'Ik voelde me zo stom', zegt Cato (35). 'Ik hou me heel strak aan het gebruiken van anticonceptie, omdat ik niet die moeilijke keuze wilde maken. En nu gebeurde het toch.' Cato werd zwanger na één keer 'voor het zingen de kerk uit'. De dag erna had ze een morning-afterpil genomen. 'Ik vond het echt een mirakel dat ik zwanger was. Later ontdekte ik dat die pil alleen werkt als je je eisprong nog niet hebt gehad.'
Lees ook: Anticonceptie na de bevalling: dit zijn de opties
Voor wie is dit goed?
Cato heeft twee jonge kinderen en voelde meteen aan haar lichaam dat ze opnieuw zwanger was. 'De zwangerschapstest bevestigde mijn gevoel. Het greep me direct naar de keel. In mijn hart heb ik ruimte voor nog wel tien kinderen, maar kijkend naar mijn gezin dacht ik: voor wie is dit goed?
Mijn man en ik hadden anderhalf jaar niet goed geslapen, doordat onze tweede een heel slechte slaper is. We zaten net in een betere fase, maar onze relatie was door het slaapgebrek fragiel. Als we nu een baby krijgen, gaat ons gezin mogelijk uit elkaar, dacht ik. Dat was het me niet waard.'
Wat als
Haar man wilde geen derde, maar als zij het wel graag wilde, ging hij in haar keuze mee. 'Ik kon dat niet beslissen voor ons hele gezin. Dat woog te zwaar op mijn schouders. Wat als dit kind extra aandacht nodig zou hebben? Wat betekent dat voor mijn twee kinderen die ik al heb?
Vroeger dacht ik heel makkelijk over abortus, maar als moeder vond ik het een heel moeilijke beslissing. Ik bleef de voors en tegens afwegen. Ergens voel ik nu dat het goed is, maar ik zal altijd blijven denken: wat als.'
Lees ook: Hoe weet je of je wel of niet klaar bent voor nog een kind?
Intern conflict
'Tegenstrijdige gevoelens maken het moeilijk', zegt Froukje Groenveld, klinisch psycholoog bij Meja Centrum Zwangerschap Psyche, specialist in problematiek rondom zwangerschap en ouderschap. 'Het zorgt voor spanning en intern conflict. Ook de gevoelens en oordelen die het oproept, zoals schuld en schaamte, en mogelijk spijt, maken het zwaar.'
Of je er last van krijgt, hangt af van onder andere je copingmechanismen en persoonlijkheid. 'Ben je iemand die zichzelf goed gerust kan stellen of gemakkelijk steun zoekt? Dan sta je steviger in je schoenen dan iemand die veel twijfelt, snel piekert en bang is voor oordelen van anderen. Het gaat ook over zelfvertrouwen: mag jij voor jezelf kiezen? Want in de buitenwereld vindt iedereen hier wel iets van.'
De mening van anderen
Anne (43) was zich erg bewust van de mening van anderen. Ze heeft daarom alleen de mensen in haar omgeving over haar abortus verteld waarvan ze wist dat die er voor haar zouden zijn.
'Ik was verward en verdrietig, daar had ik mijn handen vol aan. De mening van een ander kon ik er niet bij hebben. Ik wilde ook niemand kwetsen.' Zoals een collega van haar die in die tijd zwanger probeerde te worden en waarbij dat niet lukte.
Lees ook: Ivf-arts Elke Stuiwig over de redenen waarom zwanger worden soms niet lukt
Streng stemmetje
Haar keuze was wel al snel duidelijk. 'Toen ik erachter kwam, voelde ik in een split second: nee. Mijn man en ik waren zes jaar uit de luiers en ontzettend gelukkig met onze twee kinderen. Het leventje in mijn buik paste niet in onze levensfase en ons toekomstperspectief. De gedachte om het allemaal over te doen, op deze leeftijd, nee. Dat wilde ik niet. Mijn man stond er hetzelfde in.'
Hoewel ze dit direct voelde, had Anne wel last van de tegenstrijdigheden. 'Er was namelijk wel plek voor dit kind, financieel en qua ruimte. De keuze om dit kind van ons twee niet geboren te laten worden, vond ik heel zwaar. Ik heb een streng stemmetje in me en noemde mezelf 'dom, stom en onverantwoordelijk'.
Ik ben christelijk opgevoed, wat ook voor een belemmerende overtuiging zorgde. Met EMDR heb ik dit gelukkig om weten te buigen. Ik kijk nu met mildheid en liefde terug op mijn beslissing.'
Schrijf het op
Vlak na haar abortus schreef Anne op wat de redenen waren voor haar keuze. Groenveld: 'Dat is slim, want soms vergeet je waarom je een bepaalde keuze hebt gemaakt. Het opschrijven kan steun geven als je in de toekomst spijt krijgt. Dan weet je weer waarom je er toen voor had gekozen.'
In haar praktijk helpt Groenveld zwangere vrouwen die worstelen met: hoe weet je of je de goede keuze maakt? Ze helpt hen alle kanten te bekijken. 'Ieder heeft haar eigen situatie en overwegingen, er is niet één manier. Een psycholoog helpt door onbevooroordeeld te luisteren, maar ook door samen te visualiseren hoe het leven eruit zou zien na elke keuze.
Stilstaan bij hoe verschillende scenario's zouden voelen, kan verhelderend zijn. Wat de uitkomst ook is, het allerbelangrijkste is dat de vrouw en haar partner er oké mee zijn.'
Lees ook: Geen spijt, wel rouw: Jet (25) koos ondanks kinderwens voor abortus toen ze ongepland zwanger raakte
Los-vaste relatie
Voor Marije (70) is het meer dan dertig jaar geleden en ze denkt er nog steeds weleens aan. 'Mijn dochter heeft nu de leeftijd dat ze over kinderen nadenkt, dus dan komt het weer even naar boven. Ook sta ik er elk jaar weer even bij stil op de dag dat ik de abortus onderging. Je hebt er toch verdriet van.'
Marije koos ervoor omdat ze zwanger werd van een man met wie ze een los-vaste relatie had. 'Het was pas een jaar nadat de relatie met de vader van mijn dochter uitging. Hij had een affaire met een andere vrouw. Hij had zelfs een kind met haar, dat hakte er in. Ik was mijn vertrouwen in mannen kwijt en wilde geen echte relatie meer.'
Heel jammer
Daarbij kwam haar leven net weer in rustig vaarwater en kreeg ze een carrièrekans. 'Een baby zou alles weer op z'n kop zetten. Wat als mijn los-vaste vriend ineens de benen nam? Dan was ik alleen met twee kinderen, van twee vaders. Ik kon het niet.'
Haar vriend vond het wel heel jammer, hij had het graag gewild. Maar hij was net met een eigen klusbedrijf begonnen en kon ook geen halve dagen voor het kind zorgen.
Lees ook onze rubriek Alleen verder: Julia (22) werd twee keer verlaten tijdens een zwangerschap: 'Wat mijn ex had gedaan, zou hij nooit doen, zei hij'
Paar weken bedenktijd
'We zeiden tegen elkaar: als we bij elkaar blijven, dan kan het altijd nog. Het verdrietige is dat het er nooit meer van is gekomen. Na de abortus is hij nooit meer bij me weggegaan. Als we dat hadden geweten, hadden we misschien wel iets anders besloten.'
Marije benadrukt dat je een abortus 'niet zomaar doet'. 'Het is niet makkelijk. Het is pijnlijk en je hele hormoonhuishouding staat op zijn kop. In die tijd werd je ook nog naar huis gestuurd om er nog een paar weken langer over na te denken, afschuwelijk vond ik dat.'
Geen spijt
Het een plekje geven, vindt ze 'een lastig iets'. Maar ze kan er inmiddels goed mee leven, omdat ze kan beredeneren waarom ze ervoor koos. 'Ik heb er geen spijt van, want ik weet dat ik niet anders kon.'
De namen van de ervaringsdeskundigen zijn geanonimiseerd vanwege het taboe rond abortus.
