Joost (44): 'Als jongetje van 8 wist ik al dat ik verloskundige wilde worden'

Joost de Jong (44) kwam laatst aan bij het Beatrixziekenhuis in Gorinchem met in zijn kielzog een zwangere vrouw die op het punt stond om haar kind ter wereld te brengen. Voor die dame een levensveranderende gebeurtenis, maar voor De Jong als verloskundige dagelijkse kost. Hij heeft zich in de afgelopen twee decennia al honderden keren in datzelfde ziekenhuis gemeld, dus ze kennen hem daar inmiddels wel. Althans, dat zou je denken.

Nieuwe receptioniste

'Maar er zat een nieuwe receptioniste en die wees me de weg. Toen kreeg ik een extra knikje van die dame, zo van 'Succes hoor, meneer!' Ze dacht dat ik de aanstaande vader was. Maar toen ik vervolgens zei dat de vader er zo aan komt en ik de weg al wist, snapte ze het ineens.'

Wat hij maar wil zeggen: het is voor een heleboel mensen, zelfs in de zorg anno 2025, nog altijd niet vanzelfsprekend dat ook mannen verloskundige kunnen zijn. En dat is eigenlijk niet zo gek als je weet dat 99 procent van de bijna vierduizend verloskundigen in Nederland vrouw is. 'De rest is man, dus dat zijn er maar een stuk of veertig.'

Lees ook: Eerste afspraak met de verloskundige, hoe gaat dat?

Nog een voorbeeld. 'We gingen eens naar de jaarvergadering van de beroepsvereniging. Het was ergens in De Bilt of in Zeist en we waren lekker vroeg weggegaan om de files te vermijden. Stond ik daar met een mannelijke collega te praten en een plakje cake te eten toen er iemand naar ons toe kwam: 'Eh meneer, dit is een bijeenkomst voor verloskundigen hoor'. Met andere woorden: daar horen jullie niet bij. Die dacht waarschijnlijk: 'Wat moeten die twee kerels hier?''

Niet de brandweer of politie

Maar Joost voelt zich juist als een vis in het water in deze vrouwenwereld. Hij weet niet beter of hij wilde verloskundige worden, ook al had hij er als kind niet echt een idee van wat het precies inhield. 'Ik was echt een klein ventje nog. En ja, toen zei ik voor het eerst: ik wil verloskundige worden. Heel vaak heb ik er over nagedacht waar dat nou vandaan kwam. Eerlijk gezegd weet ik het gewoon niet.'

Zijn vriendjes wilden bij de brandweer, de politie, het leger of straaljagerpiloot worden, maar daar moest Joost niets van weten. 'Er werd altijd wel een beetje lacherig over gedaan: een jongetje dat verloskundige wilde worden. Maar ik liet me er niet door van de wijs brengen. Het was voor mij gewoon een feit of zo. Mijn ouders wisten dus niet beter.

Ik heb een zus die tweeënhalf jaar jonger is, dus die geboorte heb ik niet bewust meegemaakt. Het zou kunnen dat daar wel het zaadje is geplant, maar ik vond het altijd al mooi om te zien dat moeders hun baby helpen. En als een vriendje of vriendinnetje een broertje of zusje had gekregen, dan ging ik er altijd heen. Even kijken hoe dat ging met de verzorging en de baby vasthouden natuurlijk.'

Lees ook: Wat doet een verloskundige?

Biologie en scheikunde

Het was in de tijd dat je bij de hagelslag van Venz punten kon sparen voor cadeautjes. Joost deed daar vrolijk aan mee, omdat in de lijst met cadeautjes ook visitekaartjes stonden waar je je eigen tekst voor kon aanleveren. 'Dus ik sparen en toen heb ik kaartjes laten maken met de tekst 'Joost de Jong - verloskundige'. Ik heb er nog eentje bewaard in een plakboek. Die wens was dus écht al heel concreet.'

Joost werd ouder, maar zijn droombaan bleef al die tijd hetzelfde en dus koos hij voor biologie en scheikunde in zijn vakkenpakket. Na het behalen van zijn diploma op de middelbare school schreef hij zich in bij wat toen nog de Stichting Rotterdamse Opleiding tot Verloskundige heette, maar de belangstelling daarvoor was zo groot dat hij op de wachtlijst terechtkwam.

Dertiende plek op de wachtlijst

'Ik stond pas op de dertiende plek! Ontzettend balen natuurlijk, want er zouden hooguit drie mensen van die wachtlijst alsnog aan de slag kunnen. En dat was dan al veel. Dus toen besloot ik eerst maar een jaartje verpleegkunde te volgen om het volgend schooljaar nog eens te proberen. In de zomer ging ik op vakantie naar familie in Canada.'

En wat niemand verwacht had, gebeurde toch. Op het moment dat Joost in een vliegtuig boven de Atlantische Oceaan hing onderweg naar huis, kwam er een telefoontjedat hij tóch aan zijn droomopleiding kon beginnen. 'Kwam ik op Schiphol aan, stond mijn hele familie daar met een oud stuk behang waarop het goede nieuws stond. Geweldig was dat natuurlijk.

Het was echt van jongs af aan zó'n grote wens. Ik had het eigenlijk al uit mijn hoofd gezet, maar een paar dagen later zat ik als enige jongen met 39 meiden in een klaslokaal. Het mooie daarvan is trouwens dat iedereen direct je naam weet.'

'Ik ben gelovig, dus ik zie dit ook wel als een bewijs dat ons leven wordt geleid. Het kon eigenlijk niet, maar er was toch ineens plek.'

Liever geen man

De rest is geschiedenis. Inmiddels is Joost al sinds 2002 verloskundige in Sliedrecht, waar hij vanaf de eerste dag geaccepteerd wordt. 'Er waren destijds nog aardig wat huisartsen in de regio die lang verloskunde hebben gedaan en van oudsher waren dat vaak mannen, dus veel mensen waren het wel gewend. Maar anderen ook niet.

Ik kan me best voorstellen dat iemand zegt: 'Liever geen man aan mijn bed'. Nou, dat kan natuurlijk en daar moeten we geen drama van maken. Binnen de praktijk houden we daar rekening mee. Mijn collega's begeleiden die cliënten. Iedereen moet een zorgverlener vinden die past bij zijn wensen. Maar als je het mij vraagt, dan heeft het leveren van goede zorg niets te maken met je geslacht.'

In de afgelopen 23 jaar heeft Joost ontelbaar veel bevallingen begeleid, waaronder die van zijn tweede dochter en kent hij de kneepjes van het vak. 'Maar ik zal zelf nooit kunnen ervaren hoe het is om een kind te baren. Dat is natuurlijk een nadeel. Maar het kan óók een voordeel zijn, juist omdát ik mijn eigen ervaring niet kan projecteren op degene die aan het baren is.

Ik kan er altijd blanco ingaan, want ik beoordeel de situatie gewoon op hoe het gaat en niet op hoe ik denk dat het zou voelen. Door die helikopterview kan ik rust brengen.'

Lees ook: Hoe voelen weeën? Een verloskundige legt uit

Een heel klein schakeltje

Maar wat is er nou eigenlijk zo mooi aan verloskunde? 'Het is geweldig om getuige te zijn van de komst van nieuw leven en een heel klein schakeltje te zijn daarin. Je begint met twee kleine celletjes die je met het blote oog niet eens kunt zien en in de negen maanden daarna ontwikkelt dat nieuwe leven zich waarbij er zoveel mis kan gaan. Als je daar over nadenkt ...

Toch gaat het in de meeste gevallen gewoon allemaal goed. Dan is er op een gegeven moment een signaal dat de baring begint en wordt een kind geboren, dat eerst negen maanden aan een navelstreng gezeten heeft en als je die dan doorknipt kan het kind het ineens zelf. Fascinerend! Eigenlijk kan het niet, maar het gebeurt toch.'

Worsteling

Dan is er vaak reden tot blijdschap en vreugde, maar niet altijd. 'Je wordt ook weleens geconfronteerd met leed: van miskramen tot kinderen met afwijkingen of moeders die echt erg ziek worden. Dat zijn schrijnende situaties en ik merk dat die mij nog altijd raken. Maar dat heb je ook nodig om iemand te begeleiden. Want als het je niets doet, hoe kun je iemand dan goed begeleiden?

Slecht nieuws brengen is een van de moeilijkste dingen van dit werk. Je geeft iemand figuurlijk een klap in zijn gezicht. Het blijft een worsteling. Hoe breng je dat nieuws zo dat iemand toch verder kan? Je wilt het zo goed mogelijk doen.'

Lees ook: De impact van een slechte echo: 'Geen vrouw die zegt: gehandicapt? O, haal maar weg'

Wat bij mij paste

Terugkijkend naar dat jongetje van 8: is het na bijna 25 jaar ervaring nou wat hij voor ogen had? 'Intuïtief heb ik aangevoeld dat ik hier goed in zou kunnen zijn. Toen ging ik al naar net bevallen moeders toe om te kijken, ik was toen al een mensenmens. Blijkbaar wist ik dat dit bij mij paste. Dus in die zin is het precies wat ik ervan had gedacht.'