon.
Lees ook: De vader van Lauren is overleden: 'Ik leg de kinderen uit dat opa in een soort open haard gaat'
Gevoel begrijpelijk maken
Ik weet niet of ik, als mijn zoon 2,5 was geweest en mijn schoonvader niet was overleden, al over het thema de dood was begonnen. Nu moesten we er wel iets mee.
We hebben verschillende manieren hebben geprobeerd om dit gevoel begrijpelijk te maken voor Cooper. We keken vooral wat er bleef hangen. Dus ik had ook geloof ik weleens gezegd dat hij een ster was geworden. Maar, ik weet niet goed hoe ik me daarbij voelde. En dat is ook niet helemaal blijven hangen.
Het juiste woord
Cooper heeft nog niet echt een gevoel bij het woord dood, maar het leek ons goed om dat woord eerlijk te gebruiken. Dat is immers het juiste woord. We wilden niet zeggen dat opa gewoon slaapt en niet meer wakker wordt, of dat hij ziek is en niet meer beter wordt.
Zulke woorden kunnen beangstigend zijn. Want wat als wij ziek worden? Of een keer wat langer wegblijven? Die woorden kunnen verwarring scheppen, terwijl 'dood' de situatie direct benoemt.
Dood vogeltje
Ik heb ook een boekje besteld, Kikker en Varkentje, waarin ze een dood vogeltje vinden. Dat boekje ligt niet in de slaapkamer; dat is geen boekje om voor te lezen voor het slapengaan.
Maar af en toe pakken we het er in de woonkamer even bij. Ik merk dan dat hij in een volgende fase zit, waardoor ik weer wat meer kan vertellen en uitleggen.
Lees ook: Kinderboeken over de dood: de mooiste tips per leeftijd
Boeken lezen
Vind je het lastig om met je kind het gesprek aan te gaan over de dood? Dan is mijn advies ook om veel boeken te lezen met je kind of naar een serie te kijken zoals Hein. Hierdoor kun je makkelijker met je kind over dit soort thema's praten.
Verder hoop ik dat kinderen zich vermaken tijdens het kijken van de serie, dat ze moeten lachen en giechelen, maar ook dat ze denken: dit is iets nieuws, dit is spannend. Ik heb een nieuw gevoel.
Voelen en ontdekken
Ik denk dat kinderen veel slimmer zijn en veel meer aankunnen dan we denken. Vaak projecteren we onze eigen angsten op hen. We denken dan: ja, maar dat is heel eng, het woord dood of ziekte. Kinderen kunnen meer aan dan we denken.
Laten we hen de ruimte geven om vragen te stellen, om te voelen en te ontdekken, zodat zij op een gezonde manier met deze belangrijke thema's leren omgaan. Door openhartig te zijn en te vertrouwen op hun veerkracht, kunnen we samen met onze kinderen groeien en hen de tools geven om de wereld om hen heen te begrijpen.'
De serie Hein is vanaf 10 november bij VPRO op NPO Zapp en NPO start te volgen.
