Wat is prostaglandine?
Prostaglandine is een hormoon dat aan het eind van de zwangerschap vrijkomt zodat de bevalling kan beginnen. Het wordt onder meer aangemaakt door de placenta, de vliezen en het baarmoederslijmvlies.
Wat doet het hormoon progesteron?
Eerst even aandacht voor een ander hormoon: progesteron. Progesteron en prostaglandine hebben namelijk allebei een rol bij de veranderende functie van de baarmoeder aan het eind van de zwangerschap. Je baarmoeder is tijdens de zwangerschap de veilige plek waar je baby groeit en zich ontwikkelt, tot hij klaar is voor het leven buiten de buik. Progesteron helpt bij die functie van de baarmoeder. Dit hormoon ontspant de baarmoederspier, zodat die niet samentrekt om de baby te vroeg af te stoten. Progesteron zorgt er ook voor dat je baarmoederhals een slijmprop aanmaakt die de baarmoeder goed afsluit. En het onderdrukt de aanmaak van het hormoon prostaglandine.
Lees meer: progesteron doet nog meer tijdens de zwangerschap én kan ook obstipatie veroorzaken.
Wat doet het hormoon prostaglandine?
Als je baby ergens tussen 37 en 42 weken zwangerschap klaar is om geboren te worden, neemt de aanmaak van progesteron af en maakt je lichaam meer prostaglandine aan. Dit hormoon bereidt de baarmoeder voor op een heel andere functie: je baby ter wereld brengen. Prostaglandine zorgt bijvoorbeeld voor het verweken van de baarmoedermond en voor de aanmaak van oxytocine. Dit werkt als volgt:
Tijdens de zwangerschap is je baarmoederhals een paar centimeter lang en heel stug. Dit is nodig om de baarmoeder stevig dicht te houden en het gewicht van de baby, de placenta en het vruchtwater te kunnen dragen.
Prostaglandine maakt de baarmoederhals zachter, zodat deze door de druk van het hoofdje van de baby en eventuele voorweeën steeds korter wordt. Dit heet het verweken en verstrijken van de baarmoedermond.
Als de baarmoedermond door de prostaglandine zacht en plat is geworden en al een beetje openstaat, noem je dat 'rijp'. Je lichaam maakt steeds meer oxytocine aan. Dit zorgt ervoor dat je baarmoederspier gaat samentrekken en je ontsluitingsweeën krijgt.
Strippen: prostaglandine opwekken
Je lichaam regelt zelf de afname van progesteron en de toename van prostaglandine en oxytocine voor de weeën. Dit is een geleidelijk proces, dat bij elke zwangerschap op een ander moment begint en in een eigen tempo verloopt. Normaal gesproken begint het tussen de 37 en 42 weken, en meestal niet op de uitgerekende datum.
Ben je 41 weken zwanger en heb je nog geen weeën? Dan kan je verloskundige voorstellen om je te strippen. Dit betekent dat ze met haar vingers de vliezen voorzichtig loswoelt van de baarmoedermond. Je baarmoedermond moet daarvoor al verstreken zijn en een klein beetje openstaan. Deze ingreep kan ervoor zorgen dat de aanmaak van prostaglandine toeneemt, waardoor je ook oxytocine gaat aanmaken en weeën krijgt.
De verloskundige kan je thuis of op de praktijk strippen als je wilt dat de bevalling gaat beginnen. Dat betekent niet dat het altijd werkt: je lichaam moet verder ook aan de bevalling toe zijn. Je kunt door het strippen ook weeën krijgen die na een tijdje stoppen.
‘Tijdens de zwangerschap en bevalling gebeurt er van alles in je lichaam. Dit is een natuurlijk proces waarbij jij je lichaam kunt ondersteunen door te ontspannen en je lijf zijn werk te laten doen’
– Zwangerschapscoach Georgina Kwakye
Lees meer: Strippen, wat is het en hoe werkt het?
Prostaglandine opwekken bij een kunstmatige inleiding
Als er een reden is om je bevalling kunstmatig in te leiden wordt er eerst gekeken of je baarmoedermond rijp is. Zo niet, dan moet dit kunstmatig gebeuren voordat je weeënopwekkers krijgt. Dit heet primen (voorbereiden) en dat kan op meerdere manieren:
Met medische prostaglandine in de vorm van een tablet, gel of hormoonveter, die in je vagina – tegen je baarmoedermond – wordt ingebracht.
Met een ballonkatheter. Er wordt een ballonnetje in je vagina gebracht, dat wordt gevuld met water. De druk van de ballon tegen je baarmoedermond stimuleert de aanmaak van prostaglandine.
Door het slikken van een medicijn met prostaglandine.
Met de gynaecoloog overleg je welke manier van primen in jouw situatie het beste is. Soms komt de bevalling door het primen al op gang en heb je daarna geen weeënopwekkers meer nodig. Maar het kan ook zijn dat het primen een aantal keer moet worden herhaald voordat de baarmoedermond rijp is. Je bent dan een paar dagen bezig voordat de bevalling kan worden opgewekt. In die periode kun je last hebben van krampen en harde buiken.
Lees meer: Hier lees je de stappen, de voordelen en de nadelen van het inleiden van een bevalling.
Synthetische prostaglandine bijwerkingen
De medische prostaglandine (Misoprostol of Dinoproston) die bij kunstmatige inleiding wordt gebruikt, kan bijwerkingen geven. Zo kun je last krijgen van:
misselijkheid
braken
diarree
hoofdpijn/migraine
duizeligheid
koorts
lage bloeddruk
hartritmestoornis bij de moeder (bradycardie)
veranderde hartslag, ademhalingsnood en een lage Apgar-score bij de baby
Zelf prostaglandines opwekken
Een bekende tip om de bevalling een zetje te geven als je voorbij de uitgerekende datum bent, is seks. Een van de redenen daarvoor is dat sperma prostaglandines bevat. Er is geen wetenschappelijke onderbouwing dat deze manier van het opwekken van de bevalling effectief is. Aangenomen wordt dat sperma alleen in grote hoeveelheden genoeg prostaglandines levert om de baarmoedermond rijp te kunnen maken. Dat de bevalling begint doordat er tijdens seks, tepelstimulatie en een orgasme veel van het hormoon oxytocine vrijkomt, is aannemelijker. Bovendien moet seks nooit een moetje zijn, omdat je graag wilt dat de bevalling begint.
Lees meer: De bevalling opwekken, kun je dat zelf?
Bronnen: Erasmusmc.nl, Farmacotherapeutisch Kompas, NVOG.nl
