Back to school: een handig overzicht en tips

Terug in het ritme

De teugels laten vieren, lekker laat naar bed: in de vakantie is jullie normale ritme vaak ver te zoeken. Heerlijk, daar is het ook vakantie voor. Maar als je kind weer naar school gaat zijn meer structuur en ritme wel heel fijn. Structuur biedt (kleine) kinderen veiligheid: je kind leert wat hij van de dag kan verwachten en dat geeft hem grip op de intensieve ervaringen van het schoolleven. Bovendien zijn er in het schoolritme de broodnodige rustmomenten ingebouwd, om de batterij van je kind tussendoor op te laden.

Weer eerder naar bed

Ook voldoende slaap is hard nodig om het beste uit een schooldag te halen. Met dat laatste kun je al beginnen voordat school weer van start gaat. Probeer de laatste week van de vakantie alvast de normale bedtijden aan te houden, zodat je kind de kans krijgt om daar aan te wennen. Het ene kind heeft meer slaap nodig dan het andere, maar de gemiddelde bedtijd van kinderen tussen de vier en de zes jaar ligt tussen 19.00 en 19.45 uur.

Hier lees je alles over bedtijden voor kinderen, met een handig slaapschema.

Structuur aanbrengen in de week

Als je kind naar school gaat, is dat het uitgangspunt van het weekritme. De schooltijden, activiteiten zoals gym, de buitenschoolse opvang en sport of andere hobby's die je kind na schooltijd doet, bepalen hoe jullie week eruitziet. Je kind kan nog niet goed vooruit denken en plannen, laat staan onthouden hoe zijn weekritme is georganiseerd. Je kunt je kind hierbij helpen, en het makkelijker maken om eraan te wennen, door het visueel te maken voor hem.

Een handige tool daarvoor is een planbord voor kinderen of een gezinsplanner. Dankzij pictogrammen zijn ze ook geschikt voor kinderen die nog niet kunnen lezen. Op een planbord kun je je kind laten zien wat er gaat komen: de leuke en minder leuke dingen en de vrijetijd. Zo kan hij zich daar, met jouw hulp, op voorbereiden en krijgt hij steeds meer inzicht in zijn weekritme.

Op school werken ze ook met planborden, bijvoorbeeld met verschillende kleuren voor de dagen en plaatjes voor de activiteiten. Je kunt hier thuis in de vakantie al op een leuke manier mee beginnen, om vast wat structuur in de dagen te krijgen. Het is extra leuk voor je kind als je hem hierbij betrekt. Laat hem bijvoorbeeld zelf wat invullen op jullie planbord.

Tip! 5 dagritmekaarten voor meer structuur

Je kind voorbereiden op de eerste schooldag na de vakantie: 3 'back to school'-tips

Voor je kind is (terug) naar school gaan na de vakantie een grote verandering. Voor het ene kind is de impact daarvan groter dan voor het andere, maar wat voorbereiding op de verandering is voor alle kinderen fijn. Deze 3 tips kunnen daarbij helpen:

1. Vertel op tijd wat er gaat veranderen
   Wanneer begin je weer over school? Dat voel je zelf het beste aan. Een goed moment is één tot twee weken voor de vakantie eindigt. Dat hoeft geen groot gesprek te worden, maar je kunt het eens noemen en bij je kind peilen hoe hij erover denkt. Heeft hij er zin in? Is Schrikt hij van het idee dat hij straks naar school moet? Door het er met hem over te hebben, krijgt je kind de kans om aan het idee te wennen. Je kunt de dagen samen aftellen op het planbord, alvast weer eens met hem bij school gaan kijken en vertellen wat hij daar allemaal gaat doen. Ook kunnen jullie vooraf samen nog nieuwe schoolspullen of gymschoenen uitzoeken. Zo gaat 'back to school' ook bij je kind weer wat meer leven. Handig om te lezen: De eerste schooldag van je kind, hoe gaat dat in de klas?

2. Accepteer de reactie van je kind
   Een grote verandering kan allerlei gevoelens losmaken, die een kind vaak nog niet allemaal kan plaatsen. Misschien vindt hij het heel spannend en uit hij dit met emotionele buien of ander gedrag dan je van hem gewend bent. Probeer hem te helpen en benoem wat hij voelt en laat weten dat dat oké is. Het helpt vaak niet om alleen maar te vertellen wat er zo leuk is aan school. Dat moet je kind allemaal nog ondervinden en het mag óók spannend of eng zijn. Negeer dit niet, vertel hem dat wat hij voelt erbij hoort en dat je er voor hem bent.

3. Vraag je af hoe jij omgaat met veranderingen
   Voor jou is het misschien ook spannend of emotioneel dat je kind (weer) naar school gaat. Na de heerlijke vakantieweken samen gaan jullie elkaar minder zien, en moet je je kind behoorlijk loslaten. Hoe zal het met 'm gaan in de klas? Kinderen pikken veel op van hun ouders en kopiëren of spiegelen hun gedrag. Het is goed om je daarvan bewust te zijn en erop te letten dat je kind jouw spanning niet overneemt. Doris Dorpsuil van Bo Sijpkes is een inzichtelijk boek voor ouders en kinderen, over omgaan met gevoelens bij grote veranderingen, zoals voor het eerst naar school gaan.

Gaat je kind voor het eerst naar de basisschool? Hier lees je hoe zijn schooldagen eruit gaan zien.

Schoolspullen kopen: handige checklist

Wat je kind er ook van vindt dat hij weer naar school gaat, de voorpret vergroten is sowieso leuk. Samen nieuwe schoolspullen uitzoeken hoort daarbij. Maak er een uitje van: samen de stad in, misschien ook een leuke nieuwe outfit kopen (hoera voor de summer sale!) en daarna lekker ergens lunchen. Met deze back-to-school-checklist weet je zeker dat je kind z'n spullen straks op orde heeft.

De top-3 essentiële back-to-school items

1. Broodtrommel
   Op de basisschool is er een fruitpauze en als je kind ook op school overblijft, heeft hij een lunch mee. Hij heeft dan dus een broodtrommel, een fruittrommeltje en twee drinkbekers nodig. Er zijn speciale fruitdoosjes voor een banaan, peer of appel, en ook leuk is de bentobox. Dit is een handige trommel met vakken voor een broodje, een stukje fruit en groente en kleine snacks, zoals wat nootjes. Bij de meeste broodtrommels zijn bijpassende drinkbekers te koop. Kijk ook even of je kind de trommel en beker makkelijk zelf open en dicht kan doen. De Mepal lunchbox set bijvoorbeeld, is superstevig en handzaam en in allerlei prints te krijgen. Er zijn ook drinkbekers van met een makkelijk tuitje, zodat je kind zelf de dop niet hoeft los te draaien.

2. Schooltas
   Onmisbaar en misschien wel het allerleukst om aan te schaffen: de schooltas. Er zijn verschillende modellen, maar een rugtas is voor kinderen het handigst te dragen. De keuze uit mooie rugtassen is enorm, van hippe retromodellen tot dierenprints. Zie je door de bomen het bos niet meer? Je kunt je kind ook gewoon eentje laten kiezen uit deze 10 geweldige rugtassen.

3. Gymspullen
   In groep 1 en/of 2 gymmen kinderen vaak in hun ondergoed en heb je nog geen sportkleding nodig voor je kind, maar wel simpele gymschoenen met klittenband. De juf hoeft dan niet 28 kleuters te helpen met het aan- en uittrekken van hun gymoutfit. De gymschoenen geef je mee in een apart, stevig tasje, los van de schooltas. Check aan het eind van de vakantie altijd even of de gymschoenen en eventuele andere gymkleren van je kind nog goed passen. Hij kan tijdens de zomervakantie zomaar een groeispurt hebben gehad.

De complete back-to-school checklist

En als we zeggen: compleet, dan bedoelen we ook compleet. Hier alles op een rijtje wat je misschien nog moet kopen als je kind (weer) naar school gaat:

• handige rugtas

• broodtrommel of bentobox

• drinkbeker(s)

• fruitdoos

• zaalgymschoenen, sportbroek en -shirt en gymtasje

• veilige kinderfiets

• regenkleding

• stevige fiets voor jou

• (familie)planner

• nieuwe schoenen en/of jas

• wekker

Zeker in de eerste jaren van de bassischool zorgt de school verder voor alle materialen waar de kinderen mee werken, maar soms wordt er gevraagd iets aan te schaffen. Hier kun je, afhankelijk van de groep waar je kind naartoe gaat, aan denken:

• luizenzak

• multomap (om werk in te bewaren)

• etui

• wat potloden en/of stiften met stevige grip (hoeft niet, wel handig!)

• een goede schrijfpen

• een agenda (vanaf groep 6)

• etiketten

Stabilo viltstiften met gripBij bol

€ 23,19

Bekijk

Stabilo schrijfpenBij bol

€ 15,04

Bekijk

Etiketten (20 stuks)Bij HEMA

€ 0,99

Bekijk

Gaat jouw kind voor het eerst naar de basisschool of ben je je er alvast op aan het voorbereiden? Hier lees je alles over de juiste voorbereiding op de basisschool.

Nieuwe juf of meester

Bij een nieuw schooljaar hoort ook een nieuwe juf of meester. Dat is even wennen voor je kind, maar ook voor jou. Het lesprogramma mag dan vaststaan, maar iedere docent heeft een eigen benadering en persoonlijkheid. En hoe hoger de groep waar je kind naartoe gaat, hoe schoolser de aanpak is. Bovendien is er op de basisschool veel minder persoonlijk contact tussen ouders en leerkrachten dan op de crèche met de leidsters. Dat betekent dat je minder goed weet wat er bij je kind in de klas speelt en hoe de juf of meester daarmee omgaat.

Omdat er vaak twee juffen en/of meesters per klas zijn en soms ook nog een stagiair, moet je kind wennen aan meerdere nieuwe gezichten. Meestal is er voor de zomervakantie een wendag, waarbij kinderen die na de vakantie op school beginnen de juf(en) of meester(s) vast kunnen ontmoeten. Kinderen die al op school zitten, mogen vaak al voor de zomervakantie even kennismaken met de leerkracht die ze het jaar erop krijgen. Soms laat de juf of meester ook vast van zich horen door bijvoorbeeld een kaartje te sturen. Voor de ouders is er aan het begin van het schooljaar een informatieavond, waarbij de leerkracht zichzelf voorstelt en vertelt hoe het jaar er ongeveer gaat uitzien voor de kinderen.

Meer lezen over hoe je omgaat met de nieuwe juf of meester, doe je hier.

Op tijd komen op school

Ja ja, de wekker moet weer gezet en een beetje aanklooien in pyjama is er niet meer bij. Voor veel ouders met kleine kinderen is het nogal een uitdaging om op doordeweekse dagen op tijd gepoetst, aangekleed en met een ontbijt achter de kiezen op het schoolplein te staan. Wat helpt? Sowieso is het handig om in de laatste vakantieweek vast weer terug te gaan naar de gewone bedtijden, zodat je kind weer went aan dat slaapritme. En verder:

1. Leg de schoolspullen en kleding van je kind de avond van tevoren klaar. Zet eventueel ook alvast wat gesneden fruit, een smoothie of een schaaltje yoghurt voor het ontbijt klaar in de koelkast. En vul de broodtrommel vast.

2. Sta zelf een halfuur eerder op dan je kind eruit moet, zodat je rustig kunt douchen en aankleden.

3. Zet een timer op tien minuten vóórdat jullie uiterlijk weg moeten. Die tien minuten heeft je kind om zijn schoenen en jas aan te trekken. Zo heb je ruimte om er een spelletje van te maken en rustig weg te gaan, wat (meestal) voorkomt dat een kind gaat muiten.

Vermoed je dat op tijd komen alsnog een lastig karwei gaat worden? Bekijk dan ook deze 10 tips: zo krijg je je kind op tijd op school.

Afscheid nemen op school

Voor sommige kinderen is het na de vakantie weer lastig om 's morgens afscheid te nemen op school. Hij moet zijn draai weer vinden en eraan wennen dat je weggaat en hij je pas na schooltijd weer ziet. Het leed duurt meestal maar kort, daarna is er genoeg afleiding en heeft hij het vast hartstikke leuk in de klas. Maar wat doe je als er telkens tranen aan te pas komen?

Zorg voor een duidelijke, vaste routine en bedenk samen met je kind een afscheidsritueel. Maak tijd om rustig en zonder stress te ontbijten en naar school te gaan. Mag je mee de klas in, dan kun je je kind daar nog een boekje voorlezen, of samen bekijken wat hij die dag gaat doen of wat hij heeft geknutseld. Dan even knuffelen, bedenk eventueel een motto dat jullie samen zeggen, nog een keer zwaaien bij de deur en dan ga je. Je kunt je kind een klein poppetje of iets anders geven om in zijn zak te stoppen, wat hem aan thuis doet denken. Hier vind je nog meer tips die kunnen helpen bij het afscheid op school.

Neem de gevoelens van je kind serieus, maar probeer het drama niet te vergroten. Blijf zelf rustig: als hij merkt dat jij school een fijne, veilige plek vindt, kan hij daar zelf makkelijker op leren vertrouwen. Heeft je kind altijd veel moeite met het afscheid of ziet hij er elke dag tegenop om naar school te gaan? Bespreek het met de leerkracht, zodat die kan meedenken. Je kind is echt niet de enige die hier last van heeft. Vaak helpt het genoeg als de juf of meester je kind bij de hand houdt of afleidt met een leuk taakje.

Lees ook: Je kind wil niet naar school: wat kun je doen?

Samen praten over school

Op de basisschool krijg je niet meer dagelijks of wekelijks een update over je kind. Je spreekt de leerkracht alleen als er iets bijzonders speelt, en een aantal keer per jaar tijdens het tienminutengesprek. Sowieso goed om je daarop voor te bereiden met deze tips, want dan haal je er de meeste informatie uit. Verder is het fijn als je kind jou zelf een beetje op de hoogte houdt van hoe hij het vindt op school en wat hij daar allemaal meemaakt.

Goed om te weten: kleine kinderen zijn nog niet in staat om open vragen als 'hoe was het' en 'wat heb je gedaan' goed te beantwoorden. Ze weten het simpelweg niet meer, of ze hebben geen idee wat ze erover kunnen vertellen. Stel daarom concrete vragen, zoals 'wat heb je geknutseld?' en 'met welk kind heb je gespeeld vandaag?'.

Verwacht ook niet dat je kind na schooltijd direct in is voor een uitgebreid gesprek. Hij is dan misschien moe, wil z'n gang gaan of heeft gewoon geen zin om te praten. Probeer wat vragen te stellen als je merkt dat hij ervoor openstaat, er komt vanzelf een geschikt moment. Grote kans dat hij ineens wél wil kletsen als het bedtijd is. Hier vind je 25 originele vragen die je je kind kunt stellen over hoe het was op school.

Ander gedrag door school

Als je kind naar de basisschool gaat, kan zijn gedrag opeens flink veranderen. Schrik niet, het hoort erbij. Deels komt dat door vermoeidheid en de spanning die alle veranderingen op school met zich meebrengen. Maar je kind leert ook allerlei nieuwe vaardigheden en krijgt een 'sociaal leven', met allemaal nieuwe kinderen.

Al die indrukken moet hij verwerken en uiten, soms ook door gedrag dat je niet gewend was. Misschien ook gekopieerd van nieuwe vriendjes? Ga ervan uit dat de extremen in zijn gedrag tijdelijk zijn. Het helpt als alles thuis zoveel mogelijk hetzelfde blijft, en je kind daar helemaal kan 'landen' en tot rust kan komen.

Lees hier alles over de 5 grootste veranderingen in gedrag die vaak voorkomen als je kind naar school (terug)gaat.

Back to school? Maak het jezelf makkelijk

Voor ouders is het vaak ook wennen en even aanpoten om weer terug in het schoolritme te komen. Gun jezelf daar een paar weken voor en kijk hoe je het jezelf makkelijk kunt maken. Denk aan:

• Een weekmenu maken en in één keer alle boodschappen bestellen.

• Nog makkelijker: de foodbox van Marley Spoon. Hoef je zelf geen maaltijden te bedenken en staat er elke avond iets origineels op tafel.

• Hou midden in de week een chillmiddag met je kind om op adem te komen. Lekker samen in bad, boekjes voorlezen, wat extra tv-tijd, kinderyoga, een dutje…

• Hou er ook rekening mee dat je je kind de eerste tijd misschien af en toe thuis wilt houden. Sommige jonge kinderen hebben dat echt nog nodig om de schoolweek vol te houden. Zeker tot je kind vijf jaar is, kan dat een fijne optie zijn.

• Zeg gerust eens 'nee' tegen een speelafspraakje, ook al wil je kind het graag. Kinderen kunnen nog niet goed aanvoelen wanneer hun batterij bijna leeg is. En misschien ben je zelf te moe voor vriendjes over de vloer.

• Hou de weekenden rustig. De agenda mag leeg! Fijn voor jou en je kind als er buiten school en werk zo weinig mogelijk moet.

• Probeer elke dag een tijdje lekker buiten te zijn met je kind. Daglicht en frisse lucht geven ontspanning en energie.

Lees ook: 'Ouders, stop met opruimen en alles organiseren'

Op naar de volgende vakantie!

Zet de schoolvakanties van dit schooljaar met grote letters op de planner. Kijk ook of je alvast logeerpartijtjes, uitjes naar een museum of zwemparadijs en AirBnB's in de natuur kunt regelen. Leuk om te kunnen aftellen naar de volgende vakantie. Handig: hier vind je de data van de herfst- en kerstvakantie 2025

Bronnen: Rijksoverheid en Thuisarts

Meer lezen? Hier vind je alles over de basisschool en wat je kind leert.