ToP-programma voor vroeggeboren baby’s

Is je baby prematuur geboren (<32 weken zwangerschap) en weegt hij minder dan 1500 gram, dan kom je in aanmerking voor het zogenaamde ToP-programma: Transmurale Ontwikkelingsondersteuning voor Prematuur geboren kinderen. Wat is het precies en wat houdt de ondersteuning in?

In samenwerking met expert

Hanneke van der Westen

Kinderfysiotherapeut

Wat als je veel te vroeg bevalt?

Als je baby voor 32 weken zwangerschap wordt geboren, heeft dit een grote impact op jou en de rest van het gezin. Allereerst is er de schok dat je veel te vroeg bent bevallen en daarna breekt een heel spannende periode in het ziekenhuis aan. Je baby ligt lange tijd in een couveuse en krijgt intensieve medische zorg. Niet zo gek dus dat je wordt bedolven onder de emoties.

Lees ook: Wanneer is een baby levensbvatbaar?

De eerste tijd thuis met een premature baby

Als je baby veel te vroeg is geboren, worden jij en je partner in het ziekenhuis zo goed mogelijk begeleid. Ze bereiden jullie ook voor op het moment dat jullie met de baby eindelijk naar huis mogen. Zo leer je waar je dan allemaal op moet letten, hoe je je baby kunt ondersteunen en krijg je allerlei tips mee. Mag je baby dan eindelijk mee naar huis dan is dat fijn, maar tegelijkertijd ook erg spannend. Je kunt het gevoel hebben dat je je baby na thuiskomst opnieuw moet leren kennen. Ook je baby heeft tijd en steun nodig om te wennen aan zijn nieuwe omgeving. Baby’s die zo vroeg zijn geboren reageren vaak anders dan baby’s die zijn geboren na een voldragen zwangerschap. En dat is nou precies waarom ondersteuning van het ToP-programma voor veel ouders van een premature baby zo fijn is. Je leert hoe je het gedrag van je te vroeggeboren baby kunt begrijpen en hoe je bijvoorbeeld op een positieve manier kunt inspelen op de signalen en behoeften van je baby, zodat hij zich zo goed mogelijk kan ontwikkelen.

Voor wie is het ToP-programma?

Het ToP-programma is bedoeld voor alle ouders met een baby die is geboren vóór 32 weken zwangerschapsduur of met een geboortegewicht onder de 1500 gram. Vaak wordt er al in het ziekenhuis een ToP-therapeut voor je gezocht, maar je kunt ook zelf kijken of er bij jou in de regio een Top-therapeut zit.

Informatiefilm: het ToP-programma: wat kun je allemaal verwachten?

Premature baby: een andere start

Baby’s die op tijd (na 37 weken) worden geboren, zijn in principe klaar voor de wereld buiten de buik. Hun lichaamsfuncties werken over het algemeen zoals het hoort en hun hersenen zijn ‘rijp’: ze kunnen informatie uit de omgeving beter verwerken. Bij baby’s die veel te vroeg ter wereld komen, gaat dit anders. Ook als ze gezond en sterk genoeg zijn om mee naar huis te kunnen. Een prematuur geboren baby kan dan vaak al zelfstandig drinken, zijn temperatuur op peil houden en hij groeit goed. Maar door de intensieve eerste periode kunnen ze sneller schrikken of kan het zijn dat ze moeilijker te troosten zijn dan baby’s die op tijd zijn geboren. Ook hebben ze soms nog moeite om te schakelen van wakker zijn naar slapen. Gewone gebeurtenissen zoals het verschonen van een luier, drinken, een wandeling in de kinderwagen of in bad gaan, kunnen soms al heel intensief voor je baby zijn.

Extra uitdaging voor ouders

Alle kersverse ouders moeten wennen aan hun nieuwe leven met een baby. Maar als je al weken met je baby in het ziekenhuis hebt doorgebracht en je veel zorgen hebt gemaakt, is de eerste tijd thuis vaak extra spannend en kun je erg onzeker worden. Ondertussen moeten je ook nog je weg vinden met een baby die vaak meer steun van je nodig heeft en dus meer van je vraagt, dan een baby die voldragen ter wereld kwam. Het vraagt veel van ouders om daar ontspannen en met vertrouwen mee om te gaan. Een ToP-kinderfysiotherapeut kijkt daarom ook hoe met jou en je partner gaat en zal daar mogelijk uitgebreid met je over spreken. Als het nodig is, kan hij je doorverwijzen voor aanvullende psychologische ondersteuning.

Zo werkt het ToP-programma

Als je meedoet aan het ToP-programma, komt een speciaal opgeleide kinderfysiotherapeut twaalf keer bij jullie langs in het eerste jaar nadat jullie en de baby thuis zijn gekomen uit het ziekenhuis. De eerste keer komt de ToP-kinderfysiotherapeut al in de eerste twee weken dat jullie thuis zijn langs, en de laatste keer rond de eerste (gecorrigeerde) verjaardag van jullie baby.

De kinderfysiotherapeut ondersteunt je in hoe je de ontwikkeling van je baby zo goed mogelijk kunt begeleiden. Dit doet hij door samen met jou naar je baby’s gedrag en behoeften te kijken en te bespreken wat jullie als ouders hierin kunnen betekenen. Het programma is gericht op een ontspannen babytijd en om de band tussen jullie en je baby te stimuleren. Tijdens de afspraken kun je je vragen en twijfels over wat je in de dagelijkse praktijk tegenkomt bespreken met de kinderfysiotherapeut. In het begin zijn de afspraken korter op elkaar, tegen het eind van het programma zit er meer tijd tussen.

Individuele aanpak

Het ToP-programma is geen standaard oefenprogramma: de kinderfysiotherapeut gaat uit van de vragen van de ouders en de vaardigheden en behoeften van hun baby. Dit sluit aan op de zorg die couveusebaby’s krijgen. Deze zorg gaat ook uit van de individuele ontwikkeling van een kind. Baby’s kunnen al heel vroeg met hun gedrag en lichaamstaal laten weten wat ze nodig hebben en waar ze aan toe zijn. Dit doen ze bijvoorbeeld met gezichtsuitdrukkingen, houdingen en bewegingen. Een baby kan hiermee ‘vertellen’ wat hij nodig heeft.

Tip: Dunstan Babytaal: alles over de geheime taal van je pasgeboren baby

Ouders van te vroeggeboren baby’s zijn net zo goed in het lezen van gedrag van baby’s en om hier op een afgestemde manier op te reageren als ouders van op tijd geboren baby’s, maar het gedrag van vroeggeboren baby’s is vaak minder voorspelbaar of minder duidelijk te ‘lezen’. Als jouw baby te vroeg is geboren, heb je daarom extra geduld en tijd nodig om contact met je baby te kunnen maken. De ToP-kinderfysiotherapeut je om de signalen van je baby te leren herkennen, begrijpen en er positief en op een goede manier op in te spelen. Bij elke nieuwe stap in de ontwikkeling. Dit geeft zowel jou als de baby zelfvertrouwen en zorgt voor een sterke band en de mogelijkheid voor je baby zich optimaal te kunnen ontwikkelen.

Ouders leren dus goed af te stemmen op de behoeften van hun baby. Een goed afgestemd contact speelt een belangrijke rol in de hechting, maar ook in een optimale ontwikkeling van zijn brein, wat weer een positieve invloed heeft op het leren. Ouders krijgen ook inzicht in waar hun baby op dat moment qua ontwikkeling aan toe is, wat de volgende stap is, of zij hier steun bij nodig hebben en zo ja, welke steun dat is. ToP-kinderfysiotherapeuten zoeken ook samen met ouders naar hoe zij de volgende ontwikkelingsstappen zo goed mogelijk kunnen begeleiden. De begeleiding heeft een brede blik en kijkt naar verschillende ontwikkelingsgebieden. Mocht het nodig zijn, dan kan extra begeleiding worden ingeschakeld, bijvoorbeeld van een logopedist bij eet- en drinkproblemen.

Ben je op zoek naar ToP kinderfysiotherapeut, klik dan hier.

Vergoeding zorgverzekering

Het ToP-programma is ontwikkeld op basis van intensief wetenschappelijk onderzoek en wordt continue verbeterd op basis van ervaringen en recente inzichten. Alle zorgverzekeraars vergoeden dit programma uit het basispakket, zodat alle ouders hiervan gebruik kunnen maken. Je hebt dus geen verwijzing van een arts nodig.

Ook lezen: Deze 3 signalen duiden op een vroeggeboorte

Dit artikel is tot stand gekomen en goedgekeurd door artsen en andere (medische) deskundigen van het Ouders van Nu expertteam.

Bronnen: top-eop.nl, kinderfysio.eu