Streptokokken A bacterie, wat is het en is het gevaarlijk?

Leestijd 7 minuten • 12 september 2019, 10:00

(Medisch) beoordeeld door:

Huisarts

Streptok A is een bacterie die veel voorkomt. Veel kinderen dragen hem bij zich zonder er iets van te merken, maar ze kunnen er ook ziek van worden. Welke symptomen veroorzaakt de streptokok A en wanneer moet je de huisarts bellen?

Zie ook: Streptokokken B: gevaarlijk voor pasgeboren baby's

Wat is streptokokken A?

Streptokok A, ook wel groep A-streptokok genoemd, is een bacterie die bij kinderen en volwassenen voorkomt. Andere namen voor de bacterie zijn GAS of roodvonkbacterie. De bacterie kan verschillende infecties bij je kind veroorzaken, maar gelukkig zijn de meeste niet ernstig.

Lees verder onder de advertentie

Streptokokken A: symptomen

De kans is groot dat je het helemaal niet merkt als je kind een streptokokken A bacterie heeft. Veel kinderen en volwassenen dragen de bacterie bij zich, zonder er ziek van te worden.

Als je kind er wel ziek van wordt, kan hij bijvoorbeeld last krijgen van:

keelpijn
amandelontsteking
krentenbaard
roodvonk

Lees verder onder de advertentie

Hoewel deze ziekten natuurlijk vervelend zijn, gaan ze vanzelf weer over.

Lees meer: Kinderziektes met rode vlekken, hoe herken je ze?

Hoe gevaarlijk is streptokokken A?

Over het algemeen hebben kinderen een prima weerstand en zullen ze van een steptokokken A infectie dus niet erg ziek worden. Maar als ze net iets anders onder de leden hebben gehad, zoals een luchtweginfectie, kan een infectie met streptokokken A heftiger verlopen. Als de bacterie in de bloedbaan terechtkomt, kan bijvoorbeeld een infectie optreden van het onderhuidse weefsel, hersenvliezen, gewrichten of de longen.

Lees verder onder de advertentie

Je kind zal hier zeer ernstig ziek van worden en last krijgen van bijvoorbeeld hoge koorts en verwardheid. In heel uitzonderlijke gevallen kan je kind aan de gevolgen van de infectie met streptokokken A overlijden. Gelukkig komt dit in Nederland maar zelden voor.

Streptokokken A: vleesetende bacterie

In zeer zeldzame gevallen dringt de bacterie dieper door in het lichaam en komt hij in de bloedbaan terecht. In medische termen wordt er dan gesproken van een invasieve GAS-infectie. Kinderen kunnen hiervan dan in korte tijd ernstig ziek worden. De bacterie kan zich razendsnel verspreiden door het lichaam en zo bijvoorbeeld bloedvergiftiging veroorzaken, maar ook hersenvliesontsteking, botontsteking of longontsteking. Ook kunnen spieren en huid afsterven. Je kind moet in deze gevallen zo snel mogelijk in het ziekenhuis worden opgenomen.

Een invasieve groep-A-streptokok wordt in de volksmond ook wel 'vleesetende bacterie' genoemd. Het is niet zo dat de bacterie echt 'vlees' opeet, maar de infectie verloopt zo hevig dat het weefsel zo veel schade heeft dat het afsterft. Gelukkig komt het maar zelden voor dat de bacterie de bloedbaan binnendringt.

Lees verder onder de advertentie

Symptomen vleesetende bacterie

Een infectie met een vleesetende bacterie kan beginnen bij een kleine beschadiging van de huid. Zodra de bacterie in de huid zit, kan hij een infectie veroorzaken. De wond wordt rood, warm en doet veel pijn. Soms zie je ook blaren gevuld met vocht. Bij een dieper liggende infectie is de huid soms minder rood en is pijn de eerste klacht. De bacterie verspreidt zich snel en als hij niet op tijd herkend wordt kan de huid daarna paars, bruin en zwart verkleuren.

Klachten van een hersenvliesontsteking door streptokokken zijn onder meer verwardheid, nekpijn of een stijve nek en bij baby's veel huilen of kreunen. Andere symptomen van een invasieve GAS-bacterie zijn: koorts, verwardheid, pijn bij het ademhalen en opgezette klieren in de hals. Zodra duidelijk is dat het om de invasieve GAS-bacterie gaat, zal een behandeling met antibiotica worden gestart. De kans is groot dat je kind wordt opgenomen op de intensive care.

Lees ook: Kinderartsen roepen ouders op extra alert te zijn vanwege gevaarlijke bacterie

Lees verder onder de advertentie

Wanneer ga je naar de huisarts?

Omdat streptokokken A zo veel verschillende klachten kan geven, is er geen algemeen advies te geven over of je naar de huisarts moet of niet. Een goede graadmeter is altijd hoeveel last je kind ervan heeft. Heeft je kind hoge koorts, is hij suf, hangerig of plast hij veel minder? Dit zijn altijd redenen om contact met de huisarts op te nemen. Wordt je kind steeds zieker, neem ook dan contact met de huisarts op. Het is belangrijk om er op tijd bij te zijn. De ene dag kan een infectie met streptokokken A nog mild verlopen, terwijl het de volgende dag ernstig is. '

Is streptokokken A besmettelijk?

Ja, deze bacterie is besmettelijk. Veel kinderen en volwassenen dragen Groep A-streptokokken bij zich in de neus- of keelholte of op de huid. Als ze hoesten, niezen of praten, of door contact met wonden, kan de bacterie worden overgedragen. De bacterie kan ook op speelgoed, bestek, servies en eten terechtkomen en zo bij je kind belanden.

Hoe vaak komen ziekten door streptokokken A voor?

Infecties met groep-A-streptokokken komen vaak voor in Nederland. Keelontsteking komt vooral voor tijdens de winter. Huidinfecties zie je meer in de zomer. Sinds het voorjaar van 2022 neemt het aantal meldingen van ernstige GAS infecties toe, vooral bij kinderen onder de vijf jaar, meldde onder meer de NOS. Waarschijnlijk speelt de corona periode hierbij een rol. Jonge kinderen hebben toen minder weerstand opgebouwd, waardoor ze vatbaarder zijn.

Lees verder onder de advertentie

Streptokokken na waterpokken

Heeft je kind de waterpokken gehad, dan heeft het hierna meer kans om een streptokokkeninfectie op te lopen. Krijgt je kind nadat het waterpokken heeft gehad koorts, zie je een rode plek op de huid die zich uitbreidt of wordt je kind zieker, ga dan naar de huisarts. Je kind heeft mogelijk antibiotica nodig om de ziekte milder te laten verlopen.

Behandeling streptokokken A

Meestal hoeft een infectie met streptokokken A niet te worden behandeld. Roodvonk gaat bijvoorbeeld meestal vanzelf over, net als krentenbaard. In ernstiger gevallen is antibiotica of zelfs een ziekenhuisopname nodig. Gelukkig komt dit laatste in Nederland maar heel weinig voor.

Besmetting met streptokokken A voorkomen

Hoe graag je het waarschijnlijk ook zou willen, een besmetting met streptokokken A is lastig te voorkomen. De bacterie komt erg veel voor. Er zijn wel een paar dingen die je kunt doen om de kans op streptokokken A te verminderen.

Lees verder onder de advertentie

Was je handen en die van je kind goed met zeep. In elk geval voordat je eten of flesvoeding klaarmaakt, als je naar het toilet bent geweest en na het verschonen.
Gebruik als je verkouden bent papieren zakdoeken, die je weggooit nadat je ze 1 keer hebt gebruikt.
Je hoeft niet bij iedereen die hoest of niest uit de buurt te blijven. Wel is het verstandig om mensen die hoesten of niezen uit de buurt te houden van pasgeboren baby's.

Mag je kind naar het kinderdagverblijf of naar school?

Als je kind een keelontsteking heeft door de streptokokken A bacterie, mag hij als hij zich goed genoeg voelt gewoon naar het kinderdagverblijf of naar school. Hetzelfde geldt voor krentenbaard en roodvonk. Breng wel de medewerkers of leraar of meester op de hoogte. Het kan zijn dat er op de opvang of school van je kind andere afspraken gelden. Ook willen ze misschien in overleg met de GGD andere ouders informeren, zodat ze goed op kunnen letten op krentenbaardsymptomen bij hun kind.

Invasieve GAS-bacterie en kinderdagverblijf of school

Is je kind besmet door de invasieve GAS-bacterie? Dan zal hij vrijwel zeker worden opgenomen in het ziekenhuis. Daarna zal hij thuis nog aan moeten sterken. Als je kind uit zichzelf weer gaat spelen, drinken en eten, kun je er vanuit gaan dat hij voldoende is hersteld. Dan kan hij weer naar school of naar de opvang.

Lees verder onder de advertentie

Lees ook: Wanneer mag een ziek kind niet naar de opvang?

Streptokokken A en zwangerschap

Voor pas bevallen vrouwen vormt de GAS bacterie een risico. Bij hen kan het kraamvrouwenkoorts veroorzaken. De bacterie kan rondom de bevalling in de vagina terechtkomen via de handen van medisch personeel, via besmette voorwerpen of omdat de vrouw hem zelf al bij zich droeg. Omdat de baarmoedermond open is na de bevalling, kan de bacterie zo de baarmoeder bereiken. Het baarmoederslijmvlies en de wond die achterblijft op de plek waar de placenta zat, kunnen zo geïnfecteerd raken en gaan ontsteken.

Symptomen van kraamvrouwenkoorts zijn (hoge) koorts, (lage) buikpijn, veel dorst, sterk ruikende vaginale afscheiding, hoofdpijn en moeilijk kunnen plassen of pijn bij het plassen. Ben je net bevallen en heb je last van deze klachten, neem dan contact op met je verloskundige of huisarts.

Deze kinderziektes zijn nog meer gevaarlijk tijdens de zwangerschap