De bof
De bof (Parotitis epidemica) is een heel besmettelijke virusziekte die wordt veroorzaakt door het bofvirus. Bof zorgt meestal voor een ontsteking van de speekselklier bij het oor. Deze klier zit onderhuids in de wang, voor en onder het oor. Hierdoor ontstaat bij een ontsteking een dikke 'hamsterwang'.
Als je zwanger bent en je bent nooit (volledig) gevaccineerd of je hebt nooit bof gehad, dan moet je contact vermijden met mensen die mogelijk bof hebben. Dit geldt vooral voor de eerste drie maanden van je zwangerschap. Er is namelijk kans op een miskraam. Een zwangere vrouw kan zich niet alsnog laten inenten tegen bof, omdat het vaccin levend, verzwakt virus bevat. Het is niet honderd procent zeker dat dit onschadelijk is voor de ongeboren baby.
Vaccinaties in Nederland
Difterie
Difterie is een besmettelijke ernstige ziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Corynebacterium diphtheriae. De bacterie wordt van mens op mens overgedragen. De ziekte lijkt op een keelontsteking en komt via de luchtwegen in het lichaam. De bacterie veroorzaakt een witgrijs vlies achter in de keel. Door dit vlies kun je moeilijk ademhalen. In de tijd voor de vaccinatie tegen difterie, was de ziekte een belangrijke doodsoorzaak bij kinderen. Nu komt de ziekte nauwelijks nog voor in Nederland. Als iemand difterie heeft, komt diegene meestal uit het buitenland. Difterie zit ook in de 22 wekenprik, ook wel de kinkhoestvaccinatie.
Er wordt de laatste tijd veel geschreven over zwangere vrouwen en de kinkhoestvaccinatie, maar over difterie wordt maar heel weinig geschreven. Dit komt waarschijnlijk omdat difterie in ons land nog maar zelden voorkomt. Als je denkt dat je difterie hebt of als je denkt dat je kind difterie heeft, neem dan meteen contact op met je huisarts. Hij kan je onderzoeken en eventueel doorverwijzen naar het ziekenhuis. Lees hier wat de symptomen van difterie zijn.
Meningokokken A, C, W en Y
Kinkhoest
Kinkhoest is een besmettelijke bacteriële infectie aan de luchtwegen. De bacterie (Bordetella pertussis) maakt een gifstof aan en die zorgt voor een krampachtige hoest die drie tot vier maanden kan aanhouden. Kinkhoest wordt daarom ook wel de '100-dagenhoest' genoemd. Soms is die hoest zo heftig dat kinderen ervan moeten overgeven. Kinkhoest is vooral gevaarlijk voor jonge baby's die nog niet zijn gevaccineerd.
Als je zwanger bent, krijg je het advies om je opnieuw te laten inenten tegen kinkhoest. Dit is een dood vaccin en is getest en veilig. Je kunt de prik bij de huisarts halen en dan in het derde trimester, bij voorkeur al vanaf 22 weken en het liefst nog eerder. Het kan tot 38 weken.
Dit geldt óók voor vrouwen die al eerder zijn ingeënt tegen kinkhoest. Je lichaam heeft dan al antistoffen opgebouwd tegen kinkhoest, maar dat is niet genoeg om ook je baby te beschermen. In de meeste gevallen krijgt je baby één prik minder en start één maand later. Je baby krijgt het eerste jaar dan een prik bij 3, 5 en 12 maanden.
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) geeft aan dat vrouwen tijdens elke zwangerschap opnieuw gevaccineerd moeten worden tegen kinkhoest. Je kunt de kinkhoestvaccinatie krijgen via de GGD. De prik wordt vergoed. Als je meer dan 34 weken zwanger bent en je bent (nog) niet opnieuw ingeënt tegen kinkhoest dan moet je uit de buurt blijven van mensen met kinkhoest. Als iemand in het gezin kinkhoest heeft, neem dan meteen contact op met je huisarts. Een vrouw die tijdens de geboorte kinkhoest heeft, kan meteen de baby besmetten.
Malaria
Malaria is een infectieziekte die mensen kunnen krijgen door een parasiet. De parasiet komt in het bloed terecht door een steek van een mug die besmet is met deze parasiet. Er zijn verschillende soorten malaria. Van de ene soort kun je zieker worden dan van de andere.
Malaria kan tijdens de zwangerschap ernstiger verlopen en er is een verhoogde kans op een miskraam. Dit geldt vooral voor de eerste drie maanden van je zwangerschap. Als je zwanger bent en je reist naar een malariagebied af, dan is dat dus niet zonder risico. Reizen naar gebieden waar multiresistente malaria voorkomt, wordt door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu afgeraden. Mocht je toch naar zo'n gebied reizen, dan moeten er antimuggenmaatregelen worden genomen. Ook is het belangrijk om malariapillen te slikken. Overleg hiervoor altijd met een reizigerspoli of GGD, want sommige pillen mag je niet innemen als je zwanger bent.
Veilige malariapillen
Mazelen
Mazelen (Morbilli) is één van de meest besmettelijke ziekten die er bestaat en wordt veroorzaakt door het mazelenvirus. Het virus is van mens op mens overdraagbaar en het gevaar mag je niet onderschatten. In het ergste geval kunnen mensen aan deze ziekte overlijden. In Nederland worden de meeste kinderen ingeënt tegen mazelen. Helaas komt mazelen door de steeds lagere vaccinatiegraad weer terug.
Is het erg als een zwangere vrouw contact heeft gehad met een kind met mazelen? Volgens het RIVM hangt dit af van haar immuunstatus.
Is de zwangere vrouw gevaccineerd of heeft ze zelf de mazelen gehad? Dan is er geen risico.
Als de vrouw niet of niet volledig gevaccineerd is, kan de huisarts binnen een week na de besmetting overwegen om antistoffen (immunoglobuline) te geven.
De meeste baby's zijn beschermd, omdat de moeder is gevaccineerd of mazelen heeft gehad. Als de moeder nooit is gevaccineerd of nooit mazelen heeft gehad, moet ze contact vermijden met mensen die mogelijk mazelen hebben. Mocht je zwanger zijn en toch contact hebben gehad met iemand die mazelen heeft dan moet je contact opnemen met je huisarts.
Een zwangere vrouw kan zich niet laten inenten tegen de mazelen, omdat het vaccin levend, verzwakt virus bevat. Het is niet honderd procent zeker dat dit onschadelijk is voor de ongeboren baby.
Rodehond
Rodehond (Rubella) is een besmettelijke vlekjesziekte die wordt veroorzaakt door een virus. De ziekte kan worden overgedragen via de lucht door hoesten en niezen, en via druppeltjes op handen, speelgoed en deurklinken. In Nederland worden kinderen tegen rodehond ingeënt. Hierdoor komt de ziekte hier nauwelijks voor. Meestal begint het met een verkoudheid en gaat hij na een paar dagen vanzelf over. Voor kinderen is de ziekte onschuldig, maar voor zwangere vrouwen kan het gevaarlijk zijn, vooral voor de ongeboren baby. Tijdens de eerste drie maanden van de zwangerschap kan het rubellavirus de baby beschadigen. Het virus kan zorgen voor een miskraam of ernstige aangeboren afwijkingen.
Als je zwanger bent, kun je de ziekte alléén krijgen als je nog nooit eerder (als kind) rodehond hebt gehad en je niet tegen het virus bent ingeënt. Krijg je rodehond tijdens de eerste helft van je zwangerschap, dan heeft de baby meer kans op bijvoorbeeld hartafwijkingen, blindheid en doofheid. Neem altijd meteen contact op met de huisarts, als je bang bent dat je besmet bent geraakt met rodehond.
Meer vlekjesziektes:
De meeste kinderziekten zijn onschuldig. Welke vlekjesziekten zijn er en hoe zie je het verschil?
Streptokokken B
De 'Groep B Streptokok' (GBS) – in de volksmond 'streptokokken B' – is een bacterie die van nature in de darmen voorkomt. Bij vrouwen kan de bacterie ook in de baarmoedermond of vagina zitten. Bij twintig procent van de vrouwen zit de bacterie in hun lichaam zonder dat ze het weten. Voor volwassenen is het onschuldig, al kan de bacterie soms een blaasontsteking veroorzaken. Bij klachten van een urineweginfectie/blaasontsteking ga je langs de verloskundige of huisarts om de urine te laten testen. Als de blaasontsteking inderdaad komt door de GBS-bacterie, dan zal je bij de bevalling antibiotica toegediend krijgen.
Lees ook: Antibiotica tijdens je zwangerschap: hoe gevaarlijk is dat?
De vijfde ziekte
De vijfde ziekte (Erythema infectiosum) is een besmettelijke vlekjesziekte, die vooral voorkomt bij kinderen tussen de vier en tien jaar. Er ontstaan over het hele lichaam rode vlekjes. Dat begint eerst in het gezicht. Vooral de wangen kunnen erg rood worden. Na ongeveer een week verdwijnen de vlekken vanzelf. Als je de vijfde ziekte hebt, kun je last hebben van griepachtige verschijnselen. Denk bijvoorbeeld aan koorts, hoofdpijn en spierpijn. Bij de meeste kinderen zijn de klachten niet zo ernstig en zijn ze hooguit wat hangerig. Als je de vijfde ziekte hebt gehad, kun je die niet nog een keer krijgen.
Er zijn aanwijzingen dat de vijfde ziekte gevolgen heeft voor vrouwen die net zwanger zijn. Bij hen kan deze kinderziekte de aanleg van de organen van de baby verstoren. Het is dus beter om je zieke kind uit de buurt te houden van zwangere vrouwen. Krijg je de vijfde ziekte in de eerste helft van je zwangerschap, dan is er een iets verhoogde kans (negen procent) op een miskraam of een doodgeboren kindje. Dat blijkt uit Brits onderzoek dat in 1998 is gedaan. Als je de vijfde ziekte hebt gehad, kun je die niet nog een keer krijgen. Je lichaam heeft al antistoffen gemaakt tegen het virus.
Goed om te weten
Je kunt de vijfde ziekte maar één keer krijgen.
Waterpokken
Waterpokken is een besmettelijke ziekte die bijna elk kind krijgt. In de winter en het begin van de lente komt de ziekte het meest voor. De meeste kinderen krijgen waterpokken als ze tussen de één en acht jaar zijn. De ziekte gaat gepaard met de bekende rode blaasjes.
Als een zwangere vrouw die nog geen waterpokken heeft gehad, aan het einde van haar zwangerschap ziek wordt, kan haar ongeboren baby ook besmet raken met het waterpokkenvirus. De baby kan meteen na de geboorte erg ziek worden. Bij een baby kan de infectie namelijk voor ernstige complicaties zorgen (zoals een longontsteking of hersenvliesontsteking) waartegen hij nog weinig weerstand heeft.
Meer weten? Zo werkt het afweersysteem van je kind.
Hou je kind met waterpokken daarom uit de buurt van hoogzwangere vrouwen en pasgeboren baby's. Hetzelfde geldt voor zieke mensen die nog geen waterpokken hebben gehad: zij zijn extra vatbaar voor het virus en ook zij krijgen vaker complicaties.
Ben je zwanger, heb je nooit waterpokken gehad en vermoed je dat je kind het heeft? Neem dan direct contact op met je verloskundige zodat deze dezelfde dag nog contact op kan nemen met een gynaecoloog die je een vaccinatie kan toedienen. Waterpokkenvaccinaties bij zwangeren gaan niet via de huisarts, maar direct via de gynaecoloog, omdat het om een specifiek vaccin gaat dat vaak besteld moet worden of alleen in een ziekenhuis aanwezig is.
Bron: RIVM
