Wat is een groeicurve?
Een groeicurve is een grafiek die de lengte, het gewicht en soms de hoofdomtrek van een kind afzet tegen leeftijdsgenoten van hetzelfde geslacht. Deze grafiek laat zien hoe jouw kind groeit vergeleken met andere kinderen van dezelfde leeftijd.
In de eerste vier jaar wordt de groei van je kind bijgehouden op het consultatiebureau. De groeicurve geeft een overzicht van hoe je kind zich ontwikkelt en kan helpen om mogelijke gezondheidsproblemen vroegtijdig te signaleren. Bijvoorbeeld: als een kind onverwacht veel sneller of langzamer groeit dan zijn leeftijdsgenoten, kan de groeicurve een signaal zijn om verder te kijken. Op de meeste groeicurves zie je de gemiddelde groei van andere kinderen en de lijnen waarbinnen het grootste deel van de kinderen valt.
Hoe wordt de groeicurve gemeten?
Het consultatiebureau of de huisarts meet op vaste momenten hoe je kind groeit en houdt dit bij in de groeicurve. Dit gebeurt op verschillende manieren:
-
Lengte meten: Je kind staat rechtop tegen een muur. Met een plat voorwerp wordt een markering op het hoofd gemaakt, die vervolgens wordt opgemeten.
-
Gewicht meten: Je kind wordt gewogen op een nauwkeurige weegschaal.
-
Hoofdomtrek meten: Bij baby's en jonge kinderen wordt een meetlint rondom het hoofd gelegd om de hoofdomtrek te meten.
De meetresultaten worden in een grafiek gezet. De leeftijd van je kind staat op de horizontale lijn (de x-as) en de metingen worden als punten in de grafiek geplaatst. Door deze punten met elkaar te verbinden ontstaat een persoonlijke groeicurve. Deze laat zien hoe je kind groeit en zich ontwikkelt over tijd.
Groeicurve van je kind zelf meten
Als je kind al kan staan, hoef je niet per se naar het consultatiebureau om hem te meten. Meten kun je dan ook zelf thuis doen:
-
Laat je kind met de rug tegen een muur staan.
-
Zorg ervoor dat de voeten plat op de grond staan en de rug recht is.
-
Plaats een boek plat op het hoofd van je kind en markeer met een streepje op de muur waar het boek aanraking maakt.
-
Meet nu de afstand van het streepje naar de grond.
Lengte van je kind voorspellen
Ben je benieuwd hoe lang je kind straks is als volwassene? Hier vind je drie methodes waarmee je de lengte kunt berekenen. Let op: de uitkomst is een schatting.
Gemiddelde lengte binnen groeicurve
We spreken van gemiddelden, omdat kinderen onderling behoorlijk in lengte verschillen. Er zijn weinig kinderen die precies de groeicurve aanhouden van een gemiddeld kind. Je hoeft je dan ook geen zorgen te maken als je kind groter of kleiner is dan de waarden in de groeicurve kind algemeen. Wijkt je kind erg af van het gemiddelde, dan wordt er gekeken wat de oorzaak zou kunnen zijn. Eventueel wordt je kind doorverwezen naar de huisarts of kinderarts.
Lees ook: Zo kom je erachter of je kind te zwaar is
Voorbeeld groeicurve van een kind (0 tot 4 jaar).
De groeicurve van je kind is een grafiek met verschillende lijnen (zie hierboven) die iets zeggen over hoe je kind groeit in vergelijking met andere kinderen.
-
De nullijn: Dit is de middelste lijn in de grafiek en vertegenwoordigt het gemiddelde. Veel kinderen groeien langs deze lijn.
-
Afwijkende lijnen: De andere lijnen, bijvoorbeeld +2 en -2, laten zien hoe de groei van een kind kan afwijken van het gemiddelde.
-
+2 en +2,5: Kinderen die iets sneller groeien dan gemiddeld.
Als je kind wordt gemeten, worden de meetresultaten als puntjes geplaatst in de grafiek. Door deze punten met elkaar te verbinden, krijg je de persoonlijke groeicurve van je kind. De meeste kinderen hebben een groeicurve die tussen de lijnen +2 en -2 ligt. Valt je kind hier net buiten? Geen reden tot paniek; ieder kind groeit op zijn eigen manier. Het is normaal dat sommige kinderen iets boven of onder het gemiddelde zitten. Elk groeipatroon is uniek!
Wat beïnvloedt de groeicurve van je kind?
Kinderen groeien elk op hun eigen tempo, en dat wordt beïnvloed door verschillende factoren. Hier zijn de belangrijkste:
Erfelijke factoren
Als jij en je partner lang zijn dan is de kans groot dat je kind ook langer zal zijn dan gemiddeld. De erfelijke factoren kunnen wel worden beïnvloed door omgevingsfactoren, zoals voeding en ziekte. Lees hier alles over erfelijkheid en genen.
Omgevingsfactoren zoals voeding en sporten
De voeding en beweging van een kind hebben een grote invloed op zijn groei. Gezond en gevarieerd eten helpt bij de ontwikkeling, terwijl een tekort aan voedingsstoffen of ziekten de groei kan vertragen. Het is daarom belangrijk om te zorgen voor een gezond voedingspatroon. Bekijk hier een handig voedingsschema voor jouw kind.
Ook speelt beweging een belangrijke rol in de groei en ontwikkeling van kinderen. Regelmatig sporten of voldoende lichaamsbeweging helpt niet alleen bij het bevorderen van spier- en botontwikkeling, maar draagt ook bij aan een gezond gewicht en betere motorische vaardigheden. Benieuwd hoeveel beweging jouw kind dagelijks nodig heeft en wat je kunt doen om dit te stimuleren? Lees meer in het artikel over bewegen voor kinderen.
Geslacht
Geslacht speelt ook een rol in de lengte en groeipatronen. Jongens worden gemiddeld dertien centimeter langer dan meisjes. Dit verschil zie je vooral na de groeispurt in de puberteit. Meisjes groeien eerder hard, vaak vanaf 10-12 jaar, en bereiken hun maximale lengte rond 15-16 jaar. Ook groeien meiden minder hard nadat ze hun eerste menstruatie hebben gehad. Jongens beginnen later met hun groeispurt, meestal rond 12-14 jaar, en groeien vaak door tot hun 18e jaar.
Wil je meer weten over de groeicurves van jongens en meisjes? Lees meer over de groeicurve van jongens en de groeicurve van meisjes.
Verschillende groeicurves voor bevolkingsgroepen
Voor verschillende bevolkingsgroepen zijn er verschillende groeicurves. Nederlandse mensen zijn de langste mensen ter wereld. Voor mensen uit andere landen liggen de meetwaarden lager. Daarom zijn er speciale groeicurves voor kinderen van bijvoorbeeld Hindoestaanse, Marokkaanse of Turkse afkomst en kinderen met het syndroom van Down.
Wat betekent een afwijking in de groeicurve?
De meeste kinderen hebben een groeicurve die tussen de lijnen +2 en -2 ligt. Valt je kind hier net buiten? Geen reden tot paniek; ieder kind groeit op zijn eigen manier. Een unieke groeicurve is normaal, en kleine afwijkingen zijn vaak geen probleem. Wel is het belangrijk om grote veranderingen in de curve in de gaten te houden. Plotse veranderingen in de groeicurve kunnen een teken zijn dat er iets aan de hand is.
-
Daling in de curve: Dit kan wijzen op problemen zoals een voedingsstoornis, hormonale afwijking, of ziekte.
-
Snelle stijging in gewicht: Dit kan een indicatie zijn van overgewicht of andere medische oorzaken
Als je merkt dat de groeicurve van je kind onnatuurlijk verandert, neem dan contact op met het consultatiebureau of de huisarts. Zij kunnen je met metingen en advies verder helpen.
Wat als mijn kind lichter is dan gemiddeld?
Weegt je kind minder dan gemiddeld, dan kan dit verschillende oorzaken hebben. Het kan bijvoorbeeld zijn dat je kind te weinig melk drinkt, niet genoeg voeding binnen krijgt, of last heeft van een medische oorzaak zoals reflux. In zeldzame gevallen kan het ook wijzen op een hartafwijking, een stofwisselingsprobleem, of een genetische aandoening.
Zodra je arts de oorzaak heeft gevonden, kan hij je ook verder helpen of doorverwijzen om een oplossing en/of behandeling te vinden. Uiteraard groeit elk kind op zijn eigen tempo, en alleen als je echt merkt dat er iets aan de hand is, neem dan contact op met een arts.
Wat als mijn kind zwaarder is dan gemiddeld?
Kinderen met een hoger gewicht dan gemiddeld hebben een grotere kans om op latere leeftijd overgewicht of gezondheidsproblemen te ontwikkelen. Denk hierbij aan hart- en vaatziekten, gewrichtsproblemen of diabetes. De kans op overgewicht wordt groter als:
-
Beide ouders overgewicht hebben
-
Verkeerd eet- en beweegpatroon
Als uit de groeicurve blijkt dat je kind te zwaar is, dan kun je met de jeugdarts van het consultatiebureau of met je huisarts overleggen wat het beste is voor je kind. Vaak kan meer beweging en meer water drinken al helpen. Handig schema: zoveel moet je kind per dag drinken.
Lees ook: Zo kom je erachter of je kind te zwaar is
Wanneer zoek je hulp?
Ieder kind groeit anders. Maak je je toch zorgen dan kun je altijd terecht bij het consultatiebureau. Zij hebben vaak een inloopspreekuur waar je je kind kunt laten meten en wegen. Je kunt meteen om advies van de jeugdarts op het consultatiebureau vragen. Als je nog steeds twijfelt, kun je ook contact opnemen met de huisarts en vragen om een doorverwijzing naar de kinderarts in het ziekenhuis.
Bronnen: TNO, Centrum voor jeugd en gezin
