Wel of niet snoepen?

Kinderen en snoep, ze lijken onafscheidelijk. Hoe kun je er het beste mee omgaan? Hoe ongezond is snoep eigenlijk? En hoe let je op verborgen suikers?

Dat kinderen zo dol zijn op snoep, daar kunnen ze eigenlijk niet veel aan doen. Alle baby’s hebben een voorkeur voor zoet. Ze hebben duizenden smaakpapillen in hun mond en dat zorgt voor een smaaksensatie waar volwassenen jaloers op kunnen zijn. Hierdoor smaakt bitter ook echt bitter. Zoet met z’n zachte smaak is vanzelfsprekend makkelijker weg te happen. De smaak van borstvoeding is perfect afgestemd op die babybehoefte. Ook in de natuur staat zoet meestal voor veilig en bitter en zuur voor gevaar.

Snoep geeft snelle kick

Baby’s en peuters snakken dus naar zoet, of dat nou borstvoeding is, of snoep. Hierdoor lijken peuters een neus voor zoet te hebben. In reclameblaadjes wijzen ze feilloos snoep, koek en gebak aan. Ziet je kind jou kauwen, dan steken ze hun vinger brutaal in je mond.

Waar komt die aantrekkingskracht vandaan? Snoep geeft een snelle kick door de zoetstof sacharose. Die wordt meteen in het lichaam opgenomen, waardoor de bloedsuikerspiegel stijgt. Wetenschappers zeggen dat er tegelijkertijd geluksstofjes in de hersenen vrijkomen, waardoor je kind zich even heel happy voelt.

Om de suikers te verwerken, reageert het lichaam door insuline aan te maken. Hierdoor wordt de bloedsuikerspiegel weer lager dan normaal. Het lijf vraagt weer om energie, dus zeurt je peuter om nog een spekje. Als je kind te veel suiker (energie) binnenkrijgt, slaat het lichaam dat op als reservebron – in de vorm van vet.

Gesponsord

Eten en drinken

Elke dag een snoepje

Toch is het snoepadvies van veel diëtisten: geef ze elke dag een snoepje. Dit lijkt voor minder overgewicht op latere leeftijd te zorgen, volgens Amerikaans onderzoek uit 2011. Vijf jaar lang werden 11 duizend proefpersonen gevolgd. De groep die geregeld snoep kreeg, had een lagere BMI, een slankere taille en woog minder. Vreemd, je zou denken dat géén snoep veel beter is. Zeker als je kind van zichzelf een lekkerbek is.

‘Voeding en opvoeding liggen dicht bij elkaar’, vindt diëtist Ria van Dijk van de organisatie JOGG (Jongeren Op Gezond Gewicht). ‘Dat het ene kind meer aandacht heeft voor snoep dan het andere, is misschien voor een deel aanleg. Maar het komt ook door wat ze gewend zijn. Als ze vaak iets mogen pakken, een koekje, een appel, een pakje, een snoepje, dan is het logisch dat ze er door de verslavende werking meer naar verlangen. Zeker met peuters valt er een hoop bij te sturen.’

De één-snoepje-regel staat voor een grens die je bepaalt. ‘Je geeft je kind de kans om zich hieraan te houden. Zo leert het zich te beheersen. Een is genoeg. Kinderen die niet gewend zijn om zich aan de grens te houden doordat ze alles mogen eten of juist niets, grijpen bij een ander vaak in de snoeppot. In het laatste geval is snoep een ‘verboden vrucht’ geworden.’

Heeft mijn kind overgewicht?

Samen met je kind genieten van snoep

Ria van Dijk raadt zelfs aan om samen met je kind intens van dat ene snoepmoment per dag te genieten. ‘Genieten is belangrijk, dat heeft iets positiefs in zich, iets leuks, iets speciaals.’ Zet zoetigheid nooit in als troostmiddel, dus geen koekje als je kind gevallen is of als het vervelend doet. Dan heb je kans dat je kind een troosteter wordt of dat je hem beloont voor slecht gedrag.

‘Het is begrijpelijk dat je soms toegeeft, zeker als je zelf moe bent of chagrijnig. En het gebeurt helaas maar al te vaak. In mijn praktijk merk ik nog niets van de crisis, want er wordt volop snoep gegeven. Maar uiteindelijk help je je peuter het meest door je aan één snoepje per dag te houden.’

Nee zeggen en volhouden

Samen genieten, dat klinkt aantrekkelijk. Maar hoe werkt dat in de praktijk? Ik ben nog nooit een peuter tegengekomen die gehoorzaam knikt als je zegt dat één snoepje genoeg is. ‘Zeg nee en houd vol’, moedigt Ria van Dijk aan. ‘Na een paar weken is het een nieuwe regel. Je peuter zwicht echt, het gaat erom wie het langste volhoudt. Je hoeft niet eens veel uitleg te geven, het is gewoon een gegeven. Wat misschien ook helpt: bedenk hoe je reageert als je kind zich losrukt en de straat op rent. Misschien is het voorbeeld wat extreem, maar te veel snoep is net zo slecht voor je kind.’

Uiteindelijk wegen de voordelen (duidelijkheid, geen gezeur, rust in opvoedland) toch op tegen de tijdelijke nadelen. Dat merkte Marlies, moeder van lekkerbek Juul. ‘Wat zag ik er tegenop… In tegenstelling tot mijn oudste kinderen is Juul zo’n meisje dat het gewoon ruíkt als er snoep in huis is. Ze vraagt net zo lang door tot ze iets krijgt. Het begint al na het ontbijt.

Nu ben ik zo ver dat ik het snoep- of koekmoment uitstel tot koffietijd. Als ik dat niet doe, heeft ze daarvoor al twee of meer koekjes te pakken. Rond koffietijd vraag ik haar of ze nú fruit wil of ’s middags. Op een van beide tijdstippen mag ze een snoepje of een koekje, meer niet. Het heeft even geduurd, maar het nee-zeggen heeft echt geholpen. Het lijkt nu geen issue meer. Ze heeft het geaccepteerd.’

Verborgen suikers: 3 suikerklontjes in ontbijtkoek

Als dit alles was, was het snoepverhaal vrij overzichtelijk: je geeft er eentje per dag, houdt dat een tijdje vol, geniet samen intens van het zoete moment en dat is het. Maar je hebt ook nog zoiets als ‘verborgen suikers’. En die zijn een stuk venijniger, zegt lactatiekundige en kinderdiëtist Stefan Kleintjes van o.a. Borstvoeding.com. ‘Het gaat om eten dat wij niet als snoep beschouwen: wit brood, witte pasta, witte rijst, koek, kortom: koolhydraten met het snelle effect. Als je kind daarvan eet, heeft hij binnen de kortste keren weer honger.

In iets onschuldigs als een plakje ontbijtkoek zitten bijna drie suikerklontjes! Terwijl ontbijtkoek, waarschijnlijk door de naam, vaak een gezond tussendoortje wordt genoemd. Vervang die soepstengel, dat stukje volkorenbrood en de rozijntjes die je zo trouw aan je dreumes gaf dus niet te snel. Zelfs niet als je kind een snelle stofwisseling lijkt te hebben en geen gram te veel aankomt. Uiteindelijk wil je natuurlijk dat hij z’n vitamines binnenkrijgt.’

Veel suiker in limonade en sap

Let ook op met limonade. Als er een paar vruchten op de verpakking staan, ben je geneigd te denken dat het ‘gezond’ drinken is. Maar sommige sapjes bevatten per glas bijna vier suikerklontjes – net zoveel als vier spekkies. Stefan Kleintjes: ‘Als je kind twee bekers appelsap per dag drinkt, heeft hij qua suiker al tien appels te pakken. Terwijl je een kind niet meer dan twee stuks fruit per dag geeft.’

Het beste is om je te beperken tot één glaasje. Slimme tip van de kinderdiëtist: geef dat sapje bij de lunch. ‘Volkoren brood heeft een remmende werking op de spijsvertering, waardoor je kind na het vruchtensap minder snel om iets nieuws in de vorm van snoep zal vragen.

Geef ook eens groentesap, water met een heel klein beetje limonade erdoor of thee (eventueel met een scheutje melk). En gewoon water, dat is uiteindelijk de beste dorstlesser. Als je daar jong mee begint, wordt het voor je kind heel normaal.’

Voedingscentrum waarschuwt: ‘Nog steeds te veel suiker in pakjes drinken’

Zelf het goede voorbeeld geven

Er valt gelukkig een hoop bij te sturen zonder dat je je kind een Spartaanse opvoeding hoeft te geven. Maar hoe krijg je anderen zover? Als je kind steeds met een mond vol chocola uit de keuken komt omdat ze oma lief heeft aangekeken?

Kinderdiëtist Stefan Kleintjes: ‘Wees duidelijk over hoe je het wilt. Ik zou niet meteen beginnen over te dikke kinderen, dan maak je het veel te groot. Oma’s mogen best verwennen, maar wel binnen jouw grenzen. Zeg gewoon dat je kind verder prima te eten krijgt en dat het niet nodig is om hem vol te stoppen. Ook hier geldt: één of geen snoepje is genoeg.’

Je kunt het jezelf ook makkelijker maken door op je vrije dag niet van bezoek naar bezoek te hoppen, waarbij bijna iedereen standaard iets lekkers op tafel zet. Dat zijn dan wel erg veel verleidingen voor je kind. Je kunt met je peuter natuurlijk de afspraak maken dat hij altijd eerst aan jou moet vragen of hij iets mag eten, maar thuis heb je er meer zicht op.’

En, helaas, we moeten zelf het goede voorbeeld geven. In 2011 kochten we met z’n allen voor zo’n 1,6 miljard euro aan chocolade en snoep. In de snoep top-3 van het Studiecentrum Snacks en Zoetwaren staat drop boven aan de lijst en bungelen kindersnoepjes als schuimpjes en spekkies ergens onderaan.

Het goede voorbeeld geven: zo doe je dat in de praktijk

Meer tips: snoep verstandig

Laat je kind snoep eten waar hij op kan kauwen en dat hij snel kan doorslikken, dat is minder slecht voor de tanden. Liever dus geen lolly’s en toffees, die blijven lang in de mond kleven.

Krijgt je kind na een partijtje een zakje snoep mee, concentreer dan het snoepmoment. Of verdeel het lekkers over snoepmomenten op meerdere dagen. De hele dag door snoepen betekent continu een zuuraanval op de tanden.

Behalve nee-zeggen, werkt afleiden ook goed. Zet de duplo neer of ga samen knutselen, dan vergeet je kind dat hij net nog een snoepje wilde.

Spreek met andere ouders af in de buitenlucht, daar staan in ieder geval geen schaaltjes met verleidelijk lekkers. En de frisse lucht zorgt voor gezonde trek.

Lees ook: Dit mogen peuters (nog) niet eten