BabyVoeding & borstvoeding

Alles over flesvoeding

Getty Images
Getty Images
Leestijd 11 minuten
(Medisch) beoordeeld door:
marije verwijs
Marije Verwijs
Expert voeding en gezondheid Voedingscentrum
Lees verder onder de advertentie

Flesvoeding of borstvoeding?

Over de keuze voor borstvoeding, flesvoeding, of een combinatie van beide wordt nog altijd heftig gediscussieerd, waarbij de emoties soms hoog oplopen. Hoe dan ook: iedere moeder maakt haar eigen keuze voor borst- of flesvoeding en hanteert daarbij haar eigen criteria.

Soms valt er helaas niets te kiezen, maar lukt borstvoeding gewoonweg niet. Gelukkig is er dan flesvoeding als prima alternatief. Als je voor flesvoeding kiest, maakt het eigenlijk niet uit welk merk je kiest; wat er precies in moet zitten, staat in de wet voorgeschreven

Lees ook: Flesvoeding en borstvoeding combineren: wat je wil weten

Lees verder onder de advertentie

Wat heb je nodig?

Flesjes en spenen zijn er in allerlei soorten en maten. Ook in flesvoeding zelf is er veel keus. Als je van plan bent je kind flesvoeding te geven, heb je het volgende nodig:

Misschien wil je ook melk gaan kolven voor je baby. Je kunt hiervoor een (elektrische) borstkolf kopen of huren. Als je de eerste periode een kolf huurt, kun je kijken of dit bevalt voordat je er één aanschaft. Je kunt dit ook regelen nadat je baby is geboren. Overleg eventueel al tijdens de zwangerschap met een lactatiekundige wat het beste is in jouw situatie.

Lees verder onder de advertentie

TIP: Bij Prénatal verkopen ze flessen en spenen in alle soorten en maten

Hoe kies je de juiste flesvoeding?

Er zijn verschillende soorten zuigelingenvoeding in poedervorm, die allemaal worden aangemaakt met water. Meestal wordt in de periode 0-6 maanden 'volledige zuigelingenvoeding' geadviseerd als je volledig flesvoeding geeft. Deze flesvoeding bevat alle voedingsstoffen die je baby nodig heeft.

Meestal is de voeding gebaseerd op koemelk en nauwkeurig afgestemd op de spijsvertering van je baby. Er is ook volledige zuigelingenvoeding op basis van sojamelk. Verder bestaat er speciale, lichter verteerbare voeding die helpt bij darmkrampjes, meer verzadigende voeding voor heel hongerige baby's en iets dikkere voeding voor baby's die veel spugen (reflux).

Lees verder onder de advertentie

Stap niet zomaar over op een van deze speciale voedingen, maar raadpleeg eerst de arts op het consultatiebureau of de huisarts. Meestal is een andere soort voeding namelijk niet nodig. Je baby kan ook om andere redenen veel honger hebben of snel spugen. Heb je vragen over welke flesvoeding je je baby moet geven, dan kun je altijd terecht bij het consultatiebureau.

Wat is het beste merk flesvoeding?

Er zijn heel veel merken flesvoeding te koop. Veel supermarkten en drogisten verkopen hun eigen huismerk flesvoeding. Er zijn de bekende merken, en merken die biologische en palmolievrije flesvoeding verkopen, of flesvoeding op basis van geitenmelk of soja. De prijsverschillen zijn groot, onder andere door de samenstelling. Meestal is flesvoeding op basis van geitenmelk duurder dan flesvoeding op basis van koemelk.

Is een huismerk even goed als een A-merk flesvoeding?

Alle merken moeten aan dezelfde Europese wettelijke eisen voor basissamenstelling en veiligheid voldoen. Dit betekent dat alle voedingsstoffen die een baby nodig heeft, erin zitten in de juiste hoeveelheden.

Lees verder onder de advertentie

Fabrikanten mogen aan die basis extra ingrediënten toevoegen, naar aanleiding van eigen wetenschappelijk onderzoek. Deze extra ingrediënten moeten ook geschikt zijn voor zuigelingen.

Veiligheid kunstvoeding

De veiligheid van flesvoeding wordt goed in de gaten gehouden. Alle flesvoeding die in Nederland te koop is, voldoet aan de wettelijke EU-richtlijnen. Daar staat precies in wat er in flesvoeding moet zitten en hoeveel, maar ook wat er niet in mag zitten, bijvoorbeeld pesticiden en schadelijke stoffen. Dit wordt goed gecontroleerd door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).

Vitamine D en K

In flesvoeding zit voldoende vitamine K, dit hoef je dus niet extra aan je baby te geven. Het advies is wel om extra vitamine D te geven: 10 microgram per dag vanaf dat je baby een week oud is en minimaal tot zijn vierde jaar.

Lees verder onder de advertentie

Soorten flesvoeding per aantal maanden

Als je voor het eerst flesvoeding gaat kopen voor je baby, is het even opletten: baby's van nul tot zes maanden geef je 'volledige zuigelingenvoeding'. Na zes maanden geef je je baby 'opvolgmelk' tot hij een jaar oud is. Sommige merken werken met nummers op de verpakking: nummer 1 geef je tot zes maanden, nummer 2 tot je kind één jaar is.

Tot welke leeftijd geef je flesvoeding?

Vanaf de leeftijd van één jaar kun je je dreumes gewone koemelk geven of alleen water geven. Peutermelk of dreumesmelk geven is niet nodig. De extra vitamines en mineralen daarin heeft je kind niet nodig, als hij gewoon gezond eet. Soms bevat deze speciale melk zelfs meer calorieën dan gewone halfvolle melk.

Hoeveel flesvoeding mag je baby per maand?

Hoeveel flesvoeding je kind dagelijks nodig heeft, is afhankelijk van zijn gewicht. Over het algemeen geldt een richtlijn van 150 ml per kilo lichaamsgewicht per 24 uur. Check dit handige voedingsschema voor flesvoeding: hoeveel heeft mijn baby nodig?

Lees verder onder de advertentie

Wat is het verschil tussen koemelk en opvolgmelk?

In tegenstelling tot gewone koemelk bevat opvolgmelk minder eiwit en natrium, zodat de nieren minder belast worden. Een baby kan pas koemelk drinken als hij één jaar is. Daarom kun je je baby vanaf zes maanden opvolgmelk geven als hij geen borstvoeding (meer) krijgt. Opvolgmelk kan hij ook koud drinken, dus op pad gaan met je baby wordt wat makkelijker.

Is geitenmelk beter verteerbaar?

Er is ook flesvoeding op basis van geitenmelk. Lange tijd werd gedacht dat geitenmelk vanwege de samenstelling van vet en eiwitten lichter verteerbaar is dan koemelk, en daardoor minder kans op klachten zoals krampjes zou geven. Maar uit onderzoek blijkt dat flesvoeding op basis van geitenmelk niet beter verteert dan koemelk, even vaak klachten geeft en dat er geen verschil is in groei en ontwikkeling van de baby.

Let op: als je kind een medisch vastgestelde koemelkallergie heeft, is geitenmelk flesvoeding géén geschikt alternatief. Want ook geitenmelk bevat (hoewel een kleine hoeveelheid) het allergie-veroorzakende eiwit. Overleg bij allergie altijd met je arts of het consultatiebureau over de voeding.

Lees verder onder de advertentie

Lees ook: Mijn baby heeft koemelkallergie, wat nu?

Welke fles kies je?

Er zijn flessen in allerlei modellen. De flessen met een wijde hals zijn het gemakkelijkst schoon te maken. Er zijn ook flessen met een afschroefbare bodem waarin een luchtventiel is verwerkt, zodat de speen nooit helemaal vacuüm kan worden gezogen. De knik in de 'buik' van de fles zorgt ervoor dat de speen altijd vol is en je kind zich niet zo makkelijk verslikt.

Kunststof babyflessen kunnen in de vaatwasser en de magnetron, en zijn onbreekbaar. Daarnaast zijn er ook babyflessen van glas en rvs. Deze materialen zijn duurzamer, maar glazen flessen zijn wel zwaarder dan de kunststof variant en kunnen breken, hoewel ze zijn gemaakt van gehard glas dat wel tegen een stootje kan. Flessen van rvs kunnen niet in de magnetron.

Lees verder onder de advertentie

Lees ook: Hoe maak je op de juiste manier een flesje klaar?

Welk model speentje?

Oké, het flesje is aangeschaft. Nu de speen. Bij een speen let je op verschillende dingen: hard of zacht? Latex of siliconen? En welke vorm past het best bij jouw kind?

Lees verder onder de advertentie
  • Hard of zacht? Voor een pasgeboren baby is een zachte speen vaak het fijnst, maar zodra hij iets ouders is en harder zuigt, is een stevige speen vaak beter. Het is een kwestie van uitproberen om te ontdekken welke speen bij jouw baby past.

  • Latex of siliconen? Spenen zijn er in latex (natuurlijk rubber) en siliconenrubber (kunststof). Siliconenspenen kun je beter schoonmaken, maar ze scheuren wel sneller dan een latex speen. Een speen gaat ongeveer zes weken mee.

  • Welk model? Er is keus uit verschillende vormen. Het kersmodel is een korte, stevige speen. Het dental-model heeft meer de vorm van de mond van je baby. Het onderste randje van de speen moet altijd goed onder de ring van de fles worden vastgezet. Draai de speen niet te strak aan, anders zuigt je baby de fles vacuüm, waardoor er bijna geen melk meer uit de fles komt.

  • Hoe groot is het gat? Het aantal gaatjes of de grootte van het gat bepaalt hoe snel je baby kan drinken. Is het te klein, dan is je baby al moe van het zuigen voordat de fles leeg is. Of hij wordt onrustig en zuigt maar door zonder verzadigd te raken. Is het gat te groot, dan kan je kind zich makkelijk verslikken, de hik krijgen of na een voeding spugen. Geef een gulzige drinker een speen met een klein gat, en help een langzame drinker met een speen met meerdere gaatjes of een groter gat.

Wanneer kun je stoppen met flesvoeding?

De eerste zes maanden krijgt je kind volledige zuigelingenvoeding. Deze voeding bevat alle voedingsstoffen die je baby nodig heeft. Daarna gaat je baby over op opvolgmelk. Je kind gaat op deze leeftijd steeds meer energie gebruiken en krijgt andere behoeftes. Naast de opvolgmelk kun je beginnen met fruit- of groentehapjes en daarna de boterham.

Handig: Voedingsschema baby 4 maanden: fruit- en groentepap

5 fabels over het geven van de fles

  1. 01.

    Het flesje omspoelen is voldoende
    Nee, reinig het flesje en de speen na elke voeding op minimaal 55°C in de afwasmachine. Of maak het in heet sop goed schoon met een flessenborstel. Laat de fles en de speen ondersteboven drogen op een schone doek. Doe dit elke dag tot je kind 6 maanden is.

  2. 02.

    Fles-baby's drinken sneller
    Het klopt dat baby's meestal langer doen over borstvoeding. Zeker in het begin. Maar je baby moet ongeveer 15-20 minuten doen over een flesje, anders kan hij last krijgen van darmkrampjes. Drinkt je kind te snel? Gebruik een speen met een kleiner gaatje, zodat je baby langer over zijn fles doet.

  3. 03.

    Flesvoeding is makkelijk voor onderweg
    Een borst heb je altijd bij je, da's wel echt handiger. Een flesje kun je ook niet klaargemaakt meenemen op reis. Ga je de deur uit? Neem dan melkpoeder mee in een doseerbakje en lauwwarm water in een thermosfles.

  4. 04.

    Flesvoeding is net zo goed als borstvoeding
    Je baby groeit even goed op flesvoeding en het bevat alle voedingsstoffen. Flesvoeding mist alleen een aantal afweerstoffen die borstvoeding wel heeft. Vooral het colostrum, de melk die je kort na de geboorte aanmaakt, bevat veel belangrijke stoffen. Ook staat de samenstelling van flesvoeding vast, terwijl de samenstelling van borstvoeding telkens vanzelf verandert, afgestemd op de behoefte van je baby.

  5. 05.

    Je kunt zelf de hoeveelheid bepalen
    Nee, dat luistert erg nauw. Je baby heeft per dag ongeveer 150 ml voeding nodig per kg lichaamsgewicht. Dus als je baby 8 pond (4 kilo) weegt, dan heeft hij per dag: 4 x 150 ml = 600 ml nodig. Dit verdeel je over de dag. Raadpleeg het consultatiebureau over de hoeveelheid. Die kan worden berekend aan de hand van de groeicurve van je kind.

Tip: Fles schoonmaken, zo doe je dat

5 feiten over het geven van de fles

  1. 01.

    Je weet precies hoeveel je kind drinkt
    Bij borstvoeding weten moeders nooit precies hoeveel hun kind binnenkrijgt. Er staat nu eenmaal geen milligram-aanduiding op hun borsten. Daar kun je onzeker van worden. Zeker in het begin. Bij flesvoeding kun je alles precies afwegen.

  2. 02.

    Baby's worden zwaarder van flesvoeding
    Baby's die flesvoeding krijgen, groeien sneller omdat borstvoeding minder proteïne bevat. Een lagere hoeveelheid proteïne kan overgewicht op latere leeftijd voorkomen. Dit blijkt uit een internationaal onderzoek onder 1000 baby's.

  3. 03.

    Je partner kan ook voeden
    Je partner en jij kunnen de voedingen verdelen, en ook een oppas kan een flesje geven. Wat dat betreft ben je met flesvoeding flexibeler.

  4. 04.

    Nachtvoedingen zijn soms eerder niet meer nodig
    Omdat kunstvoeding niet zo licht verteerbaar is als borstvoeding, kan het zijn dat je kind eerder doorslaapt. Geen garanties, natuurlijk.

  5. 05.

    Check de temperatuur goed
    Flesvoeding mag niet warmer worden dan 30-35°C (drinktemperatuur). Test de melk altijd op je lip of binnenkant van je pols voor je het aan je baby geeft. Een fles uit de magnetron kan koud aanvoelen, terwijl de inhoud te warm is. Draai de fles rond vanuit je pols voordat je voelt. Niet schudden, want dan komen er luchtbelletje in de melk, die weer darmkrampjes kunnen veroorzaken.

Wat als je baby spruw krijgt?

Ook baby's die flesvoeding krijgen, kunnen last hebben van spruw. Meestal gaat het snel over. Als je alles goed schoonmaakt, kan de schimmel zich niet verder ontwikkelen. Lees meer over spruw bij je baby.

Regeldagen bij je baby en flesvoeding

Hoe zit dat met flesvoeding op regeldagen bij je baby? Op regeldagen heeft je baby meer energie (en daarmee voeding) nodig. Ook als de baby de fles krijgt, komen regeldagen voor. Op die dagen zijn 8 tot 12 voedingen per dag heel normaal. Vaak duurt dit een tot drie dagen, soms duurt het wat langer. Lees meer over regeldagen bij je baby.

Wat als de baby de fles weigert?

Deze tips kunnen helpen als je baby de fles weigert:

  • Probeer een ander merk fles of een andere speen.

  • Probeer de Breastbottle nurser: een fles en speen die erg op de moederborst lijken. Speciaal voor kinderen die de fles weigeren, tijdelijk niet aan de borst kunnen drinken of die niet direct aan de borst willen drinken. Verkrijgbaar via lactatiekundige en/of borstvoedingscentrum.

  • Probeer verschillende borstvoedingshoudingen.

  • Zorg voor een rustige omgeving en probeer zelf te ontspannen.

Lees ook: Baby valt in slaap tijdens voeding

Bron: Voedingscentrum, Consumentenbond