Wat zijn amandelen?
Je lichaam heeft een uitgebreid systeem om infecties te bestrijden. Dit heet het lymfekliersysteem. Van je mond en neus naar de keel zit veel lymfeklierweefsel. Dat weefsel vangt ziekteverwekkers op en maakt ze onschadelijk. Er zijn drie soorten amandelen:
- 01.
Neusamandel
In het gebied helemaal achter je neus zit ook veel lymfeklierweefsel. Dit heet de neusamandel (adenoïd). Vooral jonge kinderen hebben een neusamandel. Als een kind acht jaar is, wordt de neusamandel steeds kleiner. Bij volwassenen komt een neusamandel bijna niet voor. - 02.
Keelamandelen
In de keel zitten achterin de mond, aan de linker- en rechterkant, een soort knobbels. Dat zijn de keelamandelen (tonsillen). Na de puberteit worden deze knobbels kleiner. Bij volwassenen zijn ze nog nauwelijks te zien. - 03.
Tongamandelen
Het deel helemaal achter op de tong heet de tongamandel. Aan de zijkant gaat de tongamandel over in de keelamandelen. Er zijn maar weinig kinderen of volwassenen die last hebben van de tongamandel.
Symptomen ontstoken amandelen
Als de amandelen niet meer alle ziekteverwekkers aankunnen, raken ze ontstoken. De amandelen zwellen dan op. Bij de neusamandel kan dit zorgen voor een verkoudheid die maar niet overgaat. Andere klachten zijn:
-
Snurken
-
Veel door de mond ademen
-
Steeds weer een oorontsteking
Als de keelamandelen ontstoken zijn, zijn de symptomen:
Als je kind grote ontstoken keelamandelen heeft, kan dit er zelfs voor zorgen dat hij moeilijk kan ademhalen.
Ontstoken amandelen? Dan is het lymfeklierweefsel op een aantal plaatsen in de keel verdikt (zie gele gebieden illustratie).
Wanneer amandelen verwijderen bij een kind?
Hoe jonger je kind is, hoe minder snel een KNO-arts de amandelen zal verwijderen, maar een bepaalde leeftijdsgrens is er niet. De arts zal altijd kijken naar hoe erg de klachten zijn. Dit betekent dat de arts kijkt hoe ziek je kind is en ook hoe vaak je kind last heeft van zijn neus- of keelamandelen.
Als je kind meer dan zeven keer per jaar last heeft van zijn keelamandelen is het advies om een operatie te overwegen. Heeft je kind 4 tot 6 keer per jaar last van een keelontsteking, dan kun je met je huisarts de voor- en nadelen van een operatie bespreken. Bij minder dan 4 keer per jaar is het goed om af te wachten. Meestal groeien kinderen eroverheen en hebben ze vanaf 7 jarige leeftijd steeds minder keelontstekingen. Een operatie is dan niet nodig.
De neusamandel kun je niet helemaal laten verwijderen. Hier wordt alleen het middelste gedeelte, dat is het meest verdikte gedeelte, weggehaald. De neusamandel kan later wel weer aangroeien en er bestaat een kans dat je kind daar weer last van zal hebben. De keelamandelen kunnen wel helemaal worden weggehaald.
Lees ook: Keelontsteking bij je kind: wat kun je het beste doen?
De operatie bij amandelen verwijderen
Zowel neus- als keelamandelen worden via de mond verwijderd. Het weghalen van de neusamandel is een kleine ingreep. Als de neus- en keelamandelen worden weggehaald, is dat een wat zwaardere ingreep. Je kind gaat kort, maar wel volledig onder narcose.
Bij kinderen worden de keelamandelen 'geknipt'. Dit gebeurt met een speciaal instrument dat in één beweging de amandelen losmaakt en weghaalt. Als je kind al wat ouder is, zitten de keelamandelen soms wat vaster. Dan worden de amandelen los gesneden van het onderliggende weefsel. Dit wordt ook wel 'pellen' genoemd.
Welke complicaties na amandelen verwijderen?
Bij elke operatie is er kans op complicaties, dus ook bij het verwijderen van de amandelen. Het grootste risico is de nabloeding, vooral in de eerste twaalf uur na de operatie. Zo'n bloeding kan nog tot 3 weken na de operatie voorkomen. Ongeveer 2 procent van de kinderen krijgt zo'n nabloeding. Je moet dan direct naar het ziekenhuis. Soms is opnieuw een operatie nodig.
Om een nabloeding te voorkomen is het belangrijk om je kind een paar dagen voor en na de operatie geen medicijnen te geven die ervoor zorgen dat het bloed dunner wordt. Denk bijvoorbeeld aan ibuprofen.
Na de operatie
Meteen na de operatie kan er nog wat bloed uit de neus of keel van je kind komen. Ook zou hij donker bloed kunnen overgeven. Dit is oud bloed dat in de maag is gekomen tijdens de operatie. Je kind kan hiervan schrikken, maar je hoeft je hier geen zorgen om te maken. Als alles goed is gegaan dan mag je kind dezelfde dag nog naar huis.
Herstel na amandelen verwijderen bij je kind
Als de keelamandelen bij je kind zijn verwijderd, kan hij meteen na de operatie vooral last hebben van keelpijn. Het is belangrijk dat hij genoeg drinkt om de pijn te verlichten. Het is beter om drie keer een klein slokje te drinken dan één keer een grote. Je kunt je kind ook een waterijsje geven.
De eerste dagen kun je het beste koel en zacht voedsel geven. Melkproducten en drankjes met prik zijn niet geschikt, omdat die de keel kunnen irriteren.
Oorpijn na amandelen verwijderen
Ook kan je kind zich nog ziek voelen. Vooral eten en praten kan pijnlijk zijn en dit kan uitstralen naar zijn oren. Je kunt hiervoor een paracetamol geven (vloeibaar of via een zetpil). Op de plek waar de amandelen zaten, verschijnt een grijs-wit 'beslag'. Daar hoef je je geen zorgen over te maken. Het kan wel een vieze smaak hebben en je kind kan een beetje uit zijn mond ruiken. Na ongeveer een week verdwijnt dit beslag weer.
Wat is gezond: hoeveel moet je baby of kind per dag precies drinken?
Andere stem na amandelen verwijderen
Als je kind last had van grote neus- of keelamandelen, kan na de operatie zijn stem tijdelijk veranderen. De stem kan bijvoorbeeld hoger worden en in het begin klinkt het alsof je kind met een volle mond praat. Heel soms wordt je kind doorverwezen naar een logopedist.
Hoe lang herstellen na amandelen verwijderen?
Na ongeveer een week verdwijnen de meeste klachten en kan je kind weer buiten spelen en naar school gaan. Wel kan de pijn bij het slikken twee weken duren.
Je kind mag pas drie weken na de operatie weer zwemmen. Na vier tot zes weken na de operatie moet je kind nog een keer langskomen bij de KNO-arts voor een laatste controle.
Lees ook: Mijn kind heeft hoofdpijn: wat zijn de alarmsignalen?
Bron: Thuisarts