Zuigbehoefte baby
De zuigbehoefte van baby's is er niet voor niets: die zorgt ervoor dat ze uit de fles of borst kunnen drinken en zo de voeding krijgen die ze nodig hebben. Zuigen zou de eerste drie maanden ook goed zijn voor de ontwikkeling van de kaak en het gevoel in de mond.
Vaak hebben baby's ook nog een zuigbehoefte nadat ze al genoeg hebben gedronken. Zuigen geeft je kind namelijk ook troost. Vooral bij vermoeidheid en het slapengaan hebben sommige baby's veel behoefte om te zuigen: het geeft hun een gevoel van rust en veiligheid. Zuigen kalmeert en verlaagt hun hartslag en bloeddruk. Een fopspeen kan dan uitkomst bieden, net als zuigen op de duim.
Lees ook: De eerste reflexen van je baby
Duimen
De ene baby duimt wel, de andere niet. Het is niet bekend waarom dat zo is. Soms is op een echo zelfs te zien dat de baby in de buik al duimt. Ook weten pasgeboren baby's soms al hun duim te vinden. Maar meestal heeft een baby pas rond de drie maanden genoeg coördinatie om zijn duim wat langer in zijn mond te houden.
Wanneer een baby een sterke zuigbehoefte lijkt te hebben en de duim in de mond begint te stoppen, kun je er ook voor kiezen om als alternatief een speen aan te bieden.
Fopspeen
Een fopspeen is een speen zonder fles. Hij is bedoeld om de zuigbehoefte van je kind te stillen zonder hem drinken of voeding te geven. Ze zijn er in allerlei vormen en maten.
Veel baby's krijgen bij het naar bed gaan een speen in de mond. Ze vallen daardoor misschien makkelijker in slaap. Gevolg is wel dat de baby in slaap vallen gaat associëren met sabbelen op een speen. Ouders moeten er dan vaak 's nachts uit om de speen terug in de mond te stoppen. Om dit te voorkomen, kun je de speen vlak voor het slapengaan uit zijn mond halen. Of haal de speen weg als hij slaapt, zodat hij er niet aan went om met een speen in zijn mond te slapen. Sluit daarna zachtjes de mond van je baby, zodat hij niet de hele nacht de mond open heeft.
Duimen of speen
De fopspeen wordt vaak genoemd als goed alternatief voor het zuigen op de duim. Een speen zou minder gevolgen hebben voor gebit, spraak en ademhaling. Ook zou je over het gebruik van een fopspeen meer controle hebben. Maar de speen remt net als het duimen de spraakontwikkeling van je kind. Daarnaast beïnvloedt het de kaakontwikkeling en zorgt het soms voor een verkeerde tongpositie. Een fopspeen is wel makkelijker af te leren dan duim- of vingerzuigen. Dat kan al voor de eerste verjaardag.
Lees hier wat de beste speen voor jouw baby is
Speen bij borstvoeding?
Ouders die kiezen voor borstvoeding, krijgen meestal het advies om de eerste maand geen speen te geven. De baby moet leren op de juiste manier aan de borst te zuigen. Sabbelen op een fopspeen kan verwarrend zijn, omdat dit een andere techniek vergt. Bovendien kan een baby die (te) veel op een speen zuigt te vermoeid raken om voldoende melk uit de borst te zuigen. Overigens hoeft dit niet zo te zijn; bij sommige baby's is een speen prima te combineren met borstvoeding, zonder nadelige gevolgen. Twijfel je, dan kun je altijd een lactatiekundige raadplegen.
Nadelen van een speen
Een speen kan je kind veel rust geven (en jou dus ook). Hij biedt vaak troost bij buik- of darmkrampjes. Bovendien verkleint een speen de kans op wiegendood. Maar speengebruik heeft ook een aantal nadelige gevolgen. Vooral na de eerste drie tot vier maanden ondervindt je baby nadelen van de speen.
- 01.
De stand van het gebit
Een fopspeen beïnvloedt de stand van de tong, maar ook de stand van het gebit. De tanden van je kind kunnen scheef gaan staan. Lees hier meer over de ontwikkeling van het melkgebit. - 02.
Gaatjes in de tanden
Door het gebruik van een speen kan je kind door zijn mond gaan ademhalen. Zijn speeksel verdampt dan sneller en dat geeft meer kans op plaquevorming en gaatjes in de tanden. - 03.
Verkoudheid en oorproblemen
Daarnaast krijgt hij met een open-mond-ademhaling eerder last van verkoudheid en oorproblemen. Om te voorkomen dat je baby door zijn mond gaat ademhalen, kun je tijdens het slapen de speen uit zijn mond halen en zijn mond voorzichtig dichtdoen. - 04.
Spraakproblemen
Kinderen die een speen krijgen, hebben later meer kans op spraakproblemen, zo blijkt uit onderzoek. Waarschijnlijk hangt dat samen met een afwijkende kaakstand, een verkeerde tongpositie en mondspieren die niet in balans zijn. Als je kind op een speen zuigt, ligt zijn tong onder in de mond en ver naar voren. Dat kan bijvoorbeeld slissen veroorzaken. Bij peuters met een speen kan de mondmotoriek verslappen. Bovendien is je kind onverstaanbaar als hij praat met een speen in zijn mond. Zuigen aan de borst is juist weer goed voor de spraakontwikkeling, omdat je kind daarbij zijn mond traint. - 05.
Mogelijk effect op borstvoeding
Het gebruik van een fopspeen kan de borstvoeding beïnvloeden. Zo kan er zuigverwarring ontstaan, omdat zuigen op een speen anders werkt dan zuigen aan de borst. Daardoor kan je baby verkeerd aan de borst gaan zuigen, waardoor er geen melk uitkomt. Het gevolg: frustratie bij je baby en mogelijk pijnlijke tepels voor jou. Daarnaast kan het zijn dat je baby minder aan de borst gaat zuigen, omdat zijn zuigbehoefte al is gestild door zijn speen. Gevolg daarvan kan zijn dat jouw melkproductie terugloopt. - 06.
Je moet het afleren
Sommige kinderen worden hun speen op den duur zelf zat, of vergeten gewoon dat ze 'm hebben. Dat is de voordeligste situatie, want dan hoef je de speen niet af te bouwen. Maar andere kinderen kunnen moeilijk slapen zonder hun speen of hebben 'm het liefst 24/7 in hun mond. Voor deze kinderen kan het erg moeilijk zijn om het gebruik van de speen af te leren.
Speen afbouwen
Als de zuigbehoefte minder wordt, rond de derde of vierde maand, kun je het gebruik van de speen afbouwen. Aangeraden wordt om de speen af te leren voor de eerste verjaardag van je kind. Afbouwen kan door de speen alleen nog te geven als het echt nodig is, dus als je baby niet op een andere manier te troosten of af te leiden is.
Is je kind al wat ouder, dan kun je een afspraak met hem maken. Stel bijvoorbeeld voor om zijn speentje aan een baby 'cadeau' te geven. Zo voelt hij zich misschien opeens groot. Een andere tip is om naar de winkel te gaan en je kind een knuffel uit te laten kiezen, die hij 'betaalt' met de speen. De speen is dan weg en de knuffel is het nieuwe troostmaatje.
Lees hier meer tips: Zo stop je in fases met de speen
Nadelen van duimen
Duimen heeft net als de speen een aantal nadelen, waarvan veel overeenkomen. Het grootste nadeel is toch dat duimen moeilijker is af te leren, want je kind heeft zijn duim altijd bij zich. De nadelen op een rijtje:
- 01.
Stand van het gebit
Ook door duimen kunnen de tanden van je kind scheef gaan staan. Het kan geen kwaad als dat gebeurt bij de melktanden, dat werkt niet door in het blijvende gebit. Maar als je kind nog duimt terwijl hij al aan het wisselen is, kan dat wel een blijvend effect hebben op de ontwikkeling van zijn kaken en gebit. Bij kinderen die op latere leeftijd nog duimen kunnen de tanden naar voren gaan staan. De bovenkaak kan vervormen, waardoor je kind last kan krijgen van een hoog gehemelte. Ook kan het neustussenschot hierdoor scheef groeien. - 02.
Gaatjes in de tanden
Ook als je kind duimt, heeft hij een grotere kans op gaatjes in zijn tanden. Dat komt doordat een kind dat duimt vaak door zijn mond ademhaalt. Daardoor kan hij meer last krijgen van plaquevorming en gaatjes. - 03.
Verkoudheid en oorproblemen
Kinderen die duimen hebben vaak een open-mond-ademhaling. Hierdoor wordt de neus niet goed schoon en blijven er meer bacteriën achter in het slijmvlies, waardoor je kind eerder last krijgt van verkoudheid en oorproblemen. - 04.
Spraakproblemen
Kinderen die duimen, kunnen daardoor spraakproblemen krijgen, zoals onduidelijk praten en slissen. Door het duimen kan de tong namelijk in een verkeerde stand gaan staan, waardoor slikken en praten lastiger worden. Dit zijn de meest voorkomende spraakproblemen bij kinderen. - 05.
Openstaande mond
Sommige kinderen die (lang) duimen krijgen daardoor een openstaande mond, doordat de mondspieren te slap zijn. Dat valt bijvoorbeeld op als een kind tv aan het kijken is en zijn mond daarbij vrijwel continu openstaat. Een gevolg hiervan kan zijn dat je kind veel kwijlt. Lees ook: Kwijlen bij peuters, wat is normaal? - 06.
Duimen afleren kan erg lastig zijn
Het gebruik van een speen kun je als ouder beter controleren dan duimen. Een speen kun je wegleggen, alleen nog maar geven in bed, uit de mond halen als je kind eenmaal slaapt of desnoods in de prullenbak gooien. Maar een duim kun je niet verstoppen: je kind heeft 'm altijd bij zich. En als jij zijn duim uit z'n mond haalt, kan je kind hem er even later zelf weer in stoppen. Daarom is duimen vaak moeilijker af te leren dan een speen.
Stoppen met duimen
Aangeraden wordt om je kind het duimen af te leren voordat hij gaat praten, dus rond zijn eerste verjaardag. Maar dat is op die leeftijd vaak nog erg moeilijk. Het gaat meestal beter als je kind begrijpt waarom hij ermee moet stoppen. Zorg in elk geval dat je kind niet meer duimt voordat hij zijn melkgebit wisselt, om schade aan het blijvende gebit te beperken. Lees hier tips hoe je het duimen kunt afleren bij je kind.
Als de spraak erg verstoord is door het duimen, kan de tandarts of school je doorverwijzen naar een logopedist. Die kan helpen de spraak te verbeteren en soms helpt logopedie bij het stoppen met duimen.
Wat is beter: duimen of de speen?
De meningen van deskundigen zijn verdeeld. De ene deskundige zegt dat een kind de kans moet krijgen om zijn duim te vinden. Bovendien is een duim altijd beschikbaar en kan een speen lastig zijn voor ouders, omdat hij die kan kwijtraken.
Andere deskundigen stellen dat een fopspeen de voorkeur heeft, omdat ouders dan meer invloed hebben op het zuiggedrag. Vind je het verstandig om ermee te stoppen, dan kun je de speen weghalen. Op duimgedrag heb je minder invloed. Een speen is daardoor gemakkelijker af te leren. Het afwennen van de duim vraagt om veel meer medewerking van het kind en dit is op jonge leeftijd nog erg moeilijk.
Het is dus aan jou of je ervoor kiest je baby een speen te geven of niet. Geef je je kind een fopspeen, dan is de kans groot dat hij zijn duim met rust laat. Geef je je kind geen speen, dan kan het zijn dat hij op zoek gaat naar een alternatief. Zijn duim (of een andere vinger) is dan het eerste wat hij vindt. Overigens hoeft dat niet zo te zijn: er zijn ook genoeg baby's die niet gaan duimen.
Hoe dan ook, voor een baby is zuigen op de borst, fles, duim of speen sowieso goed in de eerste maanden. Maar zodra de eerste tanden beginnen door te komen, is het aan te raden om het duimen of zuigen op een speen af te leren.
Lees ook: Wat kun je doen als je kind blijft duimen?
