De Drie-Minuten-Toets (DMT)

In drie minuten zoveel mogelijk woordjes foutloos voorlezen, daar draait het om bij de Drie-Minuten-Toets (DMT). Misschien ken je hem nog wel van vroeger. Vanaf groep 3 doet je kind de DMT ieder schooljaar. Maar wat meet die toets nu precies en moet je je kind erop voorbereiden?

Wat is de Drie-Minuten-Toets?

De Drie-Minuten-Toets (DMT) is een Cito-toets en laat zien hoe goed je kind is in technisch lezen. Bij technisch lezen moet hij letters koppelen aan klanken, zodat hij woorden kan herkennen. De toets maakt onderdeel uit van het leerlingvolgsysteem. De leerkracht houdt met de DMT de voortgang van je kind in de gaten.

Bij een Drie-Minuten-Toets moet je kind drie leeskaarten met woordjes lezen. Voor elke kaart krijgt je kind een minuut de tijd en in die minuut moet hij zoveel mogelijk woorden foutloos voorlezen. De drie kaarten lopen op in niveau. Als je kind alle drie de kaarten leest, duurt de toets dus drie minuten, vandaar de naam Drie-Minuten-Toets. Het zal niet altijd gebeuren dat je kind alle drie de kaarten leest. Is zijn score na één of twee kaarten voldoende, dan hoeft hij de andere kaarten niet meer te lezen.

Lees ook: Hoe weet je welk AVI-leesniveau je kind heeft?

Waarom technisch leren lezen?

Technisch lezen heeft weinig te maken met de inhoud van de woorden. Het gaat om het goed omzetten van letters en lettercombinaties in de juiste klanken. Het is belangrijk om technisch te leren lezen, omdat het de basis is van alle leesvormen. Als je kind het technisch lezen onder de knie heeft, kan hij ook begrijpend leren lezen.

Een rij losse woordjes zo snel mogelijk voorlezen: dat klinkt misschien niet zo nuttig, maar het is een ideale manier om leesproblemen op te sporen. Als je kinderen een verhaaltje laat voorlezen, kunnen ze de context van de zinnen gebruiken om een woord te voorspellen. Bij losse woorden kan dat niet, waardoor het eerder opvalt als een kind tegen problemen aanloopt. Uit de Drie-Minuten-Toets wordt duidelijk met welke klanken of lettercombinaties je kind moeite heeft.

Een voorbeeld: kinderen kunnen moeite hebben met het correct voorlezen van een woord als manen; ze spreken het uit als mannen. Tijdens het lezen van een boek kan het kind uit de context waarschijnlijk wel opmaken of het om manen of mannen gaat, zoals uit de zin ‘Het meisje kamde de manen van het paard’. Maar spreekt je kind het woord ook goed uit als er geen context omheen staat? Dat blijkt uit de DMT.

Tips: zo kun je je kind helpen bij (beter) leren lezen.

Hoe gaat de Drie-Minuten-Toets in zijn werk?

De juf of meester, onderwijsassistent of intern begeleider neemt de Drie-Minuten-Toets bij ieder kind apart af. Meestal gebeurt dat in een aparte ruimte of op een rustige plek buiten de klas. Soms wordt de toets ook gewoon in het klaslokaal afgenomen.

Je kind krijgt drie keer een kaart met rijen woordjes te zien. Per kaart heeft hij een minuut de tijd om zoveel mogelijk woordjes foutloos op te lezen. De leerkracht houdt bij hoeveel woorden je kind goed voorleest. Woorden die hij fout uitspreekt tellen niet mee in zijn score, maar woorden die hij uit zichzelf verbetert wel. Je kind mag het woord eerst spellen, maar moet het daarna wel nog een keer goed uitspreken.

Lukt het je kind niet om binnen vijf seconden een woord voor te lezen, dan wordt het woord voorgezegd en mag hij door naar het volgende woord. Je kind kan dus niet een minuut blijven hangen op één woord.

Aan het eind van de minuut wordt de score berekend. Eerst wordt geteld hoeveel woorden je kind goed heeft voorgelezen. Daarna wordt het aantal fout gelezen woorden ervan afgetrokken.

Niveaus van de leeskaarten

De DMT wordt halverwege (in januari of februari) en aan het eind (mei of juni) van het schooljaar afgenomen, vanaf groep 3. In groep 8 krijgt je kind de toets alleen halverwege het jaar. Er zijn drie verschillende leesniveaus:

• Leeskaart 1: woorden van één lettergreep die je uitspreekt zoals je ze schrijft (oog, zee, lui, vak, doe, was).
• Leeskaart 2: woorden van één lettergreep die iets lastiger te lezen zijn (vlaai, storm, jurk, grond, korst, vrucht).
• Leeskaart 3: woorden met twee of meer lettergrepen (banden, aarzelen, dromen, keukentafel, racefiets, computer).

Halverwege groep 3 hoeft je kind alleen de eerste twee kaarten te lezen. Eind groep 3 en in groep 4 krijgt hij alle leeskaarten te zien. Vanaf groep 5 worden alleen leeskaart 2 en 3 gelezen. Overigens zijn dit de algemene richtlijnen. In de praktijk wordt ook gekeken naar het niveau van jouw kind: als hij een leesvoorsprong heeft, zal hij eerder beginnen met de moeilijkere kaarten. Heeft je kind een achterstand, dan krijgt hij ook in groep 5 nog leeskaart 1 te lezen.

Op de leeskaarten staan tegenwoordig vijftien rijtjes van tien woorden. Vroeger stonden die woorden in oplopend niveau van moeilijkheid, maar sinds de introductie van nieuwe leeskaarten is elk rijtje even moeilijk. Van elk niveau zijn er drie verschillende varianten, zodat de kinderen de woorden niet uit hun hoofd kunnen leren.

Lees ook: Veel voorlezen vergroot de woordenschat van je kind enorm

Voorbereiden

Je hoeft je kind niet voor te bereiden op de Drie-Minuten-Toets. Het is juist beter om er niet te veel aandacht aan te besteden, omdat je kind daar faalangstig van kan worden. Bovendien kan de toets een vertekend beeld geven als je kind thuis heeft geoefend. Op school laat de juf of meester wel van tevoren zien hoe de toets eruitziet, zodat de kinderen de manier van toetsen herkennen.

Wil je toch graag thuis met je kind oefenen, dan kun je eventueel online een spoedcursus DMT bestellen, waarbij je een aantal leeskaarten ontvangt om te oefenen. Maar de meningen verschillen of het zinvol is om vooraf met woordenlijsten te oefenen. Je kunt dan beter een boek pakken en je kind daaruit laten voorlezen; dat vinden kinderen zelf vaak veel leuker en leesplezier werkt motiverend om het goed te leren. Kom je tijdens het lezen woorden of lettercombinaties tegen die je kind moeilijk vindt om te lezen, dan kun je die woorden vervolgens wel wat gerichter gaan oefenen.

Lees ook: Moet je blijven oefenen met lezen tijdens schoolvakanties?

Hoe belangrijk is de Drie-Minuten-Toets?

Na afloop van de DMT kan de leerkracht bijhouden wat het technisch leesniveau van je kind is. Voor de leerkracht is dit belangrijk om te weten, zeker in groep 3 en 4, omdat hij zo kan zien waar jouw kind nog moeite mee heeft op het gebied van lezen. In de bovenbouw wordt er minder waarde gehecht aan de score op de DMT. Dan is het belangrijker of je kind goed begrijpend kan lezen. De DMT telt dan ook niet mee voor het schooladvies van je kind.

Een lage score op de DMT hoeft ook niet automatisch te betekenen dat je kind slecht is in technisch lezen. Het kan ook zijn dat hij moeite heeft om zich te concentreren op losse woordjes. Of misschien praat hij minder snel dan andere kinderen, of articuleert je kind niet duidelijk genoeg. Toch is de DMT een goede toets om de voortgang van je kind bij te houden op gebied van technisch lezen. Als blijkt dat jouw kind er moeite mee heeft, kan worden vastgesteld om welke letters en klanken het gaat en kan hij daar vervolgens extra mee oefenen.

4 tips: zo zorg je ervoor dat je kind het leuk vindt om te lezen