endometriose zwangerschap

Annet Diek lijdt aan endometriose, een pijnlijke aandoening die ervoor kan zorgen dat zwanger worden moeilijk gaat of zelfs helemaal niet lukt. Na een jarenlange zoektocht naar die diagnose en vele vruchtbaarheidsbehandelingen was er voor haar dan toch die positieve zwangerschapstest.

Lees ook: Eén op de tien vrouwen heeft endometriose, dit moet je erover weten

Op haar zestiende beginnen de hevige maandelijkse buikpijnen tijdens haar menstruatie. ‘De pijn was zo erg dat ik regelmatig flauwviel’, vertelt Annet (40). ‘Maar ik dacht: dat hoort er nu eenmaal bij. Ik slikte aspirine om de pijn te onderdrukken en ging aan de anticonceptiepil. Hierdoor had ik minder last van klachten.’

Bloedingen in de buikholte

Dat ze aan endometriose lijdt, weet Annet dan nog niet. Endometriose is een chronische ziekte waarbij weefsel dat lijkt op baarmoederslijmvlies op verschillende plekken in de buik endometriosehaarden vormt.

Actieve endometriosehaarden reageren op dezelfde manier op hormonen als het baarmoederslijmvlies. Daarom kun je tijdens je menstruatie op verschillende plekken in je buikholte bloedingen krijgen. Dit zorgt vaak voor onder meer hevige buikpijn, buikpijn rond de eisprong en pijn in de onderbuik. Daarbij hebben veel vrouwen vruchtbaarheidsproblemen.

Lees meer: Endometriose en zwanger worden

‘Het zal wel aan mij liggen’

Net zoals veel andere vrouwen met endometriose loopt Annet lang rond met haar klachten zonder te weten wat er aan de hand is. ‘Toen ik midden twintig was, ging ik met mijn toenmalige vriend over kinderen nadenken. Ik stopte met de pil. Als gevolg daarvan werden mijn klachten heftiger. Ik had niet meer alleen tijdens mijn menstruaties pijn, nu had ik dagelijks last. Ook geslachtsgemeenschap was pijnlijk.’

‘De huisarts die ik regelmatig bezocht nam me niet serieus. Sommige mensen hebben nu eenmaal een lage pijngrens, zei hij. Een volgende huisarts stuurde me door naar de gynaecoloog. Zij deed een inwendige echo maar zag niks geks. Ze dacht dat mijn klachten werden veroorzaakt door stress. Op een gegeven moment dacht ik: het zal wel aan mij liggen.’

Lees ook: Alles over de baarmoeder

Kijkoperatie

Na een zoveelste bezoek aan de huisarts wordt ze doorgestuurd naar een andere gynaecoloog. ‘Die zei al na vijf minuten er 99 procent zeker van te zijn dat ik aan endometriose zou lijden. Uit een kijkoperatie bleek dat inderdaad zo te zijn. En dat ook mijn kansen op een zwangerschap waarschijnlijk behoorlijk lager waren dan normaal.’

Lees ook: Heeft een vleesboom invloed op je kinderwens of een zwangerschap?

Buikwand verkleefd

In eerste instantie is Annet blij met de diagnose, want nu weet ze eindelijk wat er aan de hand is. Maar al snel sijpelt de impact ervan door. Om de endometriosehaarden zo veel mogelijk te laten verwijderen, en om de kans op een zwangerschap te vergroten, moet ze een operatie ondergaan. Maar het wachten hierop duurt lang.

‘Na anderhalf jaar was ik nog niet aan de beurt. Toen ben ik naar België gegaan, waar ik me door een particuliere arts heb laten opereren. Hier bleek dat mijn buik vol verklevingen zat. Mijn buikwand, eierstokken, baarmoeder en darmen waren aan elkaar verkleefd en de holte van Douglas, de ruimte tussen de baarmoeder en de endeldarm, was helemaal dichtgegroeid. Dat verklaarde de pijnklachten. Mijn buik werd schoongemaakt en ik kreeg zes maanden om zwanger te worden via de natuurlijke manier.’

Geen eisprong

Helaas lukt zwanger worden niet. ‘We werden doorverwezen naar de fertiliteitsarts, waar werd ontdekt dat ik op dat moment geen eisprong had. Mijn hypothalamus bleek een bepaald hormoon niet aan te maken. De arts raadde aan om ivf te doen, maar hier hebben we van afgezien. Ik had al zo veel poespas aan mijn lijf gehad. Het jaar daarna ging mijn relatie uit. Toen ik een nieuwe relatie kreeg, ben ik toch weer met ivf-pogingen begonnen.’

Lees ook: Ons overzicht van alle mogelijke vruchtbaarheidsbehandelingen (en de kosten)

Heftige reactie op ivf

‘Maar mijn lijf reageerde er heel heftig op. Als onderdeel van de ivf-procedures had ik follikelpuncties ondergaan. Hiervoor worden gerijpte eicellen met een holle naald uit je eierstokken gezogen. Deze naald prikt door je vaginawand en je eierstokken. Vrouwen met endometriose hebben een verhoogd risico op ontstekingen na deze puncties en die kreeg ik. Tenminste, dat is de meest waarschijnlijke verklaring. Ik werd heel ziek; ik kreeg onder meer bloedvergiftiging. Na twee pogingen besloten de artsen voor ons dat we zo niet langer door konden gaan. Ik zou kinderloos blijven.’

In de overgang gekomen?

Annets wereld stort in. ‘Ik dacht altijd: ik woon in een westers land waar heel veel mogelijk is; het moet uiteindelijk wel lukken om een kind te krijgen. Ik ging een lang rouwproces door. Ik was getrouwd, maar ons huwelijk heeft het niet overleefd.’

Ruim vijf jaar later, inmiddels heeft ze een nieuwe relatie, speelt de kinderwens en de hoop toch weer op. Maar bij de intake op de fertiliteitsafdeling in 2020 blijkt dat haar follikeltelling zo laag is dat ze tegen de overgang aan zit. ‘Er waren te veel omstandigheden die de situatie bemoeilijkten. Daar hebben we het toen bij gelaten. Ik durfde het niet nog een keer aan.’

Stoppen met medicijnen

In 2021 stopt ze tijdens een retreat op Ibiza met haar medicatie tegen endometriose, en bespreekt dat bij terugkomst met haar arts. ‘Hij is al sinds 2011 mijn arts en kent mijn traject goed. Hij kende ook mijn mentale worstelingen en begreep mijn keuze. Hij gaf ook aan dat als het niet ging we altijd weer konden starten met medicatie.’

Annet besefte dat zowel de endometriose als de kinderloosheid jarenlang haar identiteit hadden bepaald. ‘Ik was zo bezig geweest met ziek zijn en wilde het loslaten. Bovendien: ik gebruikte de medicijnen al zo veel jaren, ik wilde weten waar ik stond. Daarom liet ik de pijnstilling en medicatie, waardoor ik in een chemische overgang zat, staan. Hierna heb ik nog twee keer gemenstrueerd en daarna niet meer. Ik dacht dat ik in de overgang was gekomen en had er vrede mee.’

Naar de bekkenfysiotherapeut

Doordat Annet is gestopt met de medicijnen, heeft ze meer last van buikpijn. ‘Ook moest ik erg wennen aan weer menstrueren, en een paar keer heb ik weer een heftige endo-pijnaanval gehad. In november 2021 kreeg ik zelfs nog een MRI om te kijken of er weer endometriosehaarden te zien waren, maar dat bleek niet het geval. Begin december zat ik bij mijn specialist en bespraken we de optie om mijn baarmoeder te laten verwijderen.

Ik wilde niet meer aan de hormoonbehandelingen en het had toch volgens mij toch geen zin meer om een baarmoeder te hebben. De arts vermoedde dat de pijn toch veel vanuit de angst kwam, waardoor ik verkrampte. Hij verwees me door naar een bekkenfysiotherapeut. Ik moet eerlijk zeggen dat deze arts daar wel een punt had. Ik verkramp bij de gedachte aan de pijn, en daar wordt het natuurlijk niet beter van. Achteraf gezien was ik toen al zwanger.’

Toch een positieve zwangerschapstest

Want op 24 december 2021 heeft ze ineens een positieve zwangerschapstest in haar hand. ‘Blijkbaar had ik toch een eisprong gekregen. Wie weet was dat wel de eerste in mijn leven. Mijn arts zei dat je sommige dingen niet kunt verklaren. In elk geval overkwam me op mijn veertigste het allermooiste: ik beviel van onze zoon. En dan te bedenken dat ik vlak hiervoor nog op het punt had gestaan om mijn baarmoeder te laten verwijderen. Bij mij is er een prachtig hoofdstuk bijgekomen. Maar ik besef dat dat voor veel vrouwen met endometriose niet het geval is.

Zover ik weet is er geen verband tussen het stoppen met de medicijnen en mijn zwangerschap. De medicatie die ik gebruikte, zorgde ervoor dat ik in een chemische overgang zat en niet menstrueerde. En ik wist niet beter dan dat mijn hypothalamus een bepaald stofje niet aanmaakte, en ik daardoor geen eisprong had. Het idee dat ik zwanger kon worden, kwam niet eens bij me op.’

Dieet om darmen rustig te houden

‘De eerste weken van de zwangerschap vond ik het lastig om vertrouwen te krijgen. Ik heb daarom extra echo’s gehad. De zwangerschap verliep heel goed en ook sinds de bevalling voel ik me goed. Ik menstrueer nog steeds niet en gebruik geen medicijnen. Raphael is nu zes maanden oud en ik geef nog borstvoeding, dus wellicht ligt het daar aan. Ik houd me aan een dieet waarmee ik mijn darmen rustig houd. Ik mijd bijvoorbeeld groene groenten en eet geen room.

Je bent niet alleen

‘Wat ik andere vrouwen met endometriose wil meegeven, is: vertrouw op je eigen gevoel. Als jij voelt dat er iets niet goed is, laat je dan niet afschepen. Ik heb me ook laten leiden door mijn gevoel toen ik stopte met de medicijnen. Mijn andere advies is: of je nu de diagnose endometriose krijgt, of te maken krijgt met ongewenste kinderloosheid, zoek steun. Bijvoorbeeld door middel van therapie.

Voor de medische kant is veel aandacht, maar de psychische kant blijft vaak onderbelicht. Terwijl zowel endometriose als ongewenste kinderloosheid op zo veel terreinen van je leven invloed heeft; je werk, je toekomst, je relatie, je zelfbeeld. Het is een harde dobber als je toekomstbeeld ineens in elkaar stort. Zorg goed voor jezelf en weet: je bent niet alleen.’

Tekst: Carin Röst – Foto: Eigen beeld geïnterviewde