Moedermelk bewaren en opwarmen

Leestijd 8 minuten • 22 januari 2025, 15:08

Geef je borstvoeding? Dan ga je misschien ook kolven en een voorraad moedermelk aanleggen. Hoe lang kun je afgekolfde moedermelk bewaren? Hoe zit dat met ontdooide melk? En hoe laat je moedermelk uit de vriezer of de koelkast op kamertemperatuur komen?

(Medisch) beoordeeld door:

Christine Bulsing

Lactatiekundige

Lees verder onder de advertentie

Wat heb je nodig om moedermelk te kolven en bewaren?

Twee grote voordelen van borstvoeding geven: het is gratis en je hebt er geen spullen voor nodig. Tot je weer aan het werk gaat of weleens zonder je baby op pad wilt, maar ook borstvoeding wilt blijven geven. Je kunt dan een kolfapparaat huren of kopen en de moedermelk voor je baby afkolven en bewaren. Ook kun je een voorraad melk aanleggen in de vriezer.

Dit heb je nodig om moedermelk af te kolven, bewaren en aan je baby te geven:

Een goede borstkolf. Er zijn allerlei typen borstkolven verkrijgbaar. Sommige zijn elektrisch, andere bedien je met de hand, en dat is meteen het grootste verschil. Tip: De draadloze Elvie kolf is mega populair, maar is-ie echt het geld waard? Lees hier de uitgebreide review.
Flesjes en spenen. Daaruit drinkt je baby de afgekolfde melk als jij niet in de buurt bent. Het is vooral belangrijk dat je baby niet te vroeg uit de fles drinkt, want dit zorgt voor verwarring met de borst. Begin pas met het geven van een fles als je baby goed uit de borst drinkt. Een mooi moment om te starten is als je baby rond de zes weken oud is. Kies de maat speen die past bij de leeftijd van je baby.
Koeltasje met koelelement. Dit is nodig om de afgekoelde melk mee te nemen, bijvoorbeeld als je op je werk hebt gekolfd. Soms krijg je dit erbij als je een kolfapparaat koopt.
Flesjes of bewaarzakjes. Afgekolfde melk kun je bewaren in flesjes/potjes of speciale moedermelkbewaarzakjes. Die kun je ook in de vriezer leggen. Je kunt eventueel ook (uitgekookte) ijsblokbakjes gebruiken, maar let op dat ze zijn gemaakt van materiaal zonder het chemische bestanddeel bisfenol A (BPA).
Flessenwarmer. Moedermelk moet au bain-marie worden opgewarmd. Dat kan in een pannetje, maar een flessenwarmer is ook handig én veilig, omdat je zo zeker weet dat de melk op de juiste temperatuur is.
Etiketten. Hierop schrijf je de datum waarop je de melk hebt afgekolfd, plus eventueel de hoeveelheid. Koop etiketten die niet loslaten in de ijskast of vriezer. Zo kun je altijd zien of de bewaarde melk nog goed is.

Lees verder onder de advertentie

Tip: Alles wat je nodig hebt voor borstvoeding – waaronder bewaarflesjes – vind je hier.

Zo leg een je voorraad aan

Het aanleggen van een voorraad doe je zo: kolf extra melk af naast de normale voedingen. Bijvoorbeeld na de ochtendvoeding, omdat je na de nacht de meeste melk hebt. Je kunt proberen te kolven terwijl je baby aan de andere borst drinkt. Je kunt ook kiezen voor een vast moment tussen twee voedingen in. Probeer eerst 20 ml te kolven en kolf elke dag iets meer. Na een aantal dagen maak je vanzelf meer melk aan.

Het is niet nodig om een vriesvak vol moedermelk te hebben. Hoeveel voorraad handig is om te hebben? Het aantal flesjes dat je baby drinkt op de dag dat jij straks werkt plus één extra. Dat is voldoende. Dit zijn bijvoorbeeld vijf flesjes van 120 ml. Je vult de voorraad automatisch weer aan als je gaat kolven op je werk.

Lees verder onder de advertentie

Lees ook: Kolven: wanneer, hoe vaak en hoe lang?

Hoe kun je moedermelk bewaren?

Als je de melk die je net hebt afgekolfd nodig hebt voor de volgende voeding van je baby, kun je het gewoon op kamertemperatuur laten staan. Vers afgekolfde moedermelk is buiten de koelkast (op kamertemperatuur) maximaal acht uur houdbaar. Colostrum mag twaalf uur op kamertemperatuur worden bewaard. Wil je de moedermelk langer bewaren, zet het dan zo snel mogelijk in de koelkast. Let op: zet de melk niet in de koelkastdeur, maar zoveel mogelijk achterin. Daar is het het koudst. Hoe lang je het daar kunt bewaren? In de koelkast blijft je melk tot drie dagen goed.

Het is normaal als moedermelk wat zepig ruikt nadat het een tijdje in de koelkast of vriezer heeft gestaan. Dat betekent niet dat het bedorven is, maar het komt door de werking van de enzymen in moedermelk. Als melk bedorven is, ruik je dat meteen. Er kunnen dan ook brokken in zitten. Vindt je baby de melk uit de koelkast of vriezer niet lekker, omdat de smaak wat is veranderd door het bewaren? Je kunt je melk ook pasteuriseren. Op deze manier kun je het buiten de ijskast of vriezer bewaren. Dit doe je door de melk te verhitten tot het kookpunt (als er belletjes ontstaan) en dan snel te laten afkoelen. Zorg dat je af en toe roert en blijf erbij, want het verhitten kan snel gaan.

Lees verder onder de advertentie

Lees ook: Alles over de heilzame werking van moedermelk

Hoelang kun je moedermelk bewaren?

Op kamertemperatuur, in de koelkast of in de vriezer: hoelang kun je moedermelk bewaren?

Lees verder onder de advertentie

Moedermelk bewaren, invriezen en ontdooien

Je kunt afgekolfde moedermelk ook invriezen, nadat je het hebt laten afkoelen in de koelkast. Je moet dat wel binnen 24 uur na het kolven doen. Goed uitgekookte kunststof ijsblokbakjes, ijsblokzakjes of speciale moedermelkbewaarzakjes zijn daar heel geschikt voor. Zo kun je later precies de juiste hoeveelheid melk ontdooien die je kind nodig heeft. Hou er rekening mee dat de melk uitzet als het bevriest: hou een kwart van de bakjes of zakjes leeg.

Vergeet niet overal stickers op te plakken met de datum waarop je de melk hebt ingevroren. Hoe lang kun je moedermelk in de vriezer bewaren? Ingevroren melk blijft in de (diep)vriezer (-18 °C) tot twaalf maanden goed. In het vriesvak van de koelkast is dat twee weken.

Hoe lang ontdooide moedermelk bewaren?

Het beste kun je ingevroren melk in de koelkast laten ontdooien. Daar moet je zo'n twaalf uur voor uittrekken. Eenmaal ontdooide moedermelk kun je maximaal 24 uur in de koelkast goed houden.

Lees verder onder de advertentie

Moedermelk opwarmen

Ontdooien kan ook sneller: houd het zakje bevroren melk onder de kraan en ontdooi het eerst een tijdje met koud water. Warm de melk vervolgens onder de warme kraan op. Dit is overigens niet de meest duurzame oplossing. Je kunt de melk ook in een pan warm water zetten tot die de juiste temperatuur heeft.

Moedermelk opwarmen in de magnetron wordt afgeraden, omdat door het verwarmingsproces belangrijke stoffen verloren gaan. Ook kunnen er zogenaamde 'hotspots' ontstaan, doordat een magnetron niet gelijkmatig verhit. De melk verwarmen in een flessenwarmer of au bain-marie is beter en veiliger.

Kun je opgewarmde moedermelk bewaren?

Opgewarmde moedermelk bewaren kan niet. Die moet je dus weggooien. Vries de melk nooit opnieuw in en zet het ook nooit opnieuw in de koelkast.

Lees verder onder de advertentie

Bewaar je moedermelk met deze zakjes en flesjes

Medela bewaarzakjesBij bol

Medela bewaarflesjesBij bol

Bewaarbekers PhilipsBij bol

IJsblokbakjesBij Blokker

BewaarbakjesBij Amazon

Hygiëne en kolven

Het spreekt voor zich dat hygiëne bij het kolven heel belangrijk is. Was je handen daarom altijd goed voor je gaat kolven en kook alle kolfattributen en losse onderdelen van het kolfapparaat regelmatig uit. Dit doe je door ze eerst goed af te spoelen en dan een aantal minuten in kokend water onder te dompelen. Let op: spenen en andere onderdelen van siliconen hoeven maar één minuut te koken. Is je kind wat groter, dan is één keer per week alles uitkoken voldoende. Dit schema is een goede richtlijn voor het reinigen van de kolfattributen. Ook handig: hier vind je een uitgebreide uitleg over het schoonmaken van een kolfapparaat.

Lees verder onder de advertentie

*Het verschilt per borstkolf welke onderdelen uitgekookt moeten worden, kijk dus goed in de handleiding van je kolf.

Borst- en flesvoeding combineren

Vind je kolven te veel gedoe of lukt het je niet om voldoende voorraad aan te leggen? Moedermelk en kunstvoeding kun je in principe prima combineren, bijvoorbeeld als je gaat werken. Het ligt dan voor de hand om je baby 's ochtends en 's avonds borstvoeding te geven en de overige voedingen (kunstvoeding) overdag door anderen te laten geven. Voordat je flesvoeding en moedermelk kunt combineren, moet je melkproductie wel goed op gang zijn.

Lees verder onder de advertentie

Hou er ook rekening mee dat je baby moet wennen aan deze combinatie, neem daar de tijd voor. Ook kan het gebeuren dat je melkproductie terugloopt, omdat je baby minder voedingen uit de borst drinkt.

Lees ook: Hoe lang borstvoeding geven?

8 tips voor het bewaren en ontdooien van moedermelk

Moedermelk bewaren doe je op de koudste plek in de koelkast: achterin op de glazen plaat boven de groentelade.
Vers afgekolfde moedermelk kun je invriezen in moedermelkbewaarzakjes. Laat het eerst afkoelen in de koelkast en vries het binnen 24 uur is. Vul de zakjes voor driekwart, zodat er ruimte is als de melk gaat uitzetten in de vriezer.
Plak etiketten met de kolfdatum op de zakjes.
Ontdooi de melk door het zakje een nacht in de koelkast te leggen. Zo worden de bestanddelen van de moedermelk goed beschermd. Je kunt het zakje moedermelk ook in warm water (max. 85 °C) leggen.
Warm ingevroren moedermelk niet op in een magnetron, omdat vitaminen, mineralen en andere belangrijke voedingsstoffen dan verloren gaan. Warm het au bain-marie op (80-85 °C) of gebruik een flessenwarmer.
Maak je geen zorgen als de ontdooide melk er gek (vlokkerig) uitziet; de romige vetlaag scheidt zich van de rest. Als je de fles na het opwarmen rustig omschudt, wordt het weer één geheel.
Vermijd hard schudden en roeren van de melk. Rustig roeren mag wel.
Belangrijk: vries ontdooide melk NOOIT opnieuw in. Dat verhoogt de kans op bederf en bacteriën.