Obstipatie baby: wat kun je doen?

Wat is obstipatie?

Een baby heeft last van obstipatie of verstopping als hij moeite heeft met poepen. De poep is meestal hard of droog en het poepen doet pijn. Huilt je kind veel en poept hij weinig, dan kan je kind last van verstopping hebben. Nog meer tekenen die kunnen duiden op obstipatie: veel windjes, buikpijn, krampen, een bolle buik, slecht drinken, weinig eetlust en hangerig gedrag.

Over het algemeen spreken we van obstipatie als een kind minder dan drie keer per week poept. Al zegt het aantal poepluiers ook weer niet zoveel als het om obstipatie gaat: als de ontlasting van je baby zacht is en er makkelijk uitkomt, is er niets aan de hand. Daarnaast heeft elke baby een ander ontlastingsritme.

In de eerste zes maanden ontwikkelt het maag-darmstelsel zich nog. Je baby kan dan een moeilijke ontlasting hebben zonder dat hij last heeft van verstopping. De ontlasting is wel zacht, maar je baby heeft moeite met persen. Dit gaat vanzelf over.

Tip! Wasbare luiers zijn een stuk beter voor het milieu. Je shopt ze hier in vrolijke prints.

Obstipatie bij je baby: borstvoeding versus flesvoeding

De kans op verstopping verschilt bij baby's die borst- en kunstvoeding krijgen:

• Bij baby's die enkel borstvoeding krijgen, komt obstipatie niet vaak voor. De spreiding is groot: deze baby's poepen van zeven keer per dag tot één keer per zeven dagen.

• Bij baby's die kunstvoeding krijgen komt obstipatie vaker voor. Deze baby's poepen gemiddeld drie keer per dag tot drie keer per week.

• Bij het overstappen van borst- op kunstvoeding kan (tijdelijk) verstopping optreden. Het wennen aan de andere voeding duurt meestal zo'n twee weken.

Wat kan de oorzaak van obstipatie bij baby's zijn?

De oorzaak van obstipatie is meestal een gebrek aan vocht. Om afvalstoffen kwijt te raken, hebben de nieren vocht nodig. Is er niet genoeg vocht, dan halen de nieren het vocht uit de darmen. Met als gevolg dat je baby wel gewoon plast, maar hardere ontlasting krijgt.

Maar er zijn nog meer oorzaken:

• Kunstvoeding: te weinig water ten opzichte van de melkpoeder of verandering van merk kunstvoeding.

• Borstvoeding: tijdens de overgang van borst- naar kunstvoeding.

• Vaste voeding: te weinig vocht, vezels en/of vet binnenkrijgen kan voor obstipatie zorgen.

• Erfelijkheid en lichamelijke afwijkingen.

• Te hoge omgevingstemperatuur en daardoor vochtverlies.

Let op vochtverlies

Het is dus belangrijk dat je baby genoeg vocht binnenkrijgt en binnenhoudt. Niet alleen hebben baby's meer vocht nodig dan volwassenen, ze verliezen dit vocht ook sneller. Zeker als het een warme dag is of als je baby koorts of diarree heeft. Gemiddeld heeft een baby ongeveer 150 ml vocht per kilogram lichaamsgewicht nodig.

Lees ook: Hoeveel moet je baby of kind drinken per dag?

Hoe kun je obstipatie bij je baby verhelpen?

Obstipatie gaat vaak vanzelf over. Wel kun je het een en ander doen om obstipatie bij je baby sneller te verhelpen. Zo stimuleer je poepen bij je baby:

• Geef je borstvoeding? Drink zelf minimaal 2 liter water per dag en eet gezond. Lees ook: Dit kun je beter wel en niet eten als je borstvoeding geeft

• Laat je baby rustig drinken en zorg dat hij na elke voeding een boertje laat om lucht in de darmen te voorkomen.

• Babymassage: je kunt het buikje van je baby voorzichtig masseren tegen de klachten. Maak ronddraaiende bewegingen met de klok mee. Kijk altijd hoe je baby reageert, elk kind is anders.

• Vanaf zes maanden kun je je baby tussen de voedingen door extra vocht geven (water, afgekoelde rooibosthee of slappe thee zonder suiker).

• Beweging: 'fiets' met de beentjes van je baby of draai rondjes met de beentjes terwijl hij op z'n rug ligt. Doordat je baby beweegt, zet hij ook zijn darmen in beweging.

• Medicijnen: bij de drogist zijn verschillende middelen te halen tegen obstipatie. De werking is niet altijd wetenschappelijk onderzocht en bewezen. Lees de bijsluiter goed. Geef je kind nooit laxeermiddelen zonder met de jeugdarts of huisarts te overleggen.

• Bij kunstvoeding: kijk goed of je het juiste aantal schepjes melkpoeder gebruikt. Te weinig water ten opzichte van de hoeveelheid melkpoeder kan leiden tot obstipatie. Giet eerst water in de fles en dan pas het melkpoeder. Dit mengt beter en bovendien weet je zo zeker dat je de juiste hoeveelheid water hebt. 10 ml extra water per 100 ml voeding kan helpen om verstopping tegen te gaan. Let er dan wel op dat je kind alles opdrinkt.

• Bij vaste voeding: kijk of je baby genoeg vocht, vezels en vet binnenkrijgt. Deze zijn alle drie nodig voor een gezonde stoelgang. Vezels houden vocht vast in de darmen. Daardoor wordt de poep zachter en werken de darmen beter. Vezels zitten onder andere in volkorenbrood, aardappelen, volkorenpasta, zilvervliesrijst, bonen, erwten, linzen, groenten, fruit, zaden, noten.

Grootmoeders tips en fabels bij obstipatie

Er zijn een hoop middeltjes en tips te vinden op internet. Maar sommige doen meer kwaad dan goed. Een aantal fabels over verstopping op een rij:

• Het heeft bij obstipatie geen nut om olie toe te voegen aan de flesvoeding van jonge baby's. Olie wordt in de dunne darm opgenomen en bereikt de dikke darm niet. Krijgt je baby al vaste voeding? Je kunt wel een mespuntje margarine door de groente roeren.

• Probeer niet met een thermometer de ontlasting op te wekken. Je kunt hiermee de anus beschadigen.

• Er is geen bewijs dat probiotica helpen tegen obstipatie.

• Er zijn een hoop 'natuurlijke' producten te koop die de stoelgang zouden verbeteren. Wees hier voorzichtig mee. Van sommige kruiden en laxerende middelen is onduidelijk wat voor effect ze hebben op de darmwand. Raadpleeg liever je huisarts of apotheker.

• Het is een fabel dat bananen obstipatie zouden veroorzaken. Bananen zijn vezelrijk: in combinatie met voldoende vocht gaan ze verstopping juist tegen.

Lees ook: Een handig voedingsschema voor je baby per maand.

Wanneer bel je de huisarts bij verstopping?

Bij de meeste baby's die last hebben van obstipatie wordt geen oorzaak gevonden en gaat de verstopping vanzelf over. Vind je het te lang duren, vertrouw je de situatie niet of valt je baby af? Bel dan je huisarts of het consultatiebureau. Er kan eventueel een drankje tegen verstopping of een microklysma worden voorgeschreven. Dit laatste is een kleine tube met vloeistof die je in de anus spuit. Meestal poept je baby dan binnen een kwartier.

Voedselallergie

Ongeveer één tot zes procent van de baby's jonger dan één jaar is allergisch voor bepaalde voeding. In veel gevallen gaat het om koemelkeiwitallergie of kortweg koemelkallergie. Een van de symptomen hiervan kan obstipatie zijn, maar vrijwel altijd is er dan ook meer aan de hand. Lees hier verder over hoe je een koemelkallergie kunt herkennen en behandelen.

Bronnen: Thuisarts, Maag Lever Darm Stichting, Voedingscentrum, Amsterdam UMC