Van borstvoeding naar flesvoeding overstappen

Leestijd 10 minuten • 12 december 2024, 19:05

Wil of moet je stoppen met het geven van borstvoeding en overstappen naar flesvoeding? Dan is het belangrijk om de borstvoeding rustig af te bouwen. Een aantal tips om het overstappen naar flesvoeding zo soepel mogelijk te laten verlopen.

(Medisch) beoordeeld door:

Christine Bulsing

Lactatiekundige

Lees verder onder de advertentie

Van borstvoeding naar flesvoeding

Elke vrouw is anders en elke baby is anders. Daarom zal het afbouwen van borstvoeding en het overstappen naar flesvoeding bij iedereen anders verlopen. Er is dan ook niet één juiste methode of een ideaal moment. Sommige moeders stoppen al na een paar weken met het geven van borstvoeding, anderen als ze weer gaan werken en sommige vrouwen pas als hun kind allang met de pot mee mag eten. Wanneer je ook besluit te stoppen met borstvoeding, houd er rekening mee dat dit tijd nodig heeft. Het afbouwen van borstvoeding duurt gemiddeld zo'n twee tot vier weken.

Wil je bijvoorbeeld geen borstvoeding meer geven als je weer gaat werken, dan kun je dus het beste een paar weken voor je eerste werkdag al beginnen met afbouwen. Handige tips bij het afbouwen van borstvoeding.

Lees ook: Wanneer mag een baby met de pot mee-eten?

Lees verder onder de advertentie

Wanneer niet borstvoeding afbouwen?

Er zijn een aantal momenten waarop beter niet kunt beginnen met het afbouwen van borstvoeding. Doe het bijvoorbeeld liever niet als jij ziek bent, of als je kind ziek is. Ook in het geval van een (dreigende) borstontsteking is het beter om de borstvoeding nog niet af te bouwen, want dat verergert de borstontsteking juist. In dat geval kun je beter wachten tot je helemaal beter bent en dan rustig beginnen met afbouwen.

Tips: Zo voorkom je een borstontsteking

Emotionele stap

Of je het geven van borstvoeding nou afbouwt omdat het niet lekker loopt, het praktisch niet meer haalbaar is, je er klaar mee bent of omdat het moet: voor veel moeders is het een emotionele stap. Je sluit een fase af en je kind voelt opeens fysiek minder dichtbij. Het is dus niet gek als je daar ook even verdrietig om bent. Neem ook daarom rustig de tijd om af te bouwen.

Lees verder onder de advertentie

Borstvoeding en flesvoeding combineren

Weet dat het ook mogelijk is om een combinatie van borst- en kunstvoeding te geven. Misschien moet je weer gaan werken en zie je het niet zitten om op je werk te kolven, maar wil je ook nog niet helemaal afscheid nemen van de borstvoeding. Je kunt dan de voedingen die je overdag geeft afbouwen en 's morgens (voordat je naar je werk gaat) en 's avonds en/of 's nachts borstvoeding blijven geven. Houd er wel rekening mee dat de borstvoeding dan sneller kan teruglopen, omdat je minder vaak de borst geeft.

Stappenplan: van borstvoeding overstappen naar flesvoeding

Al zou je het willen, stoppen met borstvoeding gaat niet van de ene op de andere dag. Jouw lichaam moet eraan wennen dat het minder melk moet produceren en je baby moet wennen aan kunstvoeding. Even omschakelen dus. Met behulp van dit stappenplan zijn jullie straks allebei gewend aan de nieuwe routine.

01.
Het overstappen naar flesvoeding begint met het vervangen van één borstvoeding door flesvoeding. Kies zelf welke voeding je als eerste laat vallen. Het makkelijkst is om de voeding over te slaan waarbij de minste melk in je borsten zit; dat is bij veel vrouwen de voeding aan het eind van de middag. Je kunt ook kiezen voor het voedingsmoment waar je baby de minste interesse in heeft, of voor de voeding die je zelf het vervelendst vindt om te doen. De hoeveelheid kunstvoeding per fles hangt af van het gewicht van je baby. Lees verderop in dit artikel hoe je deze hoeveelheid kunt berekenen.
02.
Je borsten kunnen gespannen aanvoelen op het tijdstip van de voeding die je als eerste hebt vervangen en je kunt last krijgen van stuwing. Dit wordt na een paar dagen vanzelf minder. Wacht met het vervangen van een tweede voeding tot de stuwing helemaal weg is en je borsten weer soepel aanvoelen. Dit kan ongeveer een week duren, maar het kan ook al binnen een paar dagen over zijn. Het afbouwen van de eerste voedingen kost vaak de meeste tijd. Bij de volgende voedingen zal dit sneller gaan. Heb je erg veel last van stuwing, dan kun je ervoor kiezen om even kort te kolven, zodat de ergste spanning eraf is.
03.
Je kunt beter niet twee opeenvolgende voedingen achter elkaar vervangen door flesvoeding. Dan loop je het risico dat je borsten te vol raken, waardoor je verstoppingen en zelfs borstontsteking kunt krijgen.
04.
Ga rustig door met het vervangen van voedingen tot je melkproductie is gestopt, of tot je nog maar één of twee keer borstvoeding geeft op tijdstippen die jou goed uitkomen. Je kunt namelijk ook een combinatie van borstvoeding en flesvoeding blijven geven, zo lang jouw lichaam nog voldoende melk produceert om het op die manier vol te houden. Bij sommige vrouwen loopt de melkproductie snel terug zodra ze een aantal voedingen hebben afgebouwd, bij andere vrouwen werkt deze combinatie prima.

Lees verder onder de advertentie

Afbouwschema borstvoeding

Bij het vervangen van voedingen kun je gebruik maken van een afbouwschema. Hierin wordt uitgegaan van acht voedingen per dag. Als jouw baby er minder krijgt, kun je voor jezelf een soortgelijk schema maken.

Overigens hoeft het afbouwen niet acht weken te duren, zoals in het schema. Bij de eerste voedingen die je afbouwt, kan het wel een week duren voordat je borsten eraan gewend zijn. Bij de volgende voedingen gaat dat steeds sneller. Het afbouwen van een voeding duurt meestal minimaal drie dagen. Luister vooral goed naar je lichaam en doe wat goed voelt en werkt voor jou en je baby.

Lees verder onder de advertentie

Hoeveelheid kunstvoeding berekenen

Hoeveel kunstvoeding je baby nodig heeft, hangt af van zijn gewicht en leeftijd. Zo bereken je de juiste hoeveelheid flesvoeding per keer.

Je baby heeft 150 ml melk nodig per kilo lichaamsgewicht. Weegt je baby 4 kilo, dan drinkt hij dus 4 x 150 = 600 ml melk per dag. Deel dit door het aantal voedingen dat je baby krijgt. Krijgt hij bijvoorbeeld nog 5 voedingen, dan zou hij dus per voeding 600 / 5 = 120 ml melk moeten krijgen. Vervang je één van de vijf borstvoedingen door flesvoeding en weegt je kind 4 kilo, dan krijgt hij dus een fles van 120 ml melk. Check ook dit fijne voedingsschema kunstvoeding per maand

Ook handig: De melkpoedertoren is onmisbaar voor als je met je baby op pad gaat

Lees verder onder de advertentie

Lichamelijke gevolgen stoppen met borstvoeding

Zowel jij als je kind moeten fysiek wennen aan het idee van borstvoeding overstappen naar flesvoeding. Jouw lichaam moet de melkproductie langzaamaan stoppen of drastisch verminderen, het lichaam van je baby moet wennen aan een ander soort voeding en een andere manier van drinken. Ben je de borstvoeding aan het afbouwen, dan kan het zijn dat jullie last krijgen van verschillende dingen.

Je baby:

Je baby kan last krijgen van darmkrampjes, doordat zijn darmen moeten wennen aan de samenstelling van kunstvoeding. Zeker als je te snel overstapt, kan dit leiden tot darmkrampen. Ook kan het zijn dat je baby de fles te gulzig leegdrinkt. Zorg ervoor dat hij zo'n vijftien tot twintig minuten over zijn fles doet. Probeer een speen met een kleiner gaatje als hij te snel blijft drinken.
Ook kan je baby last krijgen van obstipatie in de periode dat je nog borstvoeding en kunstvoeding door elkaar geeft. Moedermelk werkt laxerend, kunstvoeding juist niet. Die combinatie kan tot gevolg hebben dat de darmen van je baby verstopt raken.
Grote kans dat de poep van je baby er opeens anders uitziet: het wordt vaak steviger en bruiner en kan ook anders ruiken. Niets om je zorgen over te maken, dit komt door de andere samenstelling van de melk. Babypoep, wat is normaal?

Jij:

Je krijgt hoogstwaarschijnlijk last van stuwing en een gespannen gevoel in je borsten op het moment dat je een voeding overslaat. Als je snel stopt, loop je meer risico op borstontsteking. Controleer tijdens het afbouwen je borsten daarom extra goed op harde plekken. Heb je zo'n plek, masseer deze dan weg en kolf de borst goed leeg, of laat je baby hem leegdrinken.
Sommige baby's weigeren in het begin de fles. Ze vinden het niet fijn om uit een speen te drinken of moeten wennen aan de nieuwe smaak van kunstvoeding. Laat je baby in dat geval rustig wennen en geef de voeding op een moment dat hij écht trek heeft. Het kan even zoeken zijn naar de juiste fles en de beste speen. Er zijn ook speciale spenen die je baby laten drinken zoals hij aan de borst gewend is. Zuigfles kopen: welke moet je kiezen?
Andere baby's weigeren juist al snel de borst tijdens het afbouwen en hebben liever een fles: zo krijgen ze hun melk sneller binnen.

Lees verder onder de advertentie

Vitamine K en flesvoeding

Als je overstapt op kunstvoeding, hoef je je baby geen aanvullende vitamine K meer te geven. Deze vitamine zit standaard in kunstvoeding. Verlaag het aantal druppels vitamine K stap voor stap, net zoals je de borstvoeding langzaam vermindert. Je baby heeft wel nog steeds aanvullend vitamine D nodig. Dit geef je tot je kind vier jaar wordt.

Acuut stoppen met borstvoeding

Soms zijn er bijzondere omstandigheden waardoor je per direct moet stoppen met borstvoeding, bijvoorbeeld om medische redenen. Vraag in dat geval advies aan het consultatiebureau of een lactatiekundige: zij kunnen je hierbij begeleiden.

Handige tips bij het overstappen van borstvoeding naar flesvoeding

01.
Laat je baby vanaf dat hij een week of zes oud is elke dag een keer afgekolfde moedermelk uit een fles drinken. Als je baby op jonge leeftijd af en toe uit een fles drinkt, is hij alvast gewend voordat je echt gaat overstappen naar flesvoeding. Zo loop je minder kans dat je baby de fles weigert.
02.
Zorg dat de flesvoeding bijna op lichaamstemperatuur is (rond de 35 graden) door het kort te verwarmen. Je test de temperatuur door een beetje melk op je pols te druppelen. Voelt het warm aan? Dan is de melk te heet. Voelt de melk koud op je pols? Dan mag het wat warmer. Voel je eigenlijk niks, dan is de melk net zo warm als je lichaam en dus op de juiste temperatuur. Flesvoeding klaarmaken: zo doe je dat.
03.
Weigert je baby de fles en begint hij gelijk te zoeken naar je borst? Laat dan je partner, moeder of een vriendin de fles geven tot je baby eraan gewend is. Je baby verwacht bij jou dat hij borstvoeding krijgt, bij andere mensen niet.
04.
Sommige baby's vinden het maar niets om uit een fles met speen te drinken. Doe in dat geval wat druppels moedermelk op de speen. Grote kans dat je baby het dan wel aandurft.
05.
Drinkt je baby wel moedermelk uit een fles, maar vindt hij kunstvoeding maar niets? Dan kun je de eerste tijd moedermelk en kunstvoeding mengen om hem aan de smaak te laten wennen.
06.
Wees flexibel met het afbouwschema (zie hierboven). Denk je dat je baby meer tijd nodig heeft om te wennen, houd dan niet vast aan het afbouwen met één voeding per week, maar luister naar je gevoel. Gaat het allemaal heel makkelijk en zonder problemen, dan kun je er juist meer vaart achter zetten.
07.
Pijnlijke en gespannen borsten? Koel ze met koude kompressen of masseer je borsten zachtjes. Je kunt eventueel ook een klein beetje melk afkolven om de grootste druk eraf te halen, maar pas op dat je zo niet de melkproductie op gang houdt. Tip: De draadloze Elvie kolf is mega populair, maar is-ie echt het geld waard? Lees hier de uitgebreide review.
08.
Neem vooral de tijd om af te bouwen. Dat is prettiger voor je baby én voor jouw lichaam.
09.
Is het moment aangebroken dat je de allerlaatste borstvoeding geeft? Geniet er nog even bewust van. Straks is het echt klaar en ga je het misschien missen.