Watervrees en zwemles

Is je kind bang voor water? Dan heeft hij waarschijnlijk watervrees, ook wel waterangst genoemd. Je kind durft hierdoor misschien niet onder de douche of in bad en met een bezoek aan het zwembad of een dagje strand doe je hem geen plezier. Wat kun je hieraan doen en hoe moet dat straks met zwemles?

In samenwerking met expert

Britt Klaassen-Anholts

Zwemonderwijzer

Wat is watervrees?

Watervrees wordt ook wel waterangst of hydrofobie genoemd. Het is een grote angst voor water, maar ook voor activiteiten die met water te maken hebben, zoals zwemmen. Meestal is het niet het water zelf waar een kind bang voor is, maar de gevaren die een kind erbij bedenkt. Watervrees komt ook voor bij baby’s en kleine kinderen. Zij zijn vaak bang om water in hun ogen te krijgen of vinden het eng omdat ze niet kunnen inschatten hoe diep het is en wat ze kunnen verwachten. Overigens komt watervrees ook voor bij volwassenen.

Oorzaken waterangst

Watervrees komt vrij vaak voor: ongeveer drie op de tien kinderen hebben er in enige mate last van. Er zijn kinderen met een aangeboren angst voor water, maar meestal ontstaat watervrees pas later. Dit zijn mogelijke oorzaken waardoor een kind waterangst kan ontwikkelen.

Nare ervaring

Waterangst kan ontstaan als je je baby in het badje of onder de douche doet en jij schrikt als hij het op een brullen zet, omdat hij bijvoorbeeld moet wennen, of het water te koud of warm is. Stop je op zo’n moment onmiddellijk met het badderen van je kind en troost je hem, dan bevestig je zijn angst. De kans bestaat dan dat je kind een volgende keer niet meer in bad of onder de douche wil.
Trauma

Is je kind gevoelsmatig te lang onder water geweest, omdat hij bijvoorbeeld uitgleed, dan kan hij hier een trauma aan overhouden. Niet zo gek, want hij heeft het gevoel gehad bijna te zijn verdronken.
Kopiëren van angst

Angst voor water kan ook ontstaan als de ouders niet van water houden, of niet kunnen zwemmen. Ze kunnen hun angst voor water onbewust doorgeven aan hun kind. Als je zelf niet van water of zwemmen houdt, is het belangrijk om erop te letten dat je dit gevoel niet overbrengt op je kind. Dit gaat vaak ongemerkt! Kinderen zijn gevoelig voor signalen die hun ouders afgeven, ook indirecte signalen via lichaamstaal.
Advertentie
(Over)bezorgde ouders

Je kunt je kind ook angst aanpraten door hem steeds te waarschuwen voor de gevaren van water en dingen te zeggen als: ‘Pas op dat je niet uitglijdt in bad’ of ‘Het bad mag niet te vol, dat is gevaarlijk.’
Bewustwording kind

Kinderen kunnen ook banger worden voor water naarmate ze ouder worden. Ze gaan steeds meer nadenken en worden zich bewuster van eventuele gevaren.
Oorproblemen

Gaat je kind in bad terwijl hij last van zijn oren of een oorontsteking heeft, dan kan dat pijn doen. Hij kan deze pijn gaan associëren met badderen en water. Hier kan waterangst uit ontstaan en/of angst om met het hoofd onder water te gaan.

Watervrij worden

Meestal groeit een kind langzaam vanzelf over zijn angst voor water heen. Is je kind nog bang voor water als hij een jaar of vijf, zes is, dan is starten met zwemles nog geen goed idee. Om hiermee te kunnen beginnen moet een kind namelijk al redelijk watervrij zijn. Een kind dat watervrij is durft zijn gezicht in het water te doen, met bandjes in het water te springen en voelt zich prettig en veilig in het water. In de eerste fase van zwemles wordt er gewerkt aan het watervrij worden, maar is je kind echt bang voor water, dan kun je beter eerst zelf beginnen met het watervrij maken.

Tips watervrij worden

Je kunt je kind helpen watervrij te worden door regelmatig samen naar het zwembad te gaan en de volgende stappen te doorlopen. Het is daarbij belangrijk om je kind het tempo te laten bepalen: forceer niets. Zorg dat het een leuke ervaring is. Ga spelenderwijs en stapje voor stapje aan de slag en word niet boos als je kind iets niet durft. Lukt het nu niet, volgende keer beter!

Wassen en bellen blazen. Laat je kind in het water een kommetje maken met zijn handen en met dit water zijn gezicht ‘wassen’. De volgende stap is dat hij ook zijn haren nat maakt en daarna eerst het ene oor en dan het andere oor in het water houdt. Bellen blazen is ook een leuk en leerzaam spelletje: mond onder water en blazen maar! Gaat dit goed, laat je kind dan zijn gezicht tot zijn neus in het water houden.
Gezicht in het water. Laat je kind proberen om zijn gezicht in het water te houden. Push dit niet, maar maak er een spelletje van en doe het voor. Lukt het? Geef je kind dan vooral veel complimenten en moedig hem aan het nog eens te doen.
Opwaartse druk. Laat je kind zien dat je niet zomaar zinkt door in een drijfhouding te gaan liggen en je kind op je buik te laten duwen. Zo ziet hij dat je vanzelf weer bovendrijft. Probeer je kind te motiveren om vervolgens zelf – met jouw ondersteuning – te drijven.
Bootje varen. Durft je kind in de drijfhouding te liggen, trek hem dan zachtjes door het water. En strooi met complimenten als hij het probeert.
Zwemhouding. Laat je kind met behulp van een plankje of zwemnoodle op zijn buik drijven, terwijl hij ondertussen met zijn benen spartelt en/of jij hem zachtjes voorttrekt.
Springen. Vindt je kind het niet meer eng om met zijn gezicht in het water te gaan, laat hem dan van de kant springen, maar vang hem op voordat hij echt kopje onder gaat. Doe dit in het ondiepe gedeelte van het zwembad. Op zwemles leert hij wel om in het diepe te springen.
Ogen open. Is je kind beetje bij beetje een echte waterrat aan het worden, probeer hem dan eens kort zijn ogen op te laten houden als hij zijn gezicht in het water heeft. Zeg niet dat het kan prikken, maar noem dit gevoel kriebelen.
Zwemles. Is de angst (grotendeels) verdwenen en krijgt hij lol in het ‘zwemmen’, dan is het moment aangebroken om je kind aan te melden voor zijn eerste zwemles.

Zwemles

Het is heel belangrijk dat een kind met watervrees (of een kind dat hier last van heeft gehad) niet wordt gedwongen om dingen te doen die hij echt niet durft. Zijn angst moet serieus genomen worden. Forceren vergroot de angst alleen maar en zal ervoor zorgen dat je kind moeizaam vorderingen maakt op zwemles en het plezier in zwemmen verliest. Kijk dus kritisch naar de (gediplomeerde) zwemonderwijzer die je kind zwemles geeft en vertel hem of haar van tevoren dat je kind geen held is als het op water aankomt.

Het kan lang duren voordat de angst afneemt als de ouders en de zwemjuf of -meester hier niet goed mee omgaan. Push daarom kinderen absoluut niet, maar wees ook niet te voorzichtig en te soft. Zoek de gulden middenweg binnen het leervermogen van je kind. Laat de zwemprestatie los, maar houd wel in de gaten of je kind progressie maakt tijdens de zwemles.

Tips om ervoor te zorgen dat je kind plezier heeft in zwemles en met succes afzwemt.

Oorontsteking en zwemles

Sommige kinderen hebben regelmatig last van oorontsteking. Hier kan angst uit ontstaan en het kan een kind afremmen om onder water te durven. Ze zijn bang voor de pijn in hun oren. Heeft je kind oorproblemen, begin dan eventueel pas op latere leeftijd met zwemles. Vaak hebben oudere kinderen hier minder last van. Het kan ook een optie zijn om oordoppen op maat te laten maken.

Bronnen: Centrum Jeugd en Gezin

Zwemkleding jongens

Uv Zwemkleding

Waterschoenen

Badpakken

Zwemkleding meisjes

Zwembaden

Duikringen

Duikbrillen

Uv Zwemshirts

Duikstaven

Zwemonderwijzer

Britt Klaassen-Anholts, moeder van twee, is zwemonderwijzer en docente bewegingsonderwijs. Samen met haar man heeft ze sinds 2006 een eigen succesvolle zwemschool. Haar boek ' Met succes op zwemles!' is uniek en bevat eenvoudige en leuke tips, oefeningen en spelletjes om op een plezierige manier het zwemtraject te ondersteunen, voor zowel ouder én kind. De website van ‘Met succes op zwemles’ biedt handige hulpmiddelen voor iedere ouder.

Lees meer over