Rusteloze benen tijdens je zwangerschap

Leestijd 7 minuten • 7 januari 2025, 14:41

Intens getintel of gekriebel in je benen, dat alleen stopt als je ze steeds blijft bewegen: dat is het 'restless legs-syndroom'. Niet zo'n bekend zwangerschapskwaaltje, maar toch heeft een op de vier vrouwen last van rusteloze benen tijdens de zwangerschap. Wat helpt?

Lees verder onder de advertentie

Wat zijn rusteloze benen?

Het rusteloze benen syndroom is een onbedwingbare neiging om je benen te bewegen. Je voelt een vervelend, tintelend, brandend of jeukend gevoel, vaak in je kuiten, en het stopt alleen als je je benen beweegt. Zodra je stopt met bewegen, komt dat onrustige gevoel weer terug. Bewust je benen stilhouden helpt ook niet: op een gegeven moment voelen ze zo onrustig, dat je toch weer gaat bewegen. In je slaap kunnen je onrustige benen ook uit zichzelf oncontroleerbare, schoppende bewegingen maken.

Naar schatting heeft 5 tot 10 procent van de bevolking last van rusteloze benen, ook wel restless legs genoemd. Maar uit Italiaans onderzoek onder 600 zwangere vrouwen bleek dat het percentage tijdens een zwangerschap veel hoger ligt: ruim 26 procent.

Tip! Zwanger? Shop deze hippe en comfortabele zwangerschapskleding

Lees verder onder de advertentie

Wanneer krijg je onrustige benen tijdens de zwangerschap?

Rusteloze benen krijg je vaak juist wanneer je benen mogen rusten. Bijvoorbeeld als je 's avonds op de bank zit, tijdens een lange autorit, in het vliegtuig of als je in bed ligt. Soms is het gevoel zo erg dat je er niet door kunt slapen. Ook kun je midden in de nacht wakker worden van een zwaar of onrustig gevoel in je benen.

Tijdens een zwangerschap kan het restless legs syndroom zich al in het eerste trimester ontwikkelen, maar de symptomen zijn meestal het ergst tijdens het derde trimester, rond de 7-8 maanden. Zodra je bevallen bent, ben je waarschijnlijk van je rusteloze benen af, of anders binnen een paar weken.

Lees ook: Dít helpt jou om je beter te voelen tijdens je zwangerschap

Lees verder onder de advertentie

Symptomen restless legs

Kriebels, jeuk of een vervelend onrustig gevoel in je benen.
Een oncontroleerbare dwang om je benen te bewegen.
Als je beweegt, verdwijnt het vervelende gevoel vrijwel meteen.
Het treedt vooral op als je in bed ligt of langere tijd stilzit.
De meeste mensen voelen het irritante gevoel in hun onderbenen, maar je kunt het ook in je bovenbenen, voeten, armen of handen krijgen.
Je kunt al in het begin van de zwangerschap rusteloze benen krijgen, maar de meeste vrouwen hebben er vooral in het derde trimester last van.

Mogelijke oorzaak

De oorzaak van het rusteloze benen syndroom is niet precies bekend. Er wordt nog steeds onderzoek naar gedaan. Wel is duidelijk dat erfelijkheid een rol speelt: als je vader of moeder last van restless legs heeft, is de kans groter dat jij hier ook last van krijgt. Slaaptekort kan ook een oorzaak zijn. Ook kan het een bijwerking zijn van bepaalde medicijnen.

Waarom zwangere vrouwen vaker last hebben, staat evenmin vast. Het vermoeden bestaat dat dit te maken heeft met veranderingen in de bloedsomloop en je hormoonhuishouding, of door ijzertekort. Bij vrouwen die voor de zwangerschap al last hadden van rusteloze benen, kan het erger worden als ze zwanger zijn.

Lees verder onder de advertentie

Zijn rusteloze benen gevaarlijk?

Rusteloze benen zijn een onschuldig, maar frustrerend kwaaltje. Het gevolg kan wel zijn dat je door die rusteloze benen heel slecht slaapt, waardoor je last krijgt van (over)vermoeidheid. Ook de nachtrust van je partner kan eronder lijden. Heb je er zoveel last van dat je er erg slecht door slaapt, bespreek dit dan met de huisarts. Mogelijk ontstaat het rusteloze benen syndroom door ijzertekort, daar zou naar kunnen worden gekeken.

Restless legs of kramp in de kuiten?

Rusteloze benen worden soms verward met kuitkramp, maar dit is een ander zwangerschapskwaaltje. Het verschil is dat bij kramp een spier zich pijnlijk samentrekt. Deze pijn is ook intenser. Bij rusteloze benen verdwijnt het vervelende gevoel als je je benen beweegt, terwijl dit bij kramp vaak juist onprettig is of niet helpt. Kramp gaat vaak over als je je been stilhoudt en je kuit strekt, door je voet te flexen: je strekt daarbij je tenen omhoog en naar je toe.

Medicijnen of niet?

Bij ernstige klachten door rusteloze benen worden soms medicijnen voorgeschreven, maar deze medicijnen hebben ook bijwerkingen. Ook verergeren sommige van deze medicijnen de klachten juist. Bovendien is het advies om tijdens de zwangerschap terughoudend te zijn met medicijngebruik. Ga zeker niet op eigen houtje medicijnen of voedingssupplementen slikken, maar bespreek dit met je huisarts.

Lees verder onder de advertentie

Tips tegen onrustige benen tijdens de zwangerschap

Er is geen behandeling voor het rusteloze benen syndroom. Wel zijn er wat do's en don'ts om restless legs tijdens de zwangerschap te voorkomen of te verminderen. Deze tips werken niet voor iedereen, maar ze zijn het proberen waard.

01.
Stoppen met cafeïne
Cafeïne kan rusteloze benen verergeren. Drink dus geen koffie, thee, cola en andere cafeïnehoudende dranken.
02.
Bewegen
Probeer gedurende de dag geregeld te bewegen. Een wandeling tijdens de lunch, zwemmen, yoga. Dit is goed voor de doorbloeding van je benen.
03.
IJzerrijke voeding
Rusteloze benen tijdens de zwangerschap kunnen een symptoom zijn van ijzertekort. Tijdens de zwangerschap heb je hier meer kans op. Eet genoeg ijzerrijke voeding, zoals groene groenten en volkorenproducten. Bespreek het ook met de huisarts of je verloskundige als je vermoedt dat je een ijzertekort hebt. Hier lees je meer over ijzertekort.
04.
Vitamines en mineralen
Er is geen wetenschappelijk bewijs voor, maar een tekort aan vitamine B12, magnesium of foliumzuur zou rusteloze benen kunnen veroorzaken. Bespreek met je huisarts of het nodig is om hier supplementen voor te slikken.
05.
Massage
Vraag of je partner je benen wil masseren voor het slapengaan. Laat hem met zijn handen vanaf je kuiten omhoog strijken.
06.
Warmte en/of kou
Een wisseldouche of je onderbenen afdouchen met koud water kan ook helpen. Of probeer een warm bad voor het slapengaan. Een warme kruik of juist een coldpack tegen je onderbenen is ook een optie. Het is een kwestie van uitproberen of warmte of kou jou het beste helpt.
07.
Niet te vroeg naar bed
Probeer om pas in bed te gaan liggen als je moe bent en wilt gaan slapen, in plaats van al vroeg naar bed te gaan en daar te lezen of tv te kijken. De rusteloze benen komen meestal op als je langere tijd stilligt, waardoor je minder makkelijk in slaap valt.
08.
Stretch je benen regelmatig, of probeer de onderstaande oefeningen.

Bi-Oil huidverzorgingsolieBij Amazon

€ 13,99

Weleda zwangerschapsolieBij bol

€ 17,36

Versterkende nagelcrèmeBij bol

€ 13,29

Verstevigende nagellakBij bol

€ 13,59

Bepanthen beschermende zalfBij bol

€ 6,95

Vitamines zwangerschapBij vitamines.com

Weleda Mama perineum massageolieBij bol

€ 15,99

Clinique Acne behandelingBij bol

€ 22,85

Naïf zwangerschapsolieBij bol

€ 15,19

Theranal aambeienzalfBij bol

€ 11,70

Lees verder onder de advertentie

Oefeningen tegen rusteloze benen

Het kan helpen om gedurende de dag en voordat je in bed stapt even wat rek- en strekoefeningen te doen, bijvoorbeeld:

Luchtfietsen: maak fietsbewegingen met je benen terwijl je ligt of half zit.
Draai rondjes met je voeten vanaf je enkels, linksom en rechtsom.
Ga op de grond zitten en strek je benen voor je uit. Beweeg met een rechte rug je bovenlichaam vanuit je heupen wat naar voren, tot je strekking aan de achterkant van je benen voelt. Flex eventueel ook je voeten, dus trek je tenen naar je toe.
Rustige yogaoefeningen voor het slapengaan kunnen je ook helpen om makkelijker in slaap te vallen.

Wees lief voor je benen

Naast rusteloze benen kun je tijdens de zwangerschap ook last hebben van vermoeide benen, die zwaar aanvoelen. Dit komt doordat je meer vocht vasthoudt in je benen. Probeer je benen af en toe omhoog te leggen, bijvoorbeeld op een stoel. Kun je nog lekker op je rug liggen, leg je benen dan even omhoog tegen de muur. Zo kan het vocht beter worden afgevoerd.

Lees verder onder de advertentie

Omdat de bloedvaten in je benen verslappen onder invloed van het zwangerschapshormoon progesteron, heb je tijdens de zwangerschap een grotere kans op spataderen. Niet te lang staan, niet te lang zitten en regelmatig bewegen kan helpen dit te voorkomen.

Ook je spieren en banden verslappen door de progesteron. Daardoor kun je makkelijker dan anders door je enkel zwikken. Iets om rekening mee te houden bij het sporten. Maak het jezelf verder zo makkelijk mogelijk en draag geen hoge hakken, maar fijne platte schoenen of sneakers.