Co-ouderschap: 12 tips voor gescheiden ouders

Na een scheiding is het voor kinderen van het grootste belang dat hun ouders goed met elkaar omgaan. Maar ook voor de ouders zelf: jullie zullen vanwege de kinderen regelmatig contact moeten hebben en afspraken moeten maken. Deze tips helpen je bij een soepel co-ouderschap.

Voordat je een kind had, verbrak je misschien het liefst alle contact als een relatie uitging. Maar als er kinderen in het spel zijn, is dat geen optie meer. Wat de reden van de scheiding of verbroken relatie ook is, je hebt vanwege de kinderen nog met elkaar te maken. Misschien niet dagelijks en niet altijd ‘live’, maar je ontkomt er niet aan regelmatig te communiceren met je ex. Het hangt van de situatie af hoe lastig dat voor je is, maar het zal zeker in het begin niet altijd gemakkelijk zijn. Hoe jullie hiermee omgaan is uiteraard aan jullie. Iedereen pakt dit anders aan. Hou je de communicatie beperkt tot onderwerpen die met jullie kind te maken hebben? Of is er nog ruimte voor vriendschappelijk contact?

Meer lezen: zo voorkom je een vechtscheiding. 

Hoe dan ook, voor je kind is het van het allergrootste belang dat de samenwerking tussen jullie als ouders zo soepel mogelijk verloopt en dat er zo min mogelijk wrijving is. Dat biedt een kind de stabiliteit en zekerheid waar hij behoefte aan heeft. Uit onderzoek blijkt dat de relatie tussen co-ouders een sterke invloed heeft op de mentale en emotionele conditie van kinderen, maar ook op het voorkomen van klachten als angst- en paniekaanvallen of depressies en latere relatieproblemen.

Om ervoor te zorgen dat gescheiden ouders de opvoeding gezamenlijk in goede banen leiden zonder juridische stappen te hoeven zetten, is sinds 2009 een Ouderschapsplan verplicht gesteld. Hierin leg je samen afspraken vast met betrekking tot de omgang met je kinderen, de manier van communicatie tussen beide exen en zaken die te maken hebben met school, medische zorg, verzekeringen en eventuele kinderalimentatie. Omdat het soms pittig kan zijn om niet te vervallen in discussies en ruzie: twaalf tips voor een zo soepel mogelijk co-ouderschap.

Lees hier alles over het eenoudergezin.

1. Zie co-ouderschap als een nieuwe relatie
   Een eerste stap naar succesvol co-ouderschap is dat je dit ook weer gaat zien als een relatie, maar dan in een heel nieuwe vorm. Deze nieuwe relatie met je ex draait volledig om het belang van je kind(eren). Niet om jullie en niet om de issues die jullie uit elkaar hebben gedreven. Zet woede, wrok en gekwetste gevoelens opzij. Je relatie of huwelijk mag dan over zijn, je gezin is er nog. Een verantwoordelijke, volwassenen verstandhouding begint met het voorop zetten van het belang, geluk en de stabiliteit van je kind. Besef ook dat je nog tot je kind volwassen is (en waarschijnlijk langer) met je ex te maken zult hebben.
2. Zorg voor een goede sfeer
   Zorg dat de sfeer goed of op z’n minst neutraal is als je ex-partner je kind komt halen of brengen. Houd het belang van je kind in je achterhoofd bij elke discussie of vorm van communicatie. Praat normaal tegen elkaar en train jezelf om rustig te blijven als de spanning oploopt. Laat je niet meeslepen door elke ergernis of frustrerend gedrag van je ex, maar bewaar de rust omdat je kind dat nodig heeft. Neem ook de tijd bij het halen en brengen. Voorkom dat je kind halsoverkop mee moet met je ex, zorg dat je kind klaarstaat voor vertrek. Laat hem eventueel nog wat favoriet speelgoed verzamelen. Maak het afscheid niet te emotioneel. Vaste dagen en vaste rituelen voor weggaan en terugkomen bieden je kind houvast. Zeker wanneer een scheiding nog vers is, is het belangrijk dat je je kind de tijd geeft om te wennen aan de nieuwe situatie. Is hij net van het ene naar het andere huis gebracht, geef hem dan de ruimte om weer even te ‘landen’. Laat hem op zijn gemak wat rommelen voor je verdergaat met de planning van de dag.Lees ook: Co-ouderschap, dit moet je financieel en juridisch goed regelen
3. Toon belangstelling
   Laat aan je kind merken dat je het hem gunt dat hij tijd doorbrengt met zijn andere ouder. Wens ze veel plezier en toon belangstelling: vraag of ze nog iets leuks gaan doen of vraag na afloop wat ze hebben gedaan. Want ook al wil jij niks meer met je ex te maken hebben, je kind verheugt zich er waarschijnlijk op dat ze elkaar gaan zien en samen leuke dingen gaan ondernemen.
4. Concurreer niet met je ex
   Probeer niet te gaan concurreren met de ander. Sta open voor wat je kind vertelt over hun samenzijn en reageer neutraal tot positief op die verhalen. Heeft je kind juist negatieve verhalen over de andere ouder, oordeel daar dan niet meteen over. Misschien wil je kind zich alleen even uiten. Het is geen strijd en je wilt niet dat je kind voelt dat hij tussen twee kampen zit. Zet eventuele jaloezie opzij. Jullie zijn allebei even belangrijk voor je kind en hij heeft recht op een relatie met jullie beiden.10 tips voor alleenstaande ouders, die het leven makkelijker maken.
5. Laat je niet negatief uit over je ex in het bijzijn van je kind
   Houd de communicatie altijd respectvol (dit leg je ook vast in een ouderschapsplan). Dat wil zeggen: praat in het bijzijn van je kind niet negatief over de andere ouder. En voorkom ook dat anderen (vrienden, familie) dit doen. Kinderen zijn loyaal naar beide ouders en hebben hier ook recht op. Je maakt het je kind heel moeilijk wanneer je hem het gevoel geeft dat hij bij jou of jouw familie niet enthousiast of liefdevol over de andere ouder mag praten.
6. Informeer elkaar
   Ook al wil je het contact met je ex misschien tot een minimum beperken, bepaalde zaken zul je moeten overleggen. Zoals medische zaken, schoolresultaten, gewijzigde opvang of geplande logeerpartijtjes. Het is voor je kind prettig als beide ouders op de hoogte zijn van dit soort belangrijke zaken. Communiceer dit dus onderling en leg de verantwoordelijkheid voor het overdragen van deze informatie zeker niet bij je kind.Vervallen jij en je ex al snel in discussies? Het kan helpen om het contact puur zakelijk te zien. Praat met je ex zoals je met een collega zou doen: duidelijk, neutraal en met respect. Het kan ook helpen dingen vragend te opperen, in plaats van al stelling te nemen: ‘Zouden we misschien…?’ of ‘Wat vind je ervan als we..?’. Zorg bovendien dat de communicatie altijd over de behoefte van je kind gaat en niet over die van jou of je ex.Lees ook: Tips van single moeders voor single moeders
7. Overleg de planning
   Breng je je kind naar je ouders op de dagen dat hij bij jou is, overleg dit dan met je ex-partner. Hetzelfde geldt voor studiedagen, kinderfeestjes, sportactiviteiten of logeerpartijtjes. Het is voor je ex-partner wel zo prettig om te weten wanneer je kind onder wiens hoede valt. Maak hier goede afspraken over. Heb je onregelmatige verplichtingen vanuit je werk? Stem dan per week een schema met je ex af, waarbij jullie allebei evenveel tijd met je kind krijgen. Stel je flexibel op, grote kans dat je ex daardoor ook een stuk flexibeler wordt.
8. Respecteer de regels van je ex-partner
   Het geeft je kind rust en duidelijkheid als jullie hem op een vergelijkbare manier opvoeden, met dezelfde normen, waarden en huisregels. Toch kan het zijn dat je ex dingen anders aanpakt. Misschien mag hij daar langer opblijven, meer televisie kijken of krijgt hij vaker snoep. Of misschien is je ex juist veel strenger dan jij. Probeer zoveel mogelijk op één lijn te zitten, maar respecteer ook de regels van de ander. Houd dingen bespreekbaar en blijf redelijk. Schop geen scène over een halfuur verschil in bedtijd. Maak je je zorgen over hoe het eraan toegaat als je kind bij je ex is – bijvoorbeeld als hij daar altijd ongezond eet en uren per dag mag gamen – breng dit dan voorzichtig en niet aanvallend ter sprake. Met het belang van je kind voorop.
9. Houd je kind erbuiten
   Kaart ergernissen, problemen of opvoedkwesties niet aan in het bijzijn van je kind, hoe prangend ze soms ook zijn. Vermijd discussies als je kind het kan horen. Zelfs een kleine woordenwisseling kan voor je kind al emotioneel belastend zijn. Praat dingen daarom uit op een afgesproken tijdstip, zonder je kind erbij.Handig: 7 slimme budgettips voor single ouders.
10. Zorg voor een veilig ‘thuis’
    Laat je kind vallen dat hij liever bij je ex-partner is? Al doet het misschien pijn, respecteer het. Als je er boos of gekwetst op reageert (‘Dan ga je maar naar papa!’), duw je je kind van je af. Waarschijnlijk zegt je kind het in een opwelling en is het een momentopname. Misschien zegt hij het wel gewoon omdat zijn favoriete knuffel nog bij je ex ligt. Toon begrip voor de gevoelens en emoties van je kind. Heeft hij heimwee of maakt hij zich zorgen om de andere ouder? Sta hem dat toe en stimuleer hem zijn andere ouder even te bellen. Zo voelt je kind zich veilig bij je. Dwing je kind ook niet om bij jou te blijven slapen als hij dit echt niet wil, ook al wil je de zorg nog zo graag fiftyfifty regelen. Geef je kind het gevoel dat hij onder alle omstandigheden bij jullie allebei een thuis heeft.Tip: zo kun je zien of je kind de scheiding goed kan verwerken
11. Sta open voor verandering
    Misschien vond je kind het als vierjarige nog oké om steeds om de dag bij één van jullie te verblijven. Maar naarmate hij ouder wordt, zorgt een omgangsregeling waarbij hij om de week bij één van jullie is voor meer rust en stabiliteit. Houd rekening met dit soort veranderingen en wees flexibel als een andere regeling beter is voor je kind.
12. Je ex hoeft geen vijand te zijn
    Als de ergste kruitdampen zijn opgetrokken, kunnen je ex en jij misschien aan je kind laten zien dat papa en mama geen vijanden (hoeven te) zijn. Combineer bijvoorbeeld een ophaalmoment met een ‘samen-moment’, zoals samen eten of een drankje. Dit hangt natuurlijk erg af van de manier waarop de relatie is verbroken. En ook van de komst van eventuele nieuwe partners. Vaak ligt dit erg gevoelig, maar als je probeert ervoor open te staan geef je je kind (en jezelf) iets enorm waardevols voor de toekomst. Er komen immers nog veel verjaardagen, bijzondere momenten op school, diploma’s, feestdagen en misschien ook momenten van rouw. Het is voor je kind heel fijn als jullie er dan samen voor hem kunnen zijn. Jullie als ouders hebben de sleutel naar een schatkamer aan gezamenlijke herinneringen en daarmee de basis van een mensenleven. Wees zuinig op die sleutel.