Het was de vierde zwangerschap van Nicky Tijdeman (34) uit de Winterswijkse buurtschap Miste en ze was zich bewust van de risico's van de vijfde ziekte. Hoewel het parvovirus voor kinderen relatief onschuldig is - koorts, vuurrode wangen, vlekjes - kan het levensbedreigend zijn voor een foetus. Omdat Tijdeman in de kinderopvang werkt en de vijfde ziekte (het was ooit de vijfde in een rij vlekjesziekten, vandaar de naam) niet eerder had gehad, werd ze bij alle zwangerschappen gecontroleerd.
Lees ook: Deze kinderziektes zijn gevaarlijk tijdens de zwangerschap
Parvovirus
En toch glipte het virus er bij deze vierde baby doorheen. ,,In november was ik ziek. Ik had koorts, voelde me niet lekker en kreeg rode vlekjes op mijn buik. Maar ik had gegoogeld en dacht dat het de zesde ziekte was", vertelt ze erover. Totdat twee weken later de alarmbellen afgingen bij de verloskundige. Uit haar bloed bleek dat Tijdeman recent de vijfde ziekte had gehad. Bij controle in het ziekenhuis bleek dat ook de foetus ziek was en zijn bloed te hard stroomde.
Ze moest naar het LUMC in Leiden. Het is het enige ziekenhuis in Nederland dat een foetus een bloedtransfusie kan geven bij het parvovirus. Twee keer per week reed Tijdeman meer dan twee uur vanuit de oostelijke rand van Nederland naar Leiden voor controles. ,,Er zijn kinderen die zelf herstellen, maar bij ons gebeurde dat helaas niet." Het waren onzekere weken. Want zou hun ongeboren baby bij de volgende controle, een paar dagen later, nog wel leven? Zou de foetus erbovenop komen?
Bloedtransfusie was nodig
Na een zwangerschap van zeventien weken bleek de toestand van de baby kritiek. Hij had ernstige bloedarmoede en moest een bloedtransfusie krijgen om nog een kans te hebben. ,,Ze prikten via mijn buik naar een ader van 1 tot 2 millimeter, in de navelstreng. Dat was heel pittig."
Alleen de huid van Tijdeman werd verdoofd, de baby kreeg een spierverslapper om hem rustig te houden. Ze moest zelf superstil liggen. ,,Ik keek eerst nog mee via het scherm. Maar het was best pijnlijk en heel spannend. Dus ik heb uiteindelijk mijn ogen maar dichtgedaan."
Lees ook: Een baby opereren in de baarmoeder, hoe werkt dit?
Er waren risico’s dat het niet zou lukken. Daar hebben we maar niet te veel over nagedacht
Nicky Tijdeman Moeder van Sev
Omdat de foetus nog zo klein was - ongeveer 140 gram, 12 centimeter - kon er maar een klein beetje bloed tegelijkertijd worden toegediend. ,,Ja, er waren risico's dat het niet zou lukken. Daar hebben we maar niet te veel over nagedacht. En gelukkig bleken zijn bloedwaarden daarna weer goed." Al bestond nog steeds het risico dat de baby zelf niet genoeg bloed zou aanmaken en Tijdeman de behandeling nog een keer moest ondergaan. ,,Gelukkig was dat niet nodig."
Langzaam maar zeker kregen de aanstaande ouders het vertrouwen terug. Toch waren ze opgelucht dat ze vorige week eindelijk hun zoon mochten verwelkomen: Sev, een kerngezonde baby van 3755 gram.
Tijdeman is de verloskundigen en artsen heel dankbaar. Zeker nu ze in het nieuws de verhalen voorbij ziet komen van ouders die minder geluk hadden. ,,Hij heeft krampjes, we slapen slecht. Maar dat nemen we voor lief. We zijn zo blij dat hij er is. Als we drie dagen later waren geweest, was het heel anders afgelopen."
Vijfde ziekte heerst
Achteraf blijkt de bloedtransfusie voor baby Sev een van de eersten in een reeks die het LUMC dit jaar deed. Normaliter hebben één à twee foetussen door de vijfde ziekte ernstige bloedarmoede, maar sinds november loopt de teller al op tot meer dan twintig. En dus sloeg Monique Haak, hoogleraar Verloskunde in het LUMC, alarm. ,,Als iedereen alert is kunnen we sneller behandelen", zegt ze.
Uit cijfers van het Nivel blijkt dat de vijfde ziekte namelijk flink rondgaat. Ook in andere Europese landen, waaronder Denemarken, Noorwegen en Frankrijk, zijn fors meer kinderen ziek dan vorig jaar. Het LUMC doet al vijftig jaar bloedtransfusies bij ongeboren kinderen, maar zoveel ernstig zieke foetussen door het parvovirus hebben deze artsen niet eerder gezien.
De vijfde ziekte is vooral een risico voor vrouwen die het zelf nog niet hebben gehad en in de eerste twintig weken van de zwangerschap besmet raken. Zij kunnen het aan de foetus geven. ,,Met echo's houden we die baby's extra in de gaten. De meeste foetussen worden niet ziek." Maar een deel van de baby's krijgt ernstige bloedarmoede. ,,Het parvovirus legt de aanmaak van bloedcellen tijdelijk stil", legt Haak uit. Voor die foetussen is een bloedtransfusie nodig. Die behandeling redt 90 procent van die baby's.
Haak: ,,Het merendeel van de kinderen wordt alsnog rondom de uitgerekende datum geboren. Dus ja, we moeten alert zijn, maar paniek is niet nodig. En echt, vrouwen die pas na twintig weken de vijfde ziekte krijgen, hoeven zich geen zorgen te maken."
