Als kinderen krijgen niet lukt: 'Mensen uit je omgeving kunnen soms zo ontzettend bot zijn'

'En? Heb je al leuk nieuws? Niet? Goh, dat duurt wel lang he?' 'Nee, maar dat gaat bij jullie echt wel lukken hoor. Ik voel het gewoon.' 'Het kind heeft jullie gewoon nog niet gevonden.'

Een greep voorbeelden uit het onlangs verschenen boek Het is jullie zo gegund, van auteur Thijs Launspach. Een persoonlijk en aangrijpend verhaal van het jarenlange fertiliteitstraject van de psycholoog en zijn vriendin Linde, voordat in 2024 hun zoon werd geboren.

Stress en teleurstellingen

Behalve een medische lijdensweg, waaronder zes pogingen iui (intra-uteriene inseminatie, een methode waarbij met een dun slangetje zaadcellen in de baarmoeder van de vrouw worden gebracht), honderd hormooninjecties en een ivf-punctie, kregen Launspach en zijn partner het psychisch ook zwaar te verduren. Door het verdriet van een miskraam onder meer en de druk die er door stress en teleurstellingen op hun relatie kwam te staan. Maar ook door de reacties uit hun omgeving.

Lees ook: Het buitenland lonkt als zwanger worden niet lukt. Kan of mag daar meer?

Eenzaam

'Mensen weten vaak niet wat ze moeten zeggen en zeggen daardoor precies het verkeerde. 'Als je maar lang genoeg oefent, lukt het wel.' Of: 'Het wordt nodeloos ingewikkeld van een medisch circuit. Als je het laat gaan, komt het vanzelf wel.'

Ik heb me heel eenzaam gevoeld: je wilt je partner niet belasten met je sores, dus hou je je sterk, ook al ga je kapot van binnen. We hadden daarbij de pech dat we geen mensen in onze directe omgeving hadden die hetzelfde doormaakten.'

Gewoon loslaten

Ook bij schrijver en journalist Marieke Poelmann bleef een natuurlijke zwangerschap uit, vanwege de hormoonaandoening PCOS (polycysteus ovarium syndroom, oftewel het uitblijven van een eisprong). Ze belandde in een fertiliteitstraject van vijf jaar, voordat in mei 2023 haar zoon werd geboren.

'De weg naar een kloppend hartje in mijn buik was lang en omvatte twee miskramen, vele hormooninjecties iui en uiteindelijk icsi, een geavanceerde vorm van ivf waarbij de zaadcel in de eicel wordt geplaatst.'

Lees ook: Marieke schreef boek voor deze vergeten groep zwangeren: 'Een fertiliteitstraject laat je nooit helemaal los'

Helpt niet

Ze grossiert in voorbeelden van lastige opmerkingen. 'Dingen als: 'Je moet het gewoon loslaten, dan lukt het vanzelf'. Dan denk ik: loslaten, hoe dan? Ik zat drie keer per week in een ziekenhuis voor behandelingen, kon nergens anders aan denken. Ik was wanhopig, verdrietig en angstig tegelijk.'

Velen leefden mee. 'Maar mensen willen niet te lang blijven hangen in dat ongemakkelijke deel dat pijnlijk is voor jou en dus voor hen. Ze willen graag dat het gesprek weer gezellig wordt, dat voelt veiliger. Dus gaan ze relativeren, benoemen wat er wel goed gaat. 'Maar jullie hebben het wel goed voor elkaar en jullie gaan lekker vaak op vakantie.' Dat is ook wel waar, maar het helpt niet.'

Er zitten grenzen aan wat mensen kunnen aanhoren en dragen

Verwijdering

Toen ze uiteindelijk zwanger was, was Poelmann niet zo blij als ze hoopte. 'Ik durfde niet te geloven dat het deze keer wel goed zou gaan. Dat viel me zo van mezelf tegen, ik had nu toch wat ik wilde? Somber werd ik ervan. Maar dat durfde ik tegen niemand te zeggen, uit angst voor onbegrip. Er zitten grenzen aan wat mensen kunnen aanhoren en dragen. Ik had mijn medelijdenpunten verspeeld.'

Daarom vertelde ze wat ze wel kwijt wilde, gedoseerd en in kleine gesprekken. 'Het is ook een kwestie van aftasten: bij wie kun je je verhaal wel kwijt en bij wie niet? Sommige mensen zeggen direct: 'Het gaat goed, hè?' Dan knik ik maar gewoon. Gelukkig ging het langzaam beter dankzij lichttherapie, EMDR (therapie voor traumaverwerking) en gesprekken met mijn psychotherapeute.'

Lees ook: Janiek was bang voor ziekenhuizen: 'Met EMDR-therapie bereidde ik me voor op de bevalling'

Wonderkind verwacht

Onlangs verscheen Poelmanns boek Wonderkind verwacht: naast een persoonlijk relaas van haar eigen eerste zwangerschap, tevens een zwangerschapsgids met verhalen van andere ervaringsdeskundigen en tips van experts.

Zoals Marloes Vermeulen, voormalig verloskundige en medewerker externe relaties bij Freya, de vereniging voor iedereen met vruchtbaarheidsproblemen. Toen haar eigen kinderwens niet vanzelf in vervulling ging, belandde ook zij in een traject.

'Op een gegeven moment kon ik mijn werk niet meer combineren met mijn eigen behandelingen en kwam ik ziek thuis te zitten. Ik zag de hele dag blije mensen die een kind verwachten en bij ons lukt het maar niet. Mensen konden soms ook wel bot zijn. Een stel vroeg bijvoorbeeld of ik zelf kinderen wilde, daar antwoordde ik bevestigend op.

Een aantal jaar later kwamen ze terug omdat ze een tweede kind wilden. Ze zeiden: 'Maar wil je dan wel kinderen als je ze nog steeds niet hebt?' Gelukkig heb ik inmiddels een gezonde dochter en zoon.'

Misschien wil iemand alleen even vertellen, in plaats van medeleven of advies krijgen

Verdiep je

Vermeulen heeft advies voor de sociale omgeving. 'Verdiep je eens in een fertiliteitstraject. Kijk op de site van Freya, daar staan tips en verhalen genoeg. Misschien wil iemand alleen even vertellen, in plaats van medeleven of advies krijgen. Vraag ook niet te veel naar pijnlijke details, zoals: 'weet je aan wie het ligt dat het niet lukt?''

Launspach wil de lezer vooral een spiegel voorhouden. 'Voor iedereen met een onvervulde kinderwens: complexe gevoelens van boosheid en schaamte horen erbij. Niet dat het minder vervelend is als je dat beseft, maar het gaat erom dat je accepteert dat die er mogen zijn. Ook al kan ik nooit zeggen: het komt goed.'

Net zoals Launspach en zijn vriendin hun liefde verdiepten, vonden ook Poelmann en haar man steun bij elkaar. 'We zijn elkaar gelukkig niet kwijtgeraakt. Ook heb ik contacten opgedaan met vrouwen die in dezelfde situatie zaten. Als je elkaar begrijpt, verbindt dat.'