Oorontsteking: als je kind oorpijn heeft

Oorontsteking en oorpijn

Een oorontsteking (de medische term is otitis media) gaat meestal gepaard met oorpijn. Een zeurende, stekende, kloppende of scherpe pijn in het oor. Sommige kinderen krijgen daarnaast koorts, diarree of gaan overgeven. Maar het komt ook wel eens voor dat kinderen vrijwel geen klachten hebben.

Bij sommige kinderen met oorontsteking treedt ook (tijdelijk) gehoorverlies op. Luistert je kind normaal gesproken goed naar je, maar lijkt hij ineens Oost-Indisch doof? Dat zou best eens kunnen komen door gehoorverlies dat wordt veroorzaakt door een oorontsteking. Zodra de ontsteking over is, zou het gehoor binnen een paar weken tot maanden weer goed moeten zijn.

Oorontsteking symptomen op een rijtje

Mogelijke symptomen van oorontsteking zijn:

• oorpijn

• een loopoor

• koorts

• gehoorverlies aan de kant van het ontstoken oor

• je kind is hangerig of prikkelbaar

• je kind heeft geen eetlust of wil niet drinken

• buikpijn, diarree of overgeven

• voorafgaand vaak verkouden

Oorpijn herkennen bij baby of peuter

Het is voor kinderen, zelfs als ze al goed kunnen praten, moeilijk om te vertellen waar pijn zit en hoe die pijn voelt. Baby's en dreumesen kunnen nog helemaal niet vertellen wat er aan de hand is. Je kunt oorpijn bij je kind herkennen aan de volgende signalen:

• Kleine kinderen met oorpijn zijn vaak prikkelbaar, hangerig en huilerig.

• Ze grijpen naar het oor, soms is het alsof ze er jeuk aan hebben.

• Als je baby begint te huilen of krijsen zodra je hem neerlegt, kan dat ook een teken van oorpijn zijn.

• Baby's drinken meestal niet goed.

• Een dreumes wil soms niet eten.

• Jonge kinderen zijn 's nachts vaak onrustig.

Mogelijke oorzaken van oorontsteking bij je kind

Als je kind oorpijn heeft, kunnen er verschillende oorzaken zijn:

• Bij jonge kinderen is bijna altijd een middenoorontsteking de boosdoener. Het middenoor is het gedeelte van het oor dat begint achter het trommelvlies en waarin de gehoorbeentjes zitten.

• Er kan ook sprake zijn van een ontsteking aan de uitwendige gehoorgang, door eczeem, bacteriën of schimmels in vochtophopingen in het gedeelte vóór het trommelvlies.

Ontstoken amandelen, kaak- of kiespijn of een puistje in de uitwendige gehoorgang kunnen ook oorpijn veroorzaken.

Meer lezen: Zo voorkom je een keelontsteking bij je kind

Middenoorontsteking bij kinderen

Het middenoor is het gedeelte van het oor achter het trommelvlies. Vaak ontstaat een middenoorontsteking tijdens of vlak na een verkoudheid. Jonge kinderen kunnen wel tien keer per jaar verkouden zijn en kunnen dan ook één of meerdere keren een middenoorontsteking krijgen.

Bij een middenoorontsteking is via de buis van Eustachius (de doorgang tussen de neus-keelholte en het middenoor) het verkoudheidsvirus in het middenoor terechtgekomen. Daardoor kan het middenoor gaan ontsteken en de buis van Eustachius verstopt raken. Door de ontsteking komt er ontstekingsvocht vrij in het middenoor en hier kunnen ook bacteriën bij komen. Dat vocht zit nu eigenlijk 'vast' tussen de verstopte buis van Eustachius en het trommelvlies. Het kan niet meer teruglopen naar de neus. Daardoor kan het trommelvlies onder druk komen te staan en dat veroorzaakt de oorpijn.

Door de druk op het trommelvlies kan er een scheurtje in het vlies ontstaan. Dan neemt de druk af en verdwijnt de oorpijn. Het gevolg is wel dat het ontstekingsvocht dan naar buiten loopt: je kind krijgt een loopoor. In dat vocht kan wat bloed zitten, dat is niet erg. Een loopoor geneest meestal binnen een week en het trommelvlies gaat daarna ook vaak vanzelf weer dicht.

Omdat een middenoorontsteking vaak begint met een simpele verkoudheid, kan iedereen een loopoor krijgen. Toch komt het veel vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen. Bij kinderen is de buis van Eustachius namelijk smaller en korter dan bij volwassenen, waardoor een verkoudheidvirus vanuit de neus makkelijker in de oren terecht kan komen. De buis raakt ook sneller verstopt.

Kinderen van wie de ouders roken hebben een grotere kans op een middenoorontsteking, zeker als er wordt gerookt in de ruimte waar het kind ook rondloopt. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer één op de drie oorontstekingen bij kinderen mede wordt veroorzaakt doordat deze kinderen 'meeroken'.

Is een oorontsteking besmettelijk?

Je kind kan een oorontsteking niet makkelijk doorgeven aan anderen. De ontsteking zelf is niet besmettelijk. Het eventuele virus dat de ontsteking veroorzaakt wél, zoals elk verkoudheidsvirus.

Uitwendige oorontsteking

Bij een uitwendige oorontsteking is juist de uitwendige gehoorgang (het gedeelte vóór het trommelvlies) ontstoken. Bij kinderen komt dit niet zo vaak voor. Een uitwendige oorontsteking kan worden veroorzaakt door eczeem, bacteriën of schimmels in het oor, maar ook door peuteren in het oor of het oor te veel schoonmaken. Er kunnen dan irritaties optreden, waardoor het oor gaat jeuken of zeer doet. Ook na veel zwemmen, zoals op vakantie, kan een uitwendige oorontsteking ontstaan. Net als een middenoorontsteking kan dit heel pijnlijk zijn.

Mogelijke gevolgen van oorontsteking

Bij kinderen met oorpijn gaat het bijna altijd om een middenoorontsteking, zeker bij kinderen jonger dan vijf jaar. Meestal gaat het vanzelf weer over. Bij kinderen onder de twee jaar kan het een week duren, bij wat oudere kinderen duurt het vaak een dag of drie. Hoewel je kind er flink ziek van kan zijn, is een oorontsteking in principe niet gevaarlijk. Het lichaam lost het meestal zelf weer op.

Bij sommige kinderen kan er na een oorontsteking nog langere tijd vocht achter het trommelvlies blijven zitten. Het valt dan vaak op dat het kind minder hoort. Dit heet een slijmoor. Een slijmoor gaat meestal binnen enkele weken tot een paar maanden over. Er zijn geen medicijnen die dit kunnen versnellen.

Soms kan een middenoorontsteking langer duren en gaat het niet vanzelf over. Een langdurige middenoorontsteking die niet overgaat en niet behandeld wordt, ook wel een 'verwaarloosde oorontsteking' genoemd, kan in zeldzame gevallen leiden tot hersenvliesontsteking, doofheid of slechthorendheid.

Lees ook: Zo herken je de symptomen van hersenvliesontsteking

Hoe kun je een oorontsteking behandelen?

Een oorontsteking gaat bij tachtig procent van de kinderen binnen twee tot drie dagen vanzelf over. Het kind heeft het meeste last van de pijn. Daarom wordt het volgende aangeraden:

1. 01.

   Geef paracetamol tegen de oorpijn. Kies voor paracetamol die geschikt is voor de leeftijd van je kind. Voor jonge kinderen zijn er zetpillen en paracetamoldrankjes. Lees altijd eerst de bijsluiter voor de juiste dosering. Ook belangrijk: wacht niet met het geven van paracetamol tot de pijn terugkomt, geef de volgende dosis op tijd. Zo voorkom je dat je kind 's nachts wakker wordt van de pijn.

2. 02.

   Heeft je kind ondanks de paracetamol nog steeds veel pijn? Overleg dan met de huisartsenpraktijk of je ibuprofensiroop voor kinderen erbij kunt geven.

3. 03.

   In het geval van een loopoor bij trommelvliesbuisjes zal de huisarts oordruppels voorschrijven.

4. 04.

   Een antibioticakuur is bij een 'gewone' middenoorontsteking zelden nodig. In sommige situaties kan een huisarts besluiten om antibiotica te geven, bijvoorbeeld als je kind jonger dan zes maanden is of langer dan een week een loopoor heeft. Of als je kind ernstig ziek is (oplopende koorts) of jonger is dan twee jaar en aan beide oren een ontsteking heeft.

Extra tip: leg wat boeken onder de poten van het hoofdeinde van het bed, zodat je kind met zijn hoofd wat hoger ligt. Dat verlicht de druk op het trommelvlies een beetje.

Neusdruppels of neusspray wordt tegenwoordig niet meer voorgeschreven bij een middenoorontsteking, omdat uit onderzoek is gebleken dat dit niet helpt. Dat geldt voor alle soorten sprays, die met zoutoplossing en met het bestanddeel xylometazoline. Neusspray kan wel helpen als je kind verkouden is, om de neusholtes open te houden en te voorkomen dat hij een middenoorontsteking krijgt. Let op: neusspray met xylometazoline mag je je kind pas geven vanaf twaalf jaar. Lees hier zes tips: dit kun je doen als je baby verkouden is.

Meer weten? 11 antwoorden op vragen over verkoudheid en snotneuzen

Naar de huisarts met oorpijn?

In principe geneest een oorontsteking dus binnen twee tot drie dagen vanzelf. Reageert je kind niet op paracetamol of twijfel je of hij een oorontsteking heeft, dan kun je contact opnemen met de huisartsenpraktijk.

Heeft je kind een loopoor, dan is dat meestal een gevolg van een oorontsteking. Eigenlijk is een loopoor een goed teken: het betekent dat de ontsteking op z'n retour is. Het trommelvlies is opengescheurd en het ontstekingsvocht kan naar buiten. Het is een manier van het lichaam om de ontsteking op te lossen en het gaat ook vanzelf weer over. Alleen als een loopoor na een week nog niet 'droog' is, is het toch verstandig om naar de huisarts te gaan. Meestal krijgt een kind dan antibiotica.
Als het loopoor minimaal een week droog is, controleert de huisarts of het gaatje in het trommelvlies dicht is. Als het gaatje dicht is kan je kind weer met zijn hoofd onder water.

Ga in elk geval langs de huisarts als:

1. 01.

   je kind nog geen maand oud is en koorts heeft.

2. 02.

   je kind jonger is dan zes maanden is en oorontsteking lijkt te hebben.

3. 03.

   je kind jonger is dan twee jaar en oorontsteking aan beide oren heeft.

4. 04.

   je kind erg slecht drinkt: minder dan de helft van wat hij normaal drinkt.

5. 05.

   het oor van je kind van zijn hoofd af gaat staan of als je kind pijn achter het oor heeft als je erop drukt.

6. 06.

   je kind naast oorpijn ook hoofdpijn heeft of pijn aan zijn nek.

7. 07.

   je kind alleen maar zieker lijkt te worden en de oorpijn erger wordt, in plaats van dat de klachten afnemen.

8. 08.

   de oorontsteking na drie dagen nog niet over is.

9. 09.

   je kind het syndroom van Down heeft en oorpijn heeft.

Buisjes

Als je kind regelmatig last heeft van oorontsteking en daardoor ook slechter hoort, kan dat de spraakontwikkeling in de weg staan en blijvende gehoorschade veroorzaken. Deze kans is aanwezig als je kind meer dan vier keer per jaar of drie keer per half jaar een middenoorontsteking heeft. Je kunt in dat geval met de huisarts overleggen of een verwijzing naar de KNO-arts zin heeft. Eventueel kunnen trommelvliesbuisjes een oplossing zijn als je kind terugkerende oorontstekingen heeft. Ook bij een slijmoor dat na drie maanden nog niet vanzelf is verbeterd, kunnen buisjes een oplossing zijn. Lees hier alles over trommelvliesbuisjes.

Kun je oorontsteking voorkomen?

Een oorontsteking is moeilijk te voorkomen: bijna acht op de tien kinderen krijgt voor hun derde jaar minimaal één keer middenoorontsteking.

Probeer als je kind verkouden is zijn luchtwegen goed open te houden om een oorontsteking te voorkomen. Je kunt neusdruppels of een neusspray gebruiken om de neus en holtes open te houden. Check wel eerst of het middel geschikt is voor de leeftijd van je kind.

Om een uitwendige oorontsteking te voorkomen is het belangrijk de oren zo droog mogelijk te houden. Laat na het zwemmen of douchen het water uit de oren lopen en dep ze zachtjes droog met een handdoek. Gebruik geen wattenstaafjes. Als je kind steeds weer oorpijn heeft na het zwemmen, kun je hem een badmuts of oordoppen laten dragen.

Lees hier hoe je het afweersysteem van je kind kunt verbeteren.

Handige tips bij oorontsteking

1. 01.

   Gebruik nooit een wattenstaafje om het oor van je kind schoon te maken. Daarmee kun je zijn trommelvlies beschadigen of een uitwendige oorontsteking veroorzaken.

2. 02.

   Doe ook geen watjes in zijn oren. Er kunnen pluisjes achterblijven die het oor kunnen gaan irriteren.

3. 03.

   Hoe je zijn oren dan wel schoonmaakt? Was dagelijks alleen de oorschelp met wat lauw water en een washandje. Het teveel aan oorsmeer komt vanzelf uit het oor.

4. 04.

   Je hoort wel eens dat je (sla)olie in het oor kunt druppelen tegen oorpijn. Maar als je niet zeker weet of het trommelvlies gescheurd is of niet, kun je dit beter niet doen. Als het trommelvlies open is, kan de olie namelijk in het middenoor terechtkomen, wat de ontsteking kan verergeren.

5. 05.

   Heeft je kind een loopoor door zijn oorontsteking? Laat hem dan niet zwemmen. Douchen kan wel, maar zorg dat er geen shampoo of zeep in zijn oor komt.

Bronnen: The Lancet , Apotheek.nl

Meer lezen: Het belang van gehoorbescherming voor je baby en kind

NeusspraysBij bol

Bekijk

Leidapharm ORSBij vitamines.com

Bekijk

InhalatiedampBij bol

Bekijk

Middelen tegen hoestenBij bol

Bekijk

OorthermometerBij bol

Bekijk

Droge huid sprayBij Look Fantastic

Bekijk

Waterpokkenschuim mousseBij De Online Drogist

Bekijk