Psychische problemen, (cyber)pesten, mentale druk, privacyschending en kinderarbeid of uitbuiting: het welzijn van kinderen die opgroeien in vlogfamilies loopt gevaar. Dat is de boodschap die Tim Hofman met zijn team onder de aandacht wil brengen in een aflevering van zijn YouTube-serie BOOS.
Kinderpsycholoog Tischa Neve vindt het 'heel belangrijk' dat er aandacht is voor het welzijn van de kinderen. 'Het is voor hen heel ingewikkeld om onderdeel te zijn van zo'n verdienmodel', zegt zij. 'Ze hebben geen idee wat het betekent om jarenlang dagelijks gefilmd te worden.'
De Bellinga's
BOOS baseert zich in de uitzending op meerdere onderzoeken en op een eigen enquête. Orthopedagogen, kinderpsychologen en -psychotherapeuten werden gevraagd een vragenlijst in te vullen over de mogelijke risico's die kinderen van vlogfamilies lopen. In de aflevering worden de vlogfamilies Koetlife, de Bakkertjes, familie Lakap, De Zoete Zusjes en De Bellinga's besproken.
Ruim 98 procent van de zestig bevraagde deskundigen ziet mogelijke negatieve gevolgen voor de psychische gezondheid van kinderen die opgroeien in vlogfamilies. Denk hierbij aan sociale angst, faalangst en pleasen. Bijna 90 procent van de deskundigen vindt dat deze kinderen onvoldoende worden beschermd tegen de mogelijke risico's.
Lees ook: Veilig op internet: hoe bescherm je je kind online?
'Fijn leven'
Vlogvader Ramon (de Bakkertjes) reageert in de aflevering van BOOS door te zeggen dat zijn kinderen 'een heel fijn leven hebben'. 'Die spelen buiten en hebben heel veel vrienden en het gaat goed op school. Dus ik denk dat ik heel erg kijk naar het welzijn van de kinderen.'
Ruben van Koetlife zegt dat zijn kinderen door de familievlogs een dikke huid hebben gekregen. Als Hofman vraagt of zijn kinderen een vertekend zelfbeeld kunnen krijgen, zegt hij: 'Dat hebben ze toch sowieso? Een kind raakt in de puberteit, dan zitten ze toch sowieso met zichzelf in de knoop?'
De Bellinga's zeggen in een video op hun eigen kanaal dat hun 'intentie altijd goed' is en dat ze met hun video's anderen willen inspireren om te laten zien wat er allemaal mogelijk is in het leven.
Loyaal
'Als ouder kun je heel gemakkelijk zeggen dat kinderen niet mee hoeven te doen aan een vlog als ze dat niet willen, maar kinderen zijn superloyaal', weet Tischa Neve.
'Als ze al jarenlang te zien zijn in vlogs, dan ligt er behoorlijk wat druk op ze. Ze willen hun ouders niet teleurstellen, zeker niet als het gaat om het inkomen van de familie. Als gezin is er namelijk met de vlogs een bepaalde leefstijl opgebouwd, onder andere met sponsordeals. Dat voelen kinderen aan. Meewerken aan een vlog líjkt een vrije keuze, maar dat is het niet.'
'Er zullen vast gezinnen zijn die heel bewust omgaan met het welzijn van hun kinderen en die goed hun grenzen stellen. Maar ik vrees dat dat eerder uitzondering dan regel is.'
Veel kinderen online
Bijna drie op de vier ouders delen foto's van hun kinderen op sociale media, zo bleek onlangs uit onderzoek van de VPNGids, een platform over online privacy. De helft hiervan schermt hun account niet af voor onbekenden. Ruim 80 procent van de kinderen is al online te vinden voordat ze 2 jaar oud zijn.
Wat veel ouders niet beseffen, is dat wanneer je een foto van je kind online zet. je het beheer erover kwijt bent. Het is voor een ander namelijk heel makkelijk om het beeld te downloaden of er een screenshot van te maken. Als jij de foto offline haalt, betekent het dus niet automatisch dat ie ook echt weg is. Het is dus altijd verstandig om de beelden te delen met een selecte groep mensen.
Lees ook: Wel of niet online beelden delen van je kind? 'Iedereen kan die foto downloaden'
Seksualisering
Want die gezellige foto's op het strand, aan het zwembad of een badje in de tuin kunnen zomaar in handen vallen van pedoseksuelen. De politie riep ouders en grootouders eerder al op goed na te denken over welke foto's zij van hun (klein)kinderen delen, want bepaalde beelden zijn in trek bij pedoseksuelen.
'Bij onderzoeken naar pedoseksuelen zien we veel materiaal voorbijkomen dat ouders of grootouders zelf online hebben gezet', vertelde rechercheur Annemiek van Noord van het Team Bestrijding Kinderporno en Kindersekstoerisme (TBKK) aan RTL Nieuws. 'Vaak gaat het om alledaagse vakantiefoto's waarop een kind niet volledig gekleed is.'
Privacy
'We moeten het recht op privacy van kinderen niet onderschatten', besluit Tischa Neve. 'Ze hebben het recht op een privéleven zonder dat er iemand meekijkt.'
Strengere regels
Het kabinet wil strengere regels voor vlogs waarin door of met kinderen geld wordt verdiend. Zonder strenge regels voor familievloggers en kindfluencers ligt namelijk kinderarbeid op de loer, vindt staatssecretaris Jurgen Nobel (VVD).
Als het aan Nobel ligt, moet er een strengere ontheffingsplicht komen voor ouders die met hun kinderen geld verdienen aan familievlogs. Het houdt in dat ouders het bij de Arbeidsinspectie moeten melden als hun kinderen veelvuldig in vlogs te zien zijn of wanneer er geld wordt verdiend met de video's. De Arbeidsinspectie moet op die manier mogelijke misstanden sneller kunnen vaststellen.
De staatssecretaris wil ook onderzoeken of de boetes voor het niet naleven van de regels omhoog kunnen.
Lees ook: Mediawijsheid: je kind verstandig leren omgaan met media
De aflevering van BOOS over familievloggers zoals de Bellinga's kun je hier bekijken.
Kijktip: Bad Influence: The dark side of kidfluencing
De Netflix-documentaire Bad Influence: The dark side of kidfluencing besteedt net als BOOS aandacht aan het fenomeen kindfluencers.
In drie afleveringen van 50 minuten is te zien hoe de Amerikaanse Piper Rockelle al op 8-jarige leeftijd begint met video's maken. Onder leiding van haar moeder Tiffany groeit ze uit tot Youtube-fenomeen.
Samen met 'The Squad' een team van jonge kinderen, moet Piper onder constante druk dagelijks video's maken. Achter de schermen gaat het er allesbehalve gezellig aan toe.
Tiffany is meedogenloos. De kinderen maken werkdagen van meer dan twaalf uur. Pipers moeder wordt door meerdere kinderen en ouders beschuldigd van kinderarbeid en seksueel misbruik.
