Smaakontwikkeling van je baby in de baarmoeder
Smaakontwikkeling begint al in de baarmoeder: rond de twaalfde week van de zwangerschap heeft een foetus al smaakpapillen. Dat zijn zenuwuiteinden op de tong die aan de hersenen vertellen wat we proeven. Een baby slikt in de baarmoeder regelmatig vruchtwater in en kan met zijn smaakpapillen de smaak van het vruchtwater proeven. Wat de moeder eet, bepaalt die smaak. Eet je tijdens je zwangerschap gevarieerd, dan went je baby al aan verschillende smaken.
Experimenteren met fruit- en groentehapjes? Dan kan een leuke slab niet ontbreken
Hoeveel smaakpapillen heeft een baby?
Als je baby net is geboren, heeft hij duizenden smaakpapillen. Drie keer zoveel als volwassenen. Dat aantal neemt in rap tempo af: met tien jaar is nog maar de helft over en rond de dertig jaar zijn het er 250. Dat verklaart ook waarom volwassenen sterkere en pittige smaken beter kunnen verdragen dan jonge kinderen. We proeven gewoon minder; de smaak is voor ons minder heftig.
Ontwikkeling van de smaak van je baby
Wat veel ouders niet weten, is dat een baby het eerste hapje, en elke nieuwe smaak die daarna volgt, met alle zintuigen ervaart. Anders dan volwassenen dus. Synesthesie heet dat: de informatie die via de verschillende zintuigen binnenkomt loopt nog door elkaar, alsof de zintuigen in de war zijn.
In de hersenen zijn verschillende gebieden bezig met verschillende soorten waarnemingen, en tussen die gebieden bestaan verbindingen.
Tijdens de ontwikkeling van baby naar peuter worden die verbindingen deels verbroken. Synesthesie verklaart waarom baby's soms zo heftig reageren als ze iets nieuws proeven. Baby's proeven niet alleen de smaak van broccoli, maar horen er misschien ook wel geluid bij of zien een kleurexplosie.
Lees ook: Zo kom je erachter of je baby toe is aan oefenhapjes
Zijn de smaakvoorkeuren aangeboren?
De smaakvoorkeuren van kinderen zijn deels aangeboren en deels aangeleerd. Zo is bewezen dat baby's een aangeboren voorkeur hebben voor zoet. Dat komt deels vanuit een overlevingsmechanisme. Dingen die oneetbaar en giftig zijn, smaken vaak bitter en zuur. In de natuur waarschuwen deze smaken dus vaak voor giftige stoffen. Daarnaast vinden baby's zoet lekker omdat ze voor de enorme groei in het eerste jaar veel koolhydraten, zetmeel en suikers nodig hebben. Behalve van zoet houdt een pasgeboren baby van een vrij neutrale smaak.
Daarnaast kunnen kinderen ook aangeboren voorkeuren (of afkeur) hebben voor een specifieke smaak. Dat kan genetisch bepaald zijn. Zo zijn de meeste kinderen (en veel grote mensen) niet dol op bitter, maar de één kan er beter tegen dan de ander, blijkt uit onderzoek. In 2003 werd het TAS2-R38-gen ontdekt. Eén variant van dit gen zorgt voor smaakreceptoren die sterk op bitter reageren, terwijl de andere variant bitter juist niet waarneemt. De meeste mensen hebben beide varianten en reageren 'normaal' op bittere smaken. Maar heb je twee keer de bittervariant, dan vind je spruitjes vréselijk. Heb je twee keer de andere variant, dan doet een bittere smaak je niks.
Baby's kunnen ook al een voorkeur voor smaken ontwikkelen in de baarmoeder, doordat ze via het vruchtwater proeven wat jij hebt gegeten. Jouw voorkeuren kunnen dus ook de voorkeuren van je kind worden. Probeer tijdens de zwangerschap gevarieerd te eten, zodat je baby al aan verschillende smaken kan wennen.
Hoe zit dat met aangeleerde smaakvoorkeur?
De smaakontwikkeling van baby's is voor een groot deel ook aangeleerd, blijkt uit onderzoek. In 2007 lieten onderzoekers van de Franse Université de Bourgogne moeders hun baby meerdere keren een gepureerde groente geven, die de baby bij eerdere pogingen niet lustte. Daarnaast kregen de baby's groenten die zij al wel lekker vonden. De eerste dagen van het experiment werkten de kleintjes gemiddeld 39 gram van de 'vieze' groente naar binnen. Van de groenten die ze wel lustten aten ze gemiddeld 164 gram. Elke dag werd dit verschil iets kleiner. Tot op dag acht het verschil nagenoeg was verdwenen. De baby's hapten van beide soorten groente evenveel weg. Je baby kan een smaak dus leren waarderen.
Als je je kind borstvoeding geeft, draagt dat ook bij aan zijn smaakontwikkeling. Jouw moedermelk smaakt namelijk naar het eten dat jij die dag hebt gegeten. Zo kun je, door zelf gevarieerd te eten, je baby dus al tijdens de borstvoedingsperiode laten wennen aan verschillende smaken.
Lees ook: Babyvoeding uit een potje of zelf maken? Dit is het beste voor je kind
Hoe kun je de smaakontwikkeling van je baby sturen?
Je kunt de smaakontwikkeling van je kind dus sturen. Hoe eerder je begint met nieuwe smaken aanbieden, hoe beter. De eerste twee jaar zijn het belangrijkst voor de smaakontwikkeling. Alleen al omdat de meeste baby's en dreumesen graag nieuwe dingen proeven en vaak zonder morren andere smaken accepteren, terwijl peuters daar uit koppigheid niet altijd zin in hebben.
Verder helpt geduld: een baby moet soms wel tien keer proeven om aan een smaak te wennen. Standvastig blijven aanbieden helpt. En dat betekent dus zónder dwang, want dat werkt averechts.
Wat niet doen voor de smaakontwikkeling?
Wat ook averechts werkt, is groenten 'verstoppen'. In haar boek First bite – How we learn to eat schrijft de Britse culinair journalist Bee Wilson over slimme ouders die bietjes stiekem door de pastasaus doen als hun kind ze niet lust. Maar zo went je kind er ook niet aan.
Volgens Wilson gaan we er nog te vaak van uit dat kinderen een aangeboren weerzin tegen groenten hebben. Maar ze moeten gewoon wennen, niet alleen aan de smaak, maar ook aan de structuur en substantie. Behalve variëren in smaak is variëren in de bereidingswijze daarom een goed idee. En liever niet verstoppen, dus. Misschien went je kind daardoor onbewust aan de smaak van broccoli, maar weigert hij het alsnog te eten als het in volle glorie op zijn bord ligt. Want wat de boer niet kent… precies.
Lees hier: Wat je baby nu nog niét mag eten
Zo help je de smaak van je baby ontwikkelen
-
Start met zachte smaken en geef één smaak per keer, een aantal dagen achter elkaar. Soms moet je kind iets tien keer proeven voor hij aan de smaak gewend is.
-
Gaan de groente- en fruithapjes er goed in, ga dan lekker variëren met verschillende smaken. Als je baby nu al veel smaken leert kennen en daaraan went, zal hij later waarschijnlijk ook makkelijker verschillende smaken blijven eten. Do's en dont's: zelf groente- en fruithapjes maken.
-
Zien eten doet eten, vooral als baby's zien dat hun ouders dat doen. Probeer dus tegelijk met je baby te eten.
-
Iets wat je baby niet lekker vindt, gaat er makkelijk in als je het combineert met iets wat hij wel lekker vindt. Lust je baby bijvoorbeeld geen bloemkool, maar wel broccoli? Maak dan eens een gemengd broccoli-bloemkoolhapje. Je kunt de verhouding steeds een beetje aanpassen, zodat er steeds meer bloemkool in zit en minder broccoli, totdat hij gewend is aan de smaak van bloemkool.
-
Kleed het eten aan: gebruik een leuke lepel, een mooi bord, zing een liedje, wees creatief.
-
Maak iets wat je kind niet lust eens op een andere manier klaar. Denk aan roerbakken, roosteren of stomen, in plaats van koken. Of kies eens voor rauwe worteltjes, in plaats van gekookte.
-
Voeg geen zout of suiker toe aan het eten van je kind. Dat is onnodig, maar ook nog eens ongezond. De nieren van je kind kunnen zout nog niet goed verwerken. Suiker is slecht voor de tanden van je kind. Daarnaast went hij dan aan een (te) zoete smaak, waardoor hij andere smaken waarschijnlijk moeilijker gaat eten.
-
Laat zout en suiker dus staan, maar met andere kruiden mag je het eten van je kind best een beetje 'op spicen'. Veel ouders laten kruiden achterwege omdat jonge baby's een voorkeur hebben voor milde, zachte smaken. Maar vanaf zeven à acht maanden kun je best (een klein beetje) kruiden aan zijn hapje toevoegen. In andere landen is dat de normaalste zaak van de wereld. Begin met mildere kruiden, zoals basilicum, oregano, dille, kaneel of peterselie. Maar ook komijn, koriander, kurkuma of nootmuskaat kan prima. Pas nog even op met pittigere kruiden als peper of kerrie. Die kun je gaan proberen zodra het goed gaat met de mildere kruiden. Meer weten? Zoveel suiker mag je kind per dag.
-
Laat hem zelf het eten in zijn mond stoppen. Dat kan ook ongepureerd, volgens de Rapley methode. Zo leert hij zelf eten. Let wel op dat hij zich niet verslikt en dat kinderen ouder dan zes maanden niet alleen sabbelen, maar ook echt eten binnenkrijgen.
Handig voedingsschema: Dit heeft je baby het eerste jaar nodig.
/f356fb23d4674b56ac12350de4e489c6/image.jpg)
/dcde66088e784201a38792d2a1306e64/image.jpg)
/42687063fab843ed8c9b6b244566861c/image.jpg)
/2959c87dc5b74f37bf2ffa60410eecbb/image.jpg)
/7f461873d70c43dab11dcfcfa0b93b60/image.jpg)
/df2151dd85ee450fb46d3454552ee02f/image.jpg)
/100f2ebcbe1a44e196a0c57344112930/image.jpg)
/a7170c1e0e974720900afa4b028fa38b/image.jpg)
/c5fe03fb1ebe41cdbdfc4e1ea1a7a237/image.jpg)
/8f6739e449c44d248517e63e7042d9cb/image.jpg)
/aee9fcc896054cd9b964275c8d9a0d93/image.jpg)
/a3916e78fa2e499ba57f9ee168998407/image.jpg)
Bron: Voedingscentrum
