Waarom eicellen invriezen?
Sinds 2006 kunnen vrouwen eicellen laten invriezen vanwege een medische reden. In 2011 is besloten dat dit voor alle vrouwen in Nederland mogelijk is. Heb je een kinderwens, maar kun of wil je wegens omstandigheden nog niet zwanger worden? Dan kun je de eicellen middels een speciale invriesmethode in een laboratorium laten bewaren. Wanneer je eraan toe bent, kunnen de eicellen worden ontdooid en gebruikt worden bij een vruchtbaarheidsbehandeling (ICSI). Het invriezen van eicellen wordt eicelvitrificatie genoemd. Er zijn verschillende redenen waarom je kunt besluiten je eicellen te laten invriezen.
Invriezen eicellen met medische indicatie
In je eierstokken zitten eicellen. Hoe ouder je wordt, hoe minder eicellen je hebt. Heb je een bepaalde aandoening, ziekte of krijg je een behandeling zoals chemotherapie of bestraling? Dan kunnen je eicellen beschadigd raken. Je kunt daardoor minder vruchtbaar worden of zelfs onvruchtbaar. Om ervoor te zorgen dat je later toch kans hebt op een zwangerschap, is het mogelijk om eicellen te laten invriezen.
Dit zijn de medische indicaties voor het invriezen van eicellen:
-
een behandeling tegen kanker, waardoor je mogelijk minder vruchtbaar of onvruchtbaar kunt worden.
-
een hoge kans om vervroegd in de overgang te komen.
-
kans op het verlies van een eierstok, bijvoorbeeld door een het operatief verwijderen van een cyste.
Invriezen van eicellen bij uitgestelde kinderwens
Het invriezen van je eicellen kan ook zonder medische indicatie. Er kan ook een zogenoemde sociale indicatie zijn om eicellen te laten invriezen. Je wilt dan graag kinderen, maar om privéredenen is dit nog niet mogelijk of wenselijk. Bijvoorbeeld omdat je nog niet de juiste partner bent tegengekomen. Als je dit bespreekt met je huisarts, kan hij je doorverwijzen naar een ziekenhuis met een polikliniek voortplantingsgeneeskunde. Daar kunnen ze je alles uitleggen over het invriezen van je eicellen.
Kosten voor invriezen eicellen
De precieze kosten verschillen per situatie, maar reken op circa 2000-3000 euro voor de punctie, het aantal echo's en medicatie. De kosten van het invriezen van de eicellen liggen op ongeveer 400 euro per jaar. Jaarlijks kost het zo'n 50 euro om de eicellen in het laboratorium te bewaren. Het is mogelijk dat er meerdere behandelingen nodig zijn. Naar schatting moet je rekening houden met een bedrag rond de 10.000 euro.
Wordt het vergoed?
Als je een medische indicatie hebt, vergoedt de zorgverzekering de eerste drie behandelingen. Een vierde behandeling moet je meestal zelf betalen, maar in sommige gevallen vergoeden zorgverzekeraars dit toch. De bewaarkosten voor de eicellen die zijn ingevroren, worden niet altijd vergoed door de verzekeraar. Vraag altijd bij je zorgverzekering na wat in jouw geval wel en niet wordt vergoed.
Als je geen medische indicatie hebt, vergoedt de zorgverzekering het traject niet en moet je het invriezen zelf betalen. Je kunt van tevoren met je arts overleggen hoeveel behandelingen er waarschijnlijk nodig zijn en wat bijkomende kosten kunnen zijn. Check voor de zekerheid bij je zorgverzekeraar of hier toch iets van wordt vergoed.
Tot welke leeftijd eicellen invriezen?
Als je je eicellen wilt laten invriezen, kan je huisarts je doorverwijzen naar een polikliniek voortplantingsgeneeskunde. Het weghalen en laten invriezen van eicellen kan meestal tot en met 40 jaar. Over het invriezen van eicellen na 40 jaar zijn ziekenhuizen over het algemeen terughoudend. Als je ouder bent, nemen de kwantiteit en de kwaliteit van je eicellen af. Het terugplaatsen van bevruchte eicellen kan in Nederland tot het moment dat je 50 wordt.
Tip: Alle vrouwen die zwanger willen worden, krijgen het advies om elke dag foliumzuur te slikken. Dit doe je vanaf een maand vóór de bevruchting. Foliumzuur slikken verkleint de kans op afwijkingen bij de baby, zoals een open ruggetje. Wil je zwanger raken door bevruchting van ontdooide eicellen? Begin dan ook op tijd met het slikken van foliumzuur. Lees meer: Foliumzuur slikken: wanneer en waarom?
Voorraad eicellen
In je onderbuik, verbonden met je baarmoeder, zitten twee eierstokken. Hierin zit een voorraad onrijpe eicellen opgeslagen. Bij je geboorte heb je tussen de 1 en 2 miljoen eicellen in je eierstokken. In de puberteit zijn dit er nog zo'n 400.000 en als je 37 jaar bent, ongeveer 25.000. Rond je veertigste zijn dit er ongeveer 10.000 en je hebt nog zo'n 1000 eicellen als je in de overgang bent. Naarmate je ouder wordt, gaat de kwaliteit en kwantiteit van je eicellen dus steeds meer achteruit. Maar nog altijd heb je 1 eicel nodig om zwanger te raken.
Onderzoek voorraad eicellen
Om te bepalen hoe zinvol eicelvitrificatie is, is onderzoek nodig naar de hoeveelheid eicellen en je hormoonwaarden. Dit gebeurt met een echoscopisch onderzoek aan het begin van je menstruatiecyclus en met een bloedonderzoek.
-
Echoscopisch onderzoek
Op de tweede, derde of vierde dag van je menstruatiecyclus vindt het echoscopisch onderzoek plaats. Er wordt dan geteld hoeveel eiblaasjes er zijn die in die maand kunnen uitrijpen. Het aantal eiblaasjes geeft een indicatie voor de hele eicelvoorraad in de eierstokken. -
Bloedonderzoek
In je bloed wordt gekeken naar het antimulleriaans hormoon (AMH). Dit geeft een indicatie voor de eicelvoorraad. Hoe hoger de AMH-spiegel, hoe groter de voorraad eicellen. In sommige gevallen wordt ook gekeken naar de waarden van het follikelstimulerend hormoon (FSH). Dit stimuleert de groei en de rijping van eiblaasjes. Een hoge FSH-waarde kan wijzen op veroudering van de eierstokken.
Lees meer: Zo reken je uit wanneer je het meest vruchtbaar bent
Hormoonbehandeling en follikelpunctie
De behandeling die nodig is voor het invriezen van eicellen lijkt op een IVF-behandeling. Dit is een ingrijpende behandeling, die twee tot drie weken duurt. Om goede eicellen te krijgen, krijg je hormonen toegediend. Op die manier wordt meer dan één follikel en dus meer dan één eicel tot rijping gebracht. Dit wordt ook wel 'stimulatie van de eierstokken' genoemd. Tijdens deze stimulatie wordt met echoscopisch onderzoek de groei van het aantal eiblaasjes gecontroleerd.
De eicellen worden kort voor de eisprong uit de eierstok opgezogen. Dit heet een follikelpunctie. Het aantal eicellen dat kan worden opgezogen hangt af van het aantal goed ontwikkelde follikels en hoe goed ze te bereiken zijn. De eicellen worden vervolgens naar het laboratorium gebracht.
Risico's en complicaties
Bij een follikelpunctie is er een kleine kans op een bloeding of een infectie. Ook kan de hormoonstimulatie van de eierstokken te sterk zijn. Je kunt dan last krijgen van buikpijn, vocht vasthouden, kortademig zijn en hebt een grotere kans op trombose. Meestal herstelt zich dit vanzelf na een paar dagen of weken, maar neem bij klachten wel contact op met de arts.
Het kan ook voorkomen dat er tijdens de punctie weinig of geen eicellen worden gevonden. Als blijkt dat de eicellen onrijp zijn, kunnen ze niet worden ingevroren.
Invriezen van eicellen
De eicellen die voldoende zijn uitgerijpt worden ingevroren en bewaard in vloeibare stikstof van -196 graden Celsius. Dit invriezen gebeurt snel, zodat er geen ijskristallen ontstaan die de eicel kunnen beschadigen. In een speciaal laboratorium kunnen de eicellen tot maximaal 5 jaar worden bewaard. Mocht er een goede reden zijn, dan worden embryo's soms langer bewaard.
Ontdooien en bevruchten van eicellen
Wil je zwanger worden en kan/lukt dit niet via de gebruikelijke weg? Dan kun je je ingevroren eicellen laten ontdooien en bevruchten met het sperma van je partner of een spermadonor. Na het ontdooien van de eicellen worden ze door middel van ICSI (intracytoplasmatische sperma-injectie) bevrucht. Bij ICSI wordt één sterke zaadcel in de eicel geïnjecteerd. Als er vervolgens een embryo ontstaat, wordt die bij je teruggeplaatst.
Kans op zwangerschap
Garantie dat je zwanger raakt, is er helaas nooit, niet op de natuurlijke manier en niet bij vruchtbaarheidsbehandelingen. De kans op een succesvolle bevruchting na eicelvitrificatie hangt af van een aantal dingen:
-
De kwaliteit van de ontdooide eicellen.
-
De kwaliteit van de embryo's die daaruit ontstaan.
-
De leeftijd die je had toen je je eicellen liet invriezen.
Bij eicelvitrificatie is de kans dat je moeder wordt ongeveer 4 tot 6% per ontdooide eicel.
Voorbereiding van de behandeling
Als je overweegt om eicellen te laten invriezen, is het belangrijk om een paar dingen te weten voordat je een besluit neemt:
-
De behandeling duurt twee tot drie weken, afhankelijk van je menstruatiecyclus.
-
De kans op een succesvolle bevruchting met ingevroren eicellen is bijna gelijk aan de kans bij 'verse' eicellen.
-
De vitrificatie van eicellen is een relatief nieuwe behandeling. Bij kinderen die zijn geboren uit ingevroren eicellen, zijn er tot nu toe niet meer aangeboren afwijkingen geconstateerd dan bij andere kinderen. Het is nog onduidelijk of er op de lange termijn gevolgen zijn voor kinderen die na deze behandeling worden geboren.
Lees meer: Bereken hier wanneer je vruchtbaar bent
Voor het invriezen en bewaren van je eicellen moet je een contract invullen en ondertekenen. Dit contract ga je aan voor een bepaalde periode en hangt af van de voorwaarden van de kliniek. Als die periode bijna voorbij is, krijg je automatisch een bericht of je de overeenkomst wilt verlengen met weer een nieuwe periode van een x-aantal jaar. Wil je toch geen gebruik maken van je ingevroren eicellen? Dan kunnen die worden vernietigd. Ook kun je ervoor kiezen om ze te doneren aan de eicelbank of af te staan voor wetenschappelijk onderzoek.
Lees hier meer over vruchtbaarheid verhogen:
Kunstmatige inseminatie met donorsperma (KID)
Lukt zwanger worden niet door een vruchtbaarheidsprobleem bij de man? Dan kun je in sommige gevallen kiezen voor kunstmatige inseminatie met donorsperma (KID). Dit is ook een mogelijkheid voor alleenstaande vrouwen en lesbische stellen met een kinderwens. We leggen je uit hoe KID precies werkt.
Bronnen: UMCG, Freya, UMC Utrecht, LUMC
