Ryan (30, beleidsmedewerker voor de Rijksoverheid) en David Paul (32, journalist) zijn ouders van Ravi (5 maanden).
Zijn zoals Tarzan
Afgelopen mei geeft de NPO-documentaire Ryan is zwanger een inkijkje in het leven én de reis naar het ouderschap van Ryan en David Paul. Ryan, geboren met baarmoeder en opgevoed als meisje, zit midden in een transitie en is, aan het begin van de documentaire, net gestopt met het nemen van testosteron. Om ouder te worden, samen met David Paul.
Ryan: 'Op mijn zevende wilde ik zijn zoals Tarzan. En later als ik groot en stoer zou zijn, zou ik een hanenkam nemen. En tatoeages. Ik had een ander beeld van mijn toekomst dan wat er eigenlijk in lijn lag op dat moment. Ik had lang haar, altijd een staartje in en droeg vaak jongensachtige kleding. Ik voetbalde elke dag op het schoolplein samen met andere kinderen uit de buurt.
We gingen naar de kerk. Ik was regelmatig verontwaardigd als ik met bepaalde dingen niet mee mocht doen omdat ik een meisje was. Ik had een duidelijk beeld: zo stoer wil ik er later uitzien, maar het was een droombeeld, ik dacht niet dat dat ook echt zou gaan gebeuren.'
Lees ook: Genderneutraal opvoeden: 'Ik geef mijn kinderen mee dat ze helemaal zichzelf mogen zijn'
Herkenning
'Tot ik op mijn achttiende op de universiteit het vak Gender kreeg. Ik studeerde pedagogische wetenschappen en hoorde voor het eerst over transmensen. Dat die bestonden, dat je in transitie kon gaan, dat je je trans kon voelen! Ja, daar herkende ik me in.
Omdat ik in een gelovige gemeenschap ben opgevoed, dacht ik: dat mag niet. Tot mijn 23e heb ik dat bevochten. Bidden, vasten, Bijbel lezen: ik vond dat ik anders moest zijn, dat ik geen trans mocht zijn. Toen ik op mijn 23e uit de kast kwam als transpersoon, ben ik uit de gemeenschap gegooid.
Als je er als tiener achter komt dat je trans bent, zou je eigenlijk moeten denken: o, wat leuk, nu gaan we een nieuwe weg in. Nu heb ik er vrede mee, het is goed gekomen, maar ik ben heel boos en verdrietig geweest.'
Zo kan het ook
Ryan is 24 jaar als die de pasgeboren baby van diens zus vasthoudt en voelt: dit wil ik ook. Het is de eerste stap richting het ouderschap. Ryan: 'Ik was net 24 en realiseerde me: ik kan in transitie gaan én ouder worden. Alles viel op zijn plek. Een moeder zijn, kon ik niet, die associatie met het vrouwelijke was te groot, maar ouder zijn, dat natuurlijk wel.'
David: 'Ik had nooit het idee dat ik ouder wilde worden. Als homoseksueel wordt het waarschijnlijk ingewikkeld, besefte ik. Dan ben je al snel aangewezen op een draagouder of adoptie. Ik vond het prima om geen ouder te worden, of vader.
Totdat ik Ryan ontmoette. Die zei: het kan ook zus en zo. Ik ging er serieuzer over nadenken en bedacht dat ik een leuke vader kan zijn. We waren verliefd, gelukkig en het idee dat ik op die manier mogelijk vader kon worden, was mooi en bijzonder. En eng.'
Zwangere transmannen
Ryan: 'Tijdens dat eerste gesprek over onze kinderwens zei ik al: als ik ooit zwanger word, wil ik er een documentaire over maken. Er is weinig informatie over trans zijn en een kinderwens hebben. Veel mensen denken bijvoorbeeld dat je door testosteron onvruchtbaar wordt. En als je nooit een zwanger masculien persoon gezien hebt, is het moeilijk om jezelf met een dikke buik voor te stellen.'
'Ik ben online gaan zoeken naar zwangere transmannen. De allereerste keer dat ik dat zag: supermooi. Woo, dus dit is hoe ik eruit ga zien. Met die documentaire wilden we ook laten zien: het is niks geks, niks raars, ja het kan wennen zijn, maar eigenlijk is het iets heel moois.'
Supermisselijk
David: 'Toen Ryan zwanger was, hoefde ik niet te wennen aan het zwangere lichaam. Dat zou ik ook raar vinden. Dit is wie wij zijn. Onze manier om kinderen te krijgen, is de manier zoals het is. Dus nee, ik vond het niet apart om die met een zwangere buik te zien, het was net als bij ieder ander. Gisteren zei ik nog tegen Ravi: "Ooit zat jij in die buik."'
Ryan: 'Ik vond het heel mooi en speciaal toen Ravi in mijn buik zat. De eerste twintig weken was ik supermisselijk, heb veel overgegeven. Dat vond ik fijn, want dan wist ik dat ik nog steeds zwanger was en de hormonen hun werk deden. De placenta zat voor, dus ik voelde weinig schopjes. Dat mijn buik groeide, vond ik geweldig. Ik voelde me meteen ouder, vanaf dag één van de zwangerschap.'
Neutrale flyers
Het stel gaat naar de verloskundige en krijgt boekjes gericht aan een vader en moeder. Ryan gaat dan soms letterlijk door de boekjes heen om het woord moeder door te strepen. Ryan: 'Ik heb weleens getipt: zorg ervoor dat je neutrale flyers hebt. Al is het in een kleine oplage. In het ziekenhuis hebben we alles op onze eigen manier kunnen doen. Er werd heel goed naar ons geluisterd.'
David: 'We hebben een fijne doula gehad, die in haar folders bijvoorbeeld wel gebruikmaakte van zwangere transpersonen of zwangeren met haren op hun buik. We waren zo blij met haar, ze heet Jet van Groningen. Echt een aanrader. Ze geeft cursussen die aansluiten op alle soorten en lichamen.'
Lees ook: Verloskundige Djanifa: 'Hoog tijd voor voorlichtingsposters waar iedereen zich in herkent'
Mooiste baby ever
Ryan: 'Ik ben vier dagen lang ingeleid, uiteindelijk kreeg ik een keizersnee. Om half vier 's nachts is Ravi geboren. Ik was helemaal verliefd: het mooiste kindje ever. Wat ik ook dacht: dit wil ik nog duizend keer meemaken.'
David: 'Zo'n Hakuna Matata-moment. Ravi werd boven het doek getild, magisch. Ik had ook medelijden, zo van: wat doen we je aan, je zat zo lekker warm in die buik. De volgende dag begon de oorlog in Oekraïne, ik dacht: help, wat doen we? We zetten een kind op aarde en in Europa breekt oorlog uit? Het is allemaal zo kwetsbaar.'
Regenboogbubbel
Ryan: 'We hebben drie weken met ons drieën in een regenboogbubbel gezeten. De hele dag sliep Ravi op onze buiken, heerlijk. Ravi sliep snel door of werd niet vaker dan één keer in de nacht wakker.'
David: 'We verdelen de zorg. Ravi slaapt bij mij of bij Ryan. We snurken en kunnen daar van elkaar niet zo goed tegen, dus sliepen we altijd al apart. Nu hebben we of een perfecte nachtrust of een vrij okéë nachtrust omdat Ravi redelijk slaapt.' Ryan: 'Ik ben ouder, dat is een raar besef. Jij bent mijn kind, voor altijd. Dit is geen droom, je bent er gewoon.'
No stress
David: 'Ik ben blij dat het zo goed gaat met ons. Ik had me op veel heftiger voorbereid, slapeloze nachten en al die ellende. Maar onze realiteit is veel minder stressvol. We hebben een ritme, maar dat verandert elke keer weer met een baby.
Spannend vind ik het ook. Soms loop ik over straat en denk ik: waar ben ik aan begonnen? Ik heb een kind en daar ben ik verantwoordelijk voor. Iemand is afhankelijk van ons, in elk geval de komende achttien jaar. Laatst kreeg ik de vraag: ga je naar de Pride? Ik dacht aan die drukte. Mijn antwoord: nee, ik heb een baby.'
Lees ook: Slaapritme baby: hoeveel slaapt een baby?
Twee handtekeningen
Wat David merkt, als niet dragende ouder, is de focus op de persoon bij wie de baby in de buik zat. Want dáár moet de baby toch meteen als eerste mee hechten? En als er vragen zijn, dan moet je bij diezelfde dragende persoon zijn. Zoals bij het consultatiebureau waar Ryan degene is die de handtekening zetten moet, om maar eens wat te noemen.
David: 'Zo ouderwets! Wij zeiden meteen: ik als vader moet net zo veel hechten, we zetten allebei onze handtekening. Er is geen verschil tussen ons als verzorgende ouder. Die zwangerschap kan ik niet doen nee, maar de zorg willen we zo gelijkwaardig mogelijk doen.'
Zes weken verlof
Ryan: 'Voordat Ravi er was, dacht ik: mijn carrière ga ik niet op het spel zetten als de baby er is. Nu denk ik: ik wil best werken, maar mijn kind is belangrijker. Ik wil knuffeltijd, samen wandelen en lekker op de bank liggen.'
David: 'We zijn nu twee keer samen een avond weggeweest. Ravi logeerde bij opa en oma. Ryan is er wat makkelijker in dan ik. De eerste keer dat Ravi naar de opvang ging – o help, gaat het wel goed? Arme Ravi! Met al die vreemden! Weten ze wel hoe ze Ravi stil moeten krijgen? Ik vond dat loslaten heel ingewikkeld.
Het liefst zou ik langer verlof willen. We hadden nu zes weken. In onze samenleving vind ik dat we veel te weinig ruimte krijgen om echt samen te zijn met ons gezin. Idioot dat vaders vroeger één of twee dagen hebben gehad.'
Lees ook: Goed nieuws! Ouderschapsverlof deels betaald vanaf augustus 2022
Helemaal niet raar
Ryan: 'We hebben veel positieve reacties gehad op onze documentaire. Van trans-mensen kregen we bijvoorbeeld: "Ik ben 21 en ben dit nu ook aan het ontdekken,", "Fijn dat we dit hebben, fijn om te hebben om aan je ouders te laten zien," of "Dit is wat ik ga doen." Er zijn best veel mensen die dezelfde route willen lopen.'
David: 'Wat mij opvalt: ouders in mijn omgeving met kinderen in de leeftijd van 8 jaar tot in de puberteit, komen regelmatig naar mij toe en zeggen: "Mijn kind vindt het allemaal niet raar." Ik merk dat die generatie, de jongeren die nu tussen de 11 en 14 zijn, veel makkelijk over alles denkt.
Los daarvan hebben we ook veel bagger over ons heen gekregen, maar dat komt niet echt bij ons aan. Soms vinden mensen je op Facebook en Instagram en reageren ze persoonlijk, maar dat onthouden we ook bijna niet. Wat tot ons komt, is positief en fijn.'
Genderneutraal opvoeden
Ryan: 'Voordat Ravi er was, hebben we samen besloten dat we ons kind gendervrij zouden opvoeden. Dat heeft niks te maken met dat ik non-binair ben. Ik weet wel hoe vrij het is als je dingen kunt loslaten, dat gun ik iedereen. En Ravi helemaal.
Een simpel voorbeeld: ik vind nagellak mooi. En dan zijn er wel wat barrières om dat ook echt te dragen. Mensen zien je als man: ga je dan je nagels lakken? Ga je dat dan naar je werk dragen? Ook hoe je praat, staat, wat voor kleding je draagt, hoe je lacht, kan allemaal zijn op een manier die niet volgens de norm is. Als je dat los kunt laten, kun je lekker jezelf zijn.'
Gruwelen van oude rolpatronen
David: 'Voordat ik Ryan ontmoette, was ik voor mijn gevoel vrij en open. Maar Ryan is nog vrijer in die genderbeleving. Dat loslaten van de binaire man-vrouwhokjes gaf mij veel ruimte om me te uiten. Ik voel me cis (een genderidentiteit die overeenkomt met het geboortegeslacht, red.), maar als iemand zegt: "Je bent man," vind ik dat onprettig.
'Vader' vind ik een reuzetitel. Zonder gêne draag ik nu ook nagellak of een legging. Ik ben opgegroeid met dingen als dat de stoere jongens de bankjes mogen verplaatsen tijdens de gymles. Nu gruwel ik van die oude rolpatronen. Maar ik doe het soms zelf ook, automatisch. Dan zeg ik tegen een vrouw: "Zal ik even de deur voor je opendoen?" Heel irritant dat ik dat doe.'
Fotografie: Marie Broeckman
