Slaapritme: welke wakkertijd past bij de leeftijd van je baby?

Slaapritme van een baby

Het bioritme is een mooie term voor wat ook wel het slaap-waakritme of de biologische klok wordt genoemd. Het is het ritme dat je lichaam aanhoudt wanneer het om het produceren van hormonen gaat: zo word je één keer per etmaal moe en krijg je eveneens één keer per etmaal een impuls om weer wakker te worden.

Maar dit bioritme geldt nog niet voor pasgeboren baby's, zij moeten dit nog ontwikkelen. Baby's slapen gemiddeld 16 tot 20 uur per dag – met een uitzondering voor huilbaby's. Slaap betekent natuurlijk uitrusten voor je baby. Maar het is ook heel belangrijk voor zijn ontwikkeling en groei. Tijdens het slapen scheidt de hersenklier aan de basis van de hersenen groeihormonen af.

Wanneer ontwikkelt je baby een slaapritme?

In de eerste weken na de geboorte hebben baby's nog geen dag- en nachtritme. Hun interne klok (het circadiaans ritme) is nog niet ontwikkeld. Pas rond de acht weken vormt dat ritme zich langzaam, onder invloed van licht en donker. Je kunt dit proces ondersteunen door overdag het licht binnen te laten en 's avonds te zorgen voor rust en duisternis.

Een echte slaapcyclus – met verschillende slaapfases, zoals diepe slaap en droomslaap – begint zich pas vanaf ongeveer acht weken te ontwikkelen. In het begin slapen baby's in twee eenvoudige fases: actieve en stille slaap. Die cycli duren kort, zo'n 45 minuten. Daarom worden jonge baby's ook vaak snel weer wakker.

Lees ook: Hoe kun je het dagritme en nachtritme van je baby omdraaien?

Licht speelt een belangrijke rol

Ons bioritme – en dus ook dat van je kind – is deels genetisch bepaald, maar wordt grotendeels beïnvloed door gewoonten en gedrag. Sommige kinderen zijn gewend om later naar bed te gaan, bijvoorbeeld omdat hun ouders laat uit hun werk komen.

Ook licht speelt een belangrijke rol. Het slaaphormoon melatonine wordt aangemaakt zodra het donker begint te worden. Zolang het licht is, word je minder snel moe. Dit geldt niet alleen voor daglicht, maar ook voor lampen en beeldschermen. Zorg er dus voor dat je de babykamer goed donker kan maken, voor de dutjes overdag vanaf de leeftijd van acht weken. Voor die leeftijd kent je baby het verschil nog niet tussen dag en nacht.

Hoeveel slaap heeft een baby nodig?

Een pasgeboren baby slaapt gemiddeld 16 tot 20 uur per dag. Baby's van 5 tot 12 maanden oud slapen meestal 15 uur per dag (dit is dus inclusief nacht en de dutjes overdag). Let op: dit zijn gemiddelden, elke baby is anders.

Lees ook: Dit zijn de beste babyfoons met camera van dit jaar

Slaapritme baby: 0-2 maanden

In de eerste weken na de geboorte worden baby's wakker om te eten en daarna vallen ze weer in slaap. De eerste twee maanden slapen baby's gemiddeld 16 tot 20 uur per dag. Dit zijn gemiddelden: sommige baby's slapen maar 12 uur, andere wel 20. Slaapschema baby: per maand.

Slaapritme baby 2-3 maanden oud

Rond de twee maanden krijgt het slaapritme van je baby structuur en worden de slaapcycli langer. Je baby kan dan soms 5 tot 6 uur achter elkaar slapen zonder wakker te worden om te eten. Let op: doorslapen betekent officieel dat je kind vijf uur onafgebroken slaapt, bijvoorbeeld van 00.00 uur tot 05.00 uur 's ochtends. Het is dus niet zo dat je van een baby kunt verwachten dat hij de hele avond en nacht doorslaapt. Vanaf ongeveer drie maanden maken de meeste baby's langere nachten en doen ze een paar slaapjes overdag. Maar ook dit is maar een gemiddelde: de meeste baby's maken pas echt langere nachten na vier tot zes maanden. Wanneer slapen de meeste baby's door?

Slaapritme baby 4-5 maanden oud

Op de leeftijd van vier tot vijf maanden slaapt je baby ongeveer 14 tot 16 uur per dag, waarvan 10 tot 12 uur 's nachts (niet per se achter elkaar). De uren overdag verdeelt hij over drie à vier dutjes.

Slaapritme baby 6-8 maanden oud

Vanaf zes maanden slaapt je baby nog steeds 14 tot 15 uur per dag, maar de verhouding slaap overdag en 's nachts is veranderd. Je baby slaapt 10 tot 12 uren in de nacht en verdeelt de overige 3 tot 4 uur nog maar over twee à drie dutjes overdag.

Het derde slaapje is vaak meer een powernap van hooguit een halfuur. In een periode van zes maanden is je baby dus van af en aan slapen naar drie redelijk vaste slaapmomenten gegaan.

Slaapritme baby 8-12 maanden oud

Na acht maanden komt er meestal een wat rustigere periode. Baby's slapen 's nachts vaak beter door, overdag doen ze twee of drie slaapjes: 's ochtends en in het begin van de middag.

Slapen in stijl doet je baby met deze mooie slaapzakken

Wakkertijd

De wakkertijd is de periode dat je baby wakker is tussen twee slaapjes in. Dus vanaf het moment dat je baby uit een dutje komt, tot het moment dat hij weer naar bed gaat. Deze tijd is belangrijk, want baby's kunnen nog niet zo lang wakker blijven zonder oververmoeid te raken en dat kan het inslapen moeilijker maken.

Door de wakkertijd en vermoeidheidssignalen van je baby in de gaten te houden kun je voorkomen dat je baby oververmoeid of juist ondervermoeid raakt. Zo help je je baby aan meer rust en regelmaat, én maak je het makkelijker om een slaapritme op te bouwen.

Wat de wakkertijd van jouw baby is, hangt af van zijn leeftijd én van je baby zelf. In slaapschema's zie je vaak gemiddelde wakkertijden per leeftijd: die geven houvast, maar zijn geen strikte regels. Elk kind is uniek en de ene dag kan ook anders verlopen dan de andere.

Slaapritme en slaapritueel

Om ervoor te zorgen dat je baby makkelijk in slaap valt, is het slim om hem elke dag op hetzelfde tijdstip naar bed te brengen. Zo stimuleer je zijn slaapritme. Is het bijna slaaptijd? Doe het dan rustig aan. Met een slaapritueel creëer je duidelijkheid, zelfs al voor je baby. Door herhaling begrijpt hij steeds beter dat het nu bedtijd is en hij moet slapen. Doe elke avond dezelfde dingen op een vast tijdstip in steeds dezelfde volgorde. Bijvoorbeeld eerst een pyjama aantrekken, dan eventueel voeden, tandenpoetsen, gordijnen dicht doen, een verhaaltje voorlezen, welterusten zeggen. Zo raakt je kind vertrouwd met het naar bed gaan.

Luister naar de huiltjes

Als je kind problemen heeft met (door)slapen, luister dan goed naar de manier waarop hij huilt: huilt hij om aandacht, omdat hij honger heeft, is zijn speen kwijt of heeft hij misschien een vieze luier? Lees hier hoe je met de Dunstan Babytaal methode vijf universele huiltjes kan onderscheiden. Zo leer je de behoeftes van je baby beter snappen.

Vanaf ongeveer vijf maanden komen de eerste tandjes door. Sommige baby's hebben hier weinig last van, maar het merendeel raakt uit zijn doen. Je kind kan dan vaker wakker liggen en het huilen klinkt aanhankelijker. Hij wil misschien niet eten, al vinden sommige baby's juist troost bij de borst of fles. Je kind kan in deze periode ook meer speeksel produceren, waardoor hij meer gaat kwijlen en mogelijk meer gaat hoesten.

Kortom: probeer te ontdekken waaróm je kind niet slaapt. De borst of een fles bij honger, een bijtring of een speciale gel (verkrijgbaar bij de apotheek) als er tandjes doorkomen of wat extra lichaamscontact kunnen wonderen doen. Knuffelen met je baby: waarom het zo belangrijk is.

Groeihormoon

Slaaptekort kan bij kinderen nadelige gevolgen hebben op de korte en lange termijn. Zo kan je baby overdag drukker of juist suf zijn. Als het slaaptekort langer aanhoudt, kan dit zelfs invloed hebben op de groei. Dit komt omdat het groeihormoon tijdens het slapen wordt aangemaakt. Maar niet alle kinderen slapen even lang. Als je baby uit zichzelf wakker wordt en je merkt dat hij vrolijk en uitgerust is, heeft hij genoeg slaap gehad.

Slaapritme baby: wakker maken of niet?

Of je je kind wakker moet maken voor een voeding, is afhankelijk van zijn leeftijd. Alleen heel jonge baby's mogen niet maximaal tien uur achter elkaar slapen. Dus als je kind van 6 maanden of ouder lekker ligt te slapen, hoef je hem niet wakker te maken.

Slaaptips voor een goed slaapritme van je baby:

1. 01.

   Als je baby overdag genoeg drinkt en eet, slaapt hij 's nachts vaak beter door. Meer weten? Check dit voedingsschema baby: het eerste jaar.

2. 02.

   Neem rustig de tijd voor het naar bed brengen.

3. 03.

   Een warm bad of een massage kan ook helpen om door te slapen.

4. 04.

   Controleer of er soms tandjes doorkomen.

5. 05.

   Doe overdag in huis niet muisstil, maar laat je baby ook wennen aan geluid tijdens het slapen.

6. 06.

   Leg je baby wakker in bed en laat hem zelf in slaap vallen.

7. 07.

   Soms ligt je kind nog even te huilen of geluidjes te maken voor hij in slaap valt. Haal hem dan niet uit bed. Door nog even te pruttelen, leert hij dat het fijn is in bed en dat bevordert de slaaptijd.

8. 08.

   Leg je kind zoveel mogelijk in bed te slapen en niet in de box, zeker als je een moeilijke slaper hebt. Zo leert hij dat je in een bed slaapt en in de box speelt.

9. 09.

   Zorg voor ritme en regelmaat. Door je kind op dezelfde tijden te laten slapen, bouwt hij een routine op.

Bronnen: Isala, Centrum voor Jeugd en Gezin, GGD