Een hoogsensitief kind: wat kun je als ouder doen?

Getty Images

Leestijd 7 minuten

5 april 2025, 15:02

Een hoogsensitief kind neemt de kleinste veranderingen in zijn omgeving waar. Ook is het voor hem lastig om informatie en emoties te filteren. Hoe weet je of je kind hoogsensitief is? En wat kun je als ouder doen om je hoogsensitieve kind te helpen?

(Medisch) beoordeeld door:

Lees verder onder de advertentie

Wat is hoogsensitiviteit?

Is je kind gevoelig voor prikkels, zoals licht, geluid en geur? Pikt hij snel emoties van anderen op? Lijkt hij soms gedachten te kunnen lezen? Wie weet is je kind hoogsensitief. Hij verwerkt informatie dan op een andere manier dan zijn leeftijdsgenootjes.

Het lijkt soms alsof hoogsensitieve kinderen geen filter hebben. Ze hebben enorm oog voor detail en nemen álles in zich op. Ook kunnen ze informatie moeilijker scheiden in 'belangrijk' en 'minder belangrijk'. Alles is voor hen belangrijk. Je begrijpt: er komt nogal wat informatie binnen bij een hoogsensitief kind. Hij kan dan ook snel overweldigd zijn en eerder behoefte hebben aan rust.

Hoogsensitieve kinderen kunnen wel wat extra ondersteuning gebruiken. Met name bij het begrijpen van hun emoties. Wat is van mij, wat heb ik opgepikt van een ander? En hoe ga ik daar dan mee om?

Lees verder onder de advertentie

Meer info en tips over hoogsensitiviteit bij kinderen? Lees er meer over in een van deze boeken.

Een hoogsensitief kind denkt diep na

Een voorbeeld om te begrijpen hoe hoogsensitieve kinderen kunnen reageren: op school wordt verteld over een heftige storm in Frankrijk. Daarbij zijn caravans geraakt door vallende bomen en is een persoon overleden. Een hoogsensitief kind denkt daar diep over na en betrekt dat op zijn eigen situatie. 's Avonds in bed komen vaak de tranen. Hij wil niet op vakantie, want stel je voor dat ook op jullie caravan een boom valt. Gaan we dan allemaal dood? Lees meer over veelvoorkomende kinderangsten .

Bestaat hoogsensitiviteit of is het een trendverschijnsel?

Hoogsensitiviteit wordt nog weleens weggezet als zweverig of een modeverschijnsel. Dat is onterecht. Hoogsensitiviteit is wetenschappelijk bewezen. Op hersenscans is te zien dat een hoogsensitief persoon daadwerkelijk meer prikkels binnenkrijgt. Dat vertelt neurowetenschapper Judith Homberg van het Radboudumc aan Universiteit van Nederland.

Lees verder onder de advertentie

Hoogsensitiviteit is erfelijk. Een kind wordt er dus mee geboren en de kans is groot dat een van zijn (voor)ouders ook hoogsensitief is. Hooggevoeligheid is een karaktereigenschap, geen stoornis zoals ADHD of autisme.

Wat zijn de kenmerken van een hoogsensitief kind?

Heb je een vermoeden dat je kind hoogsensitief is? Dit zijn kenmerken of symptomen die op hoogsensitiviteit kunnen wijzen:

Een grote opmerkingsgave: je kind ziet details, hoort zachte geluiden en kan erg schrikken van harde geluiden. Ook heeft hij een fijne neus en een goed ontwikkelde tastzin.
Een groot empathisch vermogen: hij voelt de emoties en de spanningen van anderen haarfijn aan.
Een rijke innerlijke belevingswereld: hij beleeft zijn eigen ervaringen en emoties op een intense manier.
Intuïtief: hij denkt en handelt op basis van zijn intuïtie.
Stressgevoeligheid: de prestaties kunnen teruglopen bij een andere leerkracht die je kind niet gewend is. Of als hij onder druk staat.
Neiging tot perfectionisme: je kind stelt hoge eisen aan zichzelf. Dat kan leiden tot faalangst. Zo herken je faalangst bij je kind.
Behoefte aan structuur en ordening: hij heeft moeite met veranderingen.
Filosofisch: hij stelt veel en vaak diepzinnige vragen.
Individualistisch: hij heeft een voorkeur voor rustige activiteiten, waarbij hij alleen is of met maar één ander kind.
Diepe verbondenheid: je kind voelt een diepe verbinding met andere kinderen, dieren en de natuur. Dit kan zich uiten in (overmatige) zorgzaamheid.
Ergens tegen opzien: hij kan opzien tegen evenementen en de voorbereidingen daarop. Denk aan schoolreisjes, het bezoek van Sinterklaas en grootschalige bijeenkomsten.

Lees verder onder de advertentie

Doe de test: is mijn kind hoogsensitief?

Psycholoog Elaine Aron doet al sinds 1991 onderzoek naar hoogsensitiviteit. Zij heeft de term geïntroduceerd in de psychologie. Ze schreef er een boek over, Het hoogsensitieve kind, waar een hoogsensitiviteit-test in staat. Het is een vragenlijst voor ouders die vermoeden dat hun kind hooggevoelig is.

De test is gebaseerd op haar onderzoeken. Vul de vragen in met in je achterhoofd hoe je kind zich het afgelopen jaar of jaren heeft gedragen. De uitslag is géén diagnose. Ga naar de hoogsensitiviteit-test.

Hoe kun je omgaan met een hoogsensitief kind?

Erkenning is heel belangrijk als je kind hoogsensitief is. Uit onderzoek blijkt dat hoogsensitieve mensen die hier in hun jeugd erkenning voor hebben gekregen, nauwelijks problemen ervaren. Ze weten min of meer hoe ze ermee om moeten gaan. Sterker nog, als kinderen hierin worden gezien en erkend kunnen ze er juist door floreren.

Lees verder onder de advertentie

Als er géén erkenning is, kunnen kinderen er wel last van krijgen. Anna Bosman is hoogleraar orthopedagogiek aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Volgens haar kunnen hoogsensitieve kinderen zich terugtrekken uit een groep, verlegen worden of situaties gaan mijden die de meeste kinderen juist leuk vinden. Op latere leeftijd is de kans op depressies en fobieën groter.

Bekijk ook: 9 handige tips en items om een gevoelig of hoogsensitief kind te helpen

Tips bij omgaan met hooggevoelig kind

Ook op de volgende manieren kun je je kind helpen:

Lees verder onder de advertentie

Heb begrip
Wees begripvol en ga niet tekeer tegen je kind. Hierdoor raakt hij (nog meer) van streek. Je loopt kans dat je kind zich voor je afsluit en in zijn eigen wereld gaat leven.
Blijf bij je eigen gevoel
Ieder kind is anders en heeft dus ook een andere aanpak nodig. Jij kent je kind het beste.
Veilige omgeving
Zorg voor een plek waar je kind zich kan terugtrekken, waar hij in alle rust kan bijkomen en alle emoties onbeperkt kan uiten. Onderbreek je kind niet als hij zich terugtrekt. Praat met hem na als hij wat rustiger is geworden. Misschien lukt het hem al om zijn emoties te verwoorden.
Stimuleer en motiveer je kind om dingen zelf te doen
Begeleid je kind als hij iets niet durft. Doe het eventueel voor. Complimenteer hem als hij vooruitgang boekt. Wees daarbij wel oprecht. Benoem de inzet in plaats van de uitkomst ('Wat heb je hier geconcentreerd aan gewerkt' in plaats van 'Goed gedaan').
Breng de juf/meester op de hoogte
Ga een gesprek aan met de leerkrachten van je kind en vraag om begrip en de juiste begeleiding. Tips voor een vlotte communicatie tussen ouders en leerkrachten.
Neem de dag door
Vraag bij het naar bed brengen naar de leuke en minder leuke dingen die er die dag zijn gebeurd. Zo kun je uitbarstingen door opgekropte frustraties en emoties voor zijn.
Meer tijd geven
Hooggevoelige kinderen nemen zo veel informatie in zich op dat het ze meer tijd kost om alles te verwerken. Neem taken niet te snel uit handen, maar deel ze op in haalbare stapjes. Dat is overzichtelijker en geeft meer kans van slagen. En dat is weer goed voor het zelfvertrouwen. 8 tips om het zelfvertrouwen van je kind te boosten.
Masseren
Als je kind zich niet goed kan ontspannen en daardoor moeilijk in slaap komt, kun je zijn voeten zachtjes masseren voor het slapengaan. Doe dit alleen als hij al helemaal klaar is voor de nacht en het liefst in zijn eigen bed. Zorg dat er alleen een klein lampje brandt, dus geen felle lampen.
De drie R's
Wie kent ze niet: de drie R's. Rust, reinheid en regelmaat zijn voor hoogsensitieve kinderen extra belangrijk.

Dagritmekaarten Woezel & PipBij bol

€ 9,98

EmotiekletsBij bol

€ 18,95

De kleur van emotiesBij bol

€ 16,00

VerzwaringsknuffelsBij bol

€ 24,95

Draakje VurigBij bol

€ 14,95

JBL kinderkoptelefoonBij bol

€ 35,99

Petite Amélie tipitentBij bol

€ 86,95

Hoe geef je woorden aan emoties?

Tips om woorden te geven aan emoties vind je bijvoorbeeld in het Butskees-Basisboek. Daarin vind je uitleg over spanning, prikkelverwerking en de werking van het brein.

Lees verder onder de advertentie

Hoogsensitief kind en woedeaanvallen?

Een hooggevoelig kind ervaart gevoelens en emoties intenser dan andere kinderen. Je kind kan boos worden of een woedeaanval krijgen als hij overprikkeld is of veel onverwerkte emoties heeft. Dat begrijpen, is stap één om je kind te kunnen helpen.

Onder de boosheid gaat vaak een andere emotie schuil. Het helpt daarom om patronen te ontdekken in zijn gedrag. Zijn er bijvoorbeeld bepaalde momenten waarop je kind boos wordt? Observeer hem een tijdje en houd bij wanneer hij boos wordt en wat daaraan vooraf gaat.

Probeer tijdens een woedeaanval kalm te blijven en geef hem de tijd om tot rust te komen. Zelf ook boos of ongeduldig worden, heeft enkel een averechts effect. Straf je kind niet voor zijn gedrag als hij boos is, maar erken juist zijn gevoelens en laat zien dat je er voor hem bent. Probeer samen woorden te vinden voor wat er door hem heengaat.

Lees verder onder de advertentie

Lees ook: Emoties bij kinderen: zo help je jouw kind daarbij

Hoogsensitief kind en faalangst?

Hoogsensitieve kinderen stellen hoge eisen aan zichzelf. Dat kan leiden tot faalangst. Het is daarom extra belangrijk dat je je kind laat merken dat fouten maken mag (en onvermijdelijk is). Wat helpt is om juist de inspanningen van je kind te waarderen en minder te focussen op de prestaties. Ook kun je je kind klusjes geven waar hij goed in is en hem complimenten geven om zijn zelfvertrouwen te vergroten.