Slaapcyclus van baby in het eerste jaar: zo verloopt dat

Wat is een slaapcyclus?

Een slaapcyclus is de cyclus (of het proces) van verschillende fases van slaap, die mensen doorlopen tijdens het slapen, dus ook een baby. Als je 's nachts slaapt, doorloop je deze slaapcyclus een aantal keer. Bij de meeste volwassenen is dat vier of vijf keer per nacht.

Lees ook: Slaapschema baby: het slaapritme per maand

Hoe verloopt een slaapcyclus?

Een slaapcyclus kent volgens de wetenschap vijf stadia, van in slaap dommelen tot een diepe slaap:

• Fase 1: In slaap vallen
  De overgang tussen wakker zijn en slapen.

• Fase 2: Lichte slaap
  Begin van de echte slaap.

• Fase 3: Diepe slaap
  In deze fase wordt de ademhaling regelmatig en daalt je hartslag. Het moment van diepe slaap is er.

• Fase 4: REM-slaap
  REM-slaap, de Rapid Eye Movement. Tijdens deze fase zijn er vaak snelle oogbewegingen en zijn de hersenen actief. Dit is de fase waarin je droomt.

Lees ook: Dit zijn de beste slaaptrainers voor kinderen van dit jaar

Hoe ziet de slaapcyclus van een baby van 0 tot 4 maanden eruit?

De slaapcyclus van baby's van 0 tot 4 maanden verloopt anders. Eigenlijk hebben baby's in deze periode maar twee fases in hun slaapcyclus: een 'actieve slaap' en 'stille slaap'.

• Fase 1: Actieve (lichte) slaap
  De actieve slaap is vergelijkbaar met de REM-slaap bij volwassenen. Je baby kan regelmatig snelle oogbewegingen maken, geluid maken, bewegen of lachen terwijl hij slaapt. Tijdens deze REM-slaap verwerkt je baby waarschijnlijk de prikkels van overdag. De ademhaling kan onregelmatig of snel zijn. De actieve slaap is een lichte slaap: je baby slaapt vrij oppervlakkig. Soms lijkt je kind zelfs wakker te zijn (de ogen kunnen wat open gaan), terwijl hij eigenlijk nog slaapt.

• Fase 2: Diepe (stille) slaap
  Vervolgens zakt je baby in de stille slaap, die wat dieper is. Je baby ligt stil, ademt rustig, maakt minder geluid en beweegt amper. Tijdens deze stille slaap worden baby's niet zo snel wakker.

De verdeling is ongeveer 50 procent actieve slaap en 50 procent diepe, stille slaap per slaapcyclus van een baby. Volwassenen brengen zo'n kwart van hun slaaptijd in de REM-slaap door. Bij baby's ligt dat met 50 procent dus aanzienlijk hoger.

Lees ook: Slaapritme: welke wakkertijd past bij de leeftijd van je baby?

Slaapcyclus van baby na 4 maanden

Na 4 maanden heeft een baby dezelfde slaapfases als een volwassene, alleen is de verhouding tussen deze fases nog anders dan bij een volwassene. Ook is de slaapcyclus in zijn geheel korter, deze duurt ongeveer 45 minuten bij een baby en 90 minuten bij een volwassene.

Het ontstaan van deze slaapcycli 's nachts is een grote mijlpaal voor je baby. Al gaat deze ontwikkeling vaak gepaard met de 4 maanden slaapregressie. Doordat je baby nu in kortere cycli slaapt, wordt hij 's nachts weer vaker wakker.

Lees ook: Zo draai je het dag- en nachtritme bij je baby om

Maakt je baby maar één slaapcyclus?

Na de diepe, stille slaap begint weer een nieuwe slaapcyclus. Sommige baby's kunnen de verschillende fases van slaap niet goed aan elkaar koppelen, waardoor ze tussen de cycli door wakker worden. Je baby heeft tijdens de fases van de lichtere, actieve slaap de grootste kans om wakker te worden. Uit de diepere stille slaap worden baby's niet zomaar wakker. Veel ouders denken vaak dat hun baby 'een lichte slaper' is, maar uit de praktijk blijkt vaak dat je baby vaak nog moet leren de slaapcycli aan elkaar te koppelen.

Slaapcycli van je baby koppelen

Dit geldt zowel bij de dutjes overdag als tijdens het slapen 's nachts. Als je baby de verschillende slaapcycli nog niet goed aan elkaar kan koppelen, is hij 's nachts regelmatig wakker. De ene baby slaapt snel weer in, terwijl een ander daar nog wat moeite mee heeft. Even wat hulp bieden, kan dan nodig zijn. Denk bij hulp bijvoorbeeld aan: een aai over zijn bol of het aangegeven van zijn speen. Je baby beheerst het zelfstandig in slaap vallen nog niet goed. Let er goed op dat je niet te snel helpt, anders krijgt je baby niet de kans om het zelf te leren. Zolang je baby nog niet huilt hoef je eigenlijk niks te doen.

‘Zelfstandig leren slapen is een vaardigheid, net zoals lopen of praten, die je kind moet leren’

Lees ook: Zoveel slaap heeft een baby per dag nodig

Op welke leeftijd leert je baby zelf in slaap te vallen?

De leeftijd waarop een baby echt heeft geleerd om zelf in slaap te vallen verschilt per kind. De ene baby kan het al meteen, het andere kind heeft er langer voor nodig. Soms heeft je baby jouw hulp en geborgenheid nodig. Denk bijvoorbeeld aan een baby met veel krampjes. Vaak valt je baby dan uiteindelijk in je armen in slaap. Op het moment dat de krampjes er niet meer zijn, geef je baby dan de ruimte om het in slaapvallen zelf te leren. Tip: dit zijn hulpmiddelen voor als je baby niet wil/kan slapen

Het duurt vaak wel een paar weken of maanden voordat een baby 's nachts wat langer achter elkaar gaat (door)slapen. Volgens de richtlijn 'Gezonde Slaap en slaapproblemen bij kinderen' van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid slapen ongeveer 7 van de 10 baby's 's nachts door als ze zes maanden oud zijn (doorslapen houdt in: minimaal 5 uur achter elkaar slapen). Dat houdt in dat een baby ongeveer drie tot vijf slaapcycli achter elkaar plakt per slaapperiode.

Lees ook: Dit zijn de beste babyfoons zonder camera van dit jaar

Hoe lang duurt de slaapcyclus van je baby?

Ook de duur van een slaapcyclus van een baby verschilt met de slaapcyclus van volwassenen. Gemiddeld duurt een cyclus bij een volwassene zo'n 90 minuten. Bij pasgeboren baby's is dit een stuk korter, namelijk 45 minuten. Je baby slaapt dus vaak een veelvoud van 45 minuten, afhankelijk van het aantal slaapcycli dat hij doorloopt, voordat hij weer wakker worden. Bijvoorbeeld 45, 90, 135 of 180 minuten per slaapje.

Wanneer wordt de slaapcyclus van je baby langer?

Na verloop van tijd gaat de slaapcyclus bij baby's langer duren. Uiteindelijk wordt de duur van de slaapcyclus vergelijkbaar met de 90 minuten van een volwassene.

Lees ook: Slaapproblemen bij baby's: 12 tips bij slecht slapen

Zo verlopen de slaapcycli per nacht

Hoe werken die slaapcycli van een baby in de praktijk? Een voorbeeld:

Als je je baby van 9 maanden rond 19.00 uur in bed legt, en hij heeft een slaapcyclus van 90 minuten, dan duurt de eerste cyclus tot circa 20.30 uur. De tweede cyclus duurt dan tot circa 22.00 uur, het tijdstip dat veel ouders zelf naar bed gaan. Ouders denken daarom vaak ten onrechte dat hun kind door hen wakker is geworden, als zij naar bed gaan. Maar waarschijnlijk was hun baby ook zonder dat geluid even wakker geworden, maar vervolgens weer in slaap gedommeld. Dat komt omdat baby's nog moeten leren de verschillende slaapcycli aan elkaar te koppelen.

Lees ook: Waarom je een baby in de eerste zes maanden vaak onnodig wakker maakt

‘Als kinderslaapcoach zie ik het keer op keer: wanneer een baby leert om slaapcycli te koppelen, verandert er zó veel in het gezin. Meer rust, meer voorspelbaarheid en vooral: meer vertrouwen in jezelf als ouder’

Gebroken nachten, voor je baby én voor jou

Het feit dat jouw slaapcyclus en die van je baby niet bepaald synchroon lopen, kan flink wat gebroken nachten opleveren. Dat hoort erbij, zeker de eerste maanden. De eerste zes maanden met een baby in huis, betekent voor de meeste ouders dat ze er minimaal één keer per nacht uit moeten, of dat nou voor een voeding is, een speentje terug stoppen, of om je baby te troosten en weer in slaap te wiegen. Maar er zijn ook baby's die al snel de hele nacht doorslapen, iedere baby is anders.

Als de gebroken nachten veel invloed op je humeur of gezondheid hebben, trek dan aan de bel. Vraag hulp aan familie of vrienden: misschien kan je (schoon)moeder of beste vriendin een nachtje de zorg overnemen, zodat jullie één nacht goed kunnen bijtanken. Je kunt ook de hulp van een kinderslaapcoach inschakelen.

Bron: Nederlands Centrum Jeugdgezondheid