Alles over vruchtwater en wat is de functie ervan?

Wat is vruchtwater?

In de eerste veertien weken van je zwangerschap wordt de vruchtzak, het vlies waarin je baby groeit, gevuld met vocht uit jouw bloedsomloop. Dit vruchtwater bestaat voornamelijk uit water met wat zouten en cellen van je baby. Na ongeveer vier maanden gaat je baby vruchtwater inslikken en plast hij dit weer uit. Dat klinkt misschien niet zo fris, maar dit is volkomen veilig. Het vruchtwater wordt namelijk om de paar uur ververst. Het oude water wordt via de placenta, de vliezen en je bloed door je nieren afgevoerd en er wordt nieuw vruchtwater aangemaakt. Aan het einde van je zwangerschap heb je ongeveer anderhalve liter vruchtwater.

De functies van vruchtwater

Voldoende vruchtwater hebben is enorm belangrijk tijdens de zwangerschap, want vruchtwater heeft een aantal belangrijke functies:

• Het dient als stootkussen; als je bijvoorbeeld rent, springt, danst of je buik stoot, vangt het water de klappen op

• Door het inslikken van het vruchtwater traint je baby zijn ademhalingsstelsel en spijsverteringssysteem

• Het zorgt voor een aangename temperatuur in de baarmoeder

• Het beschermt je baby tegen infecties

• Het voorkomt dat de navelstreng wordt dichtgedrukt

• Door te 'zwemmen' traint je baby alvast zijn spieren

Meer weten? Van verstrijken tot spildraaien: alles over de geboorte van je baby.

Vruchtwater verliezen

Tijdens je zwangerschap is je baby omhuld door vliezen. Deze vliezen houden het vruchtwater vast. Als de vliezen breken, komt het vruchtwater vrij. Dit is vaak een teken dat de bevalling gaat beginnen. De meeste vrouwen krijgen eerst weeën, maar bij ongeveer 10% van de vrouwen begint de bevalling met het breken van de vliezen. Het vruchtwater komt dan vrij in een golf, in kleine warme beetjes of in een geleidelijke, langzame stroom.

Als je bevalling niet spontaan op gang komt, is het mogelijk om bij 41 weken en vijf of zes dagen de vliezen te laten breken door de verloskundige of gynaecoloog om zo de bevalling op gang te helpen. Je moet dan wel al een beetje ontsluiting hebben. De kans dat na het breken van de vliezen de bevalling op gang komt is zo'n 60 tot 80%. De meeste kans op succes heb je als je al eerder vaginaal bent bevallen.

Zet de bevalling niet door na het breken van de vliezen, dan moet je naar het ziekenhuis. In het ziekenhuis word je aan het infuus gelegd om de weeën op te wekken en zo de bevalling verder op gang te brengen.

Lees meer: Vliezen gebroken? Hier moet je op letten

Geur en kleur van vruchtwater

Als de bevalling op gang is gekomen maar je vliezen nog niet helemaal gebroken zijn, kan een scheurtje in de vliezen ervoor zorgen dat je maar een klein beetje vruchtwater verliest. Dit kan daarom soms verward worden met urineverlies of vaginale afscheiding. Vruchtwater herken je vooral aan de geur: het ruikt zoet. Verder is het meestal helder en kleurloos, net als water uit de kraan. Soms kunnen er witte vlokjes in zitten of kan het roze van kleur zijn doordat er een beetje bloed bij is gekomen.

Als je baby in het vruchtwater heeft gepoept, kan het groen, donkergeel of bruin van kleur zijn. Dit noem je meconiumhoudend vruchtwater. Het is belangrijk dat je in dat geval meteen contact opneemt met je verloskundige, want meconiumhoudend vruchtwater kan leiden tot complicaties.

Meer lezen: Baby in vruchtwater gepoept, dit zijn de risico's

Te veel vruchtwater

Het kan zijn dat je te veel vruchtwater hebt tijdens je zwangerschap. Dit heeft polyhydramnion en kan worden vastgesteld met een echo. Deze symptomen horen bij te veel vruchtwater:

• Een te snel groeiende baarmoeder

• Rugpijn

• Buikklachten

• Extreem opgezwollen enkels

• Kortademigheid

Er zijn een aantal oorzaken en risicofactoren die de kans op polyhydramnion kunnen verhogen:

1. 01.

   Je bent zwanger van een meerling

2. 02.

   Genetische afwijkingen bij je baby (zoals het syndroom van Down)

3. 03.

   Een afwijking waardoor je baby niet of beperkt vruchtwater inslikt

4. 04.

   Zwangerschapsdiabetes

Te weinig vruchtwater

Het kan ook zijn dat je te weinig vruchtwater (oligohydramnion) hebt. Dit komt vooral voor als je voorbij de uitgerekende datum bent en kan worden vastgesteld met een echo. Deze symptomen horen bij te weinig vruchtwater:

• Een relatief kleine baarmoeder

• Je voelt weinig beweging van je baby

Er zijn een aantal oorzaken en risicofactoren die de kans op oligohydramnion kunnen verhogen:

• Gescheurde of gebroken vliezen

• Je bent zwanger van een meerling

• Je hebt zwangerschapsvergiftiging

• Je hebt diabetes

• De placenta functioneert niet goed

• Je baby heeft een aangeboren afwijking

Behandeling en gevolgen te weinig vruchtwater

Hoe later in de zwangerschap er sprake is van te weinig vruchtwater, hoe minder problemen dit over het algemeen oplevert. Wel zal je door de verloskundige extra goed in de gaten worden gehouden, vanwege de verhoogde kans op complicaties. Het is verder belangrijk dat je goed de bewegingen van je baby in de gaten houdt. Blijf je hem goed voelen en beweegt hij evenveel als normaal? Soms kan het nodig zijn om de bevalling op te wekken of om de baby geboren te laten worden via een keizersnede.

Lees meer: De baby voelen bewegen in je buik

Wat is een vruchtwaterembolie (AFE)?

Een vruchtwaterembolie (AFE: amniotic fluid embolism) is een zeer zeldzame, maar levensgevaarlijke complicatie tijdens de bevalling. Hierbij komt vruchtwater in de bloedsomloop van de moeder terecht, vaak door een scheurtje in een bloedvat bij het breken van de vliezen. Dit kan leiden tot ademnood, hartritmestoornissen, dalende bloeddruk, stuipen, hartstilstand, orgaanfalen en ernstig bloedverlies. De baby kan hierdoor in foetale nood raken.

Bij symptomen is snelle medische actie nodig. De moeder wordt direct gereanimeerd en behandeld; als het mogelijk is, wordt de baby via een spoedkeizersnede gehaald.

De oorzaak is niet precies bekend, mogelijk gaat het om een allergische reactie. Risicofactoren zijn onder meer het gebruik van weeënopwekkers, kunstverlossingen, keizersnede, pre-eclampsie, polyhydramnion en een hogere leeftijd van de moeder. AFE is niet te voorkomen en moeilijk te onderzoeken vanwege de zeldzaamheid.

Hoewel het heftig klinkt, is de kans op een vruchtwaterembolie zeer klein: 4 tot 6 op de 100.000 bevallingen.

Vruchtwaterpunctie

Een vruchtwaterpunctie is een vorm van prenatale screening. Oftewel het is een onderzoek dat plaatsvindt voordat je baby is geboren. Met de vruchtwaterpunctie wordt onderzoek gedaan naar mogelijke chromosoom- en dna-afwijkingen en stofwisselingsziekten bij de ongeboren baby. Ook kan opgespoord worden of je baby een open ruggetje of een open schedel heeft.

Een vruchtwaterpunctie wordt uitgevoerd als je 15 of 16 weken zwanger bent. Hierbij wordt er vruchtwater uit je baarmoeder gehaald. Door de lichaamscellen en eiwitten van je baby in het vruchtwater te onderzoeken, kan worden vastgesteld of je baby een afwijking heeft zonder de baby aan te raken. Hier lees je meer over een vruchtwaterpunctie tijdens de zwangerschap.

Lees ook: Bevallen in bad, hoe werkt dat precies?

Bron: De Verloskundige